Credit: NASA/CXC/Univ of Michigan/R.C.Reis et al; Optical: NASA/STSc
Voor het eerst zijn sterrenkundigen er in geslaagd om van een zwart gat de rotatie te meten. Met behulp van waarnemingen verricht met de Chandra röntgensatelliet van de NASA kon men vaststellen dat het superzware zwarte gat genaamd RX J1131-1231 (kortweg RX J1131) met maar liefst de halve lichtsnelheid om z’n as draait. RX J1131 is een quasar die zes miljard lichtjaar ver weg staat, een sterrenstelsel dat vanwege de activiteit van z’n centrale zwarte gat volledig wordt overstraald en we alleen z’n kern zien. Normaal gesproken zou die zes miljard jaar afstand teveel zijn om goede waarnemingen te doen aan de quasar, maar gelukkig voor de sterrenkundigen staat precies tussen RX J1131 en de aarde nog een groot elliptisch sterrenstelsel en dat zorgt er door z’n massa voor dat de ruimte om haar heen wordt verbogen. Daardoor buigt het licht van de erachter liggende quasar af – de oplichtende ring op de foto hierboven – en werkt het elliptische ‘lensstelsel’ vergrotend, zodat RX J1131 voor ons beter zichtbaar wordt. Met Chandra kon het team sterrenkundigen, dat onder leiding stond van Rubens Reis (University of Michigan) zien dat de röntgenstraling afkomstig is van een accretieschijf, die zich om het zwarte gat heen bevindt.
Voorstelling van een accretieschijf rondom een zwart gat met twee uitgespuugde jets vanaf de rotatiepolen. Credit: ESO/M. Kornmesser
De binnenste ring van die schijf bij RX J1131 is slechts drie keer de straal van de waarnemingshorizon verwijderd, de uiterste grens van het zwarte gat, het point-of-no-return. Zo”n korte afstand tussen horizon en schijf betekent dat het zwarte gat zelf zeer snel moet roteren, een half keer de lichtsnelheid volgens de berekeningen. Bron: Universe Today.
