19 maart 2024

Mogelijke zeer ver verwijderde dwergplaneet van ons zonnestelsel ontdekt

Credits: Scott Sheppard/Carnegie Institution for Science

Sterrenkundigen hebben met behulp van telescopen in Chili een object ontdekt dat mogelijk zo groot is als een dwergplaneet [1]Momenteel worden vijf objecten officieel dwergplaneet genoemd: Ceres, Pluto, Eris, Makemake en Haumea. en dat volgens schatting de verst verwijderde omloopbaan om de zon heeft. Het gaat om het object genaamd 2012 VP113 [2]De twee sterrenkundigen die ‘m ontdekten, Chad Trujillo en Scott Sheppard, noemen 2012 VP113 zelf kortweg VP óf ‘Biden’, naar Joe Biden, de Amerikaanse vice-president. Geen idee … Lees verder dat in 2012 met de 4 meter telescoop van het National Optical Astronomy Observatory in Chili werd ontdekt. Pas toen de 6,5 meter Magellan-telescoop van Carnegie’s Las Campanas Observatory in Chili er ook naar ging kijken, waar de 570 megapixel Dark Energy Camera aan verbonden is, kon men de baan en afstand ervan bepalen. Op de afbeelding hierboven zie je 2012 VP113, een serie foto’s gemaakt op 5 november 2012. Tot nu toe had het in 2003 ontdekte ‘TransNeptunische object’ Sedna de verst verwijderde omloopbaan om de zon, maar 2012 VP113 is nog verder verwijderd. Beiden liggen zelfs buiten de zogenaamde Kuipergordel en men denkt dat Sedna en 2012 VP113 de enige twee bekende objecten zijn, die horen tot het binnenste gedeelte van de Oortwolk, de naar onze landgenoot Jan Oort genoemde wolk, die mogelijk de oorsprong is van kometen. Het punt in de omloopbaan van 2012 VP113 dat het dichtste bij de zon ligt (het perihelium) is 80 Astronomische Eenheden (AE) van de zon verwijderd, 80 keer de afstand tussen aarde en zon (150 miljoen km), da’s dus zo’n 12 miljard km. Sedna’s ‘perihelium’ is zo’n 76 AE. Men denkt op basis van de mate van reflectie dat 2012 VP113 zo’n 450 km in diameter is. Hieronder een grafiek met de banen van 2012 VP113 (rood) en Sedna (oranje), de Kuipergordel (blauw gestipt) en de banen van Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus (paars).

Credit: NASA

Op de website van de NASA (zie bron) over de ontdekking wordt tenslotte nog opgemerkt dat zowel Sedna als 2012 VP113 beiden ontdekt zijn op het punt in hun omloopbaan dat het dichtste bij de zon gelegen is. Hun baan strekt zich nog veel verder uit, tot op honderden AE van de zon. De gelijkenis in de baan van Sedna en 2012 VP113 suggereert dat beiden mogelijk beïnvloed zijn door een groot object, een planeet mogelijk tien keer groter dan de aarde! Even een letterlijke quote van de NASA hierover (dankzij de tip van lezer Judas):

Both Sedna and 2012 VP113 were found near their closest approach to the sun, but they both have orbits that go out to hundreds of AU, at which point they would be too faint to discover.  The similarity in the orbits found for Sedna, 2012 VP113 and a few other objects near the edge of the Kuiper Belt suggests the new object’s orbit might be influenced by the potential presence of a yet unseen planet perhaps up to 10 times the size of Earth.  Further studies of this deep space arena will continue.

Hierin heb ik een gedeelte vet gemaakt en da’s niet voor niets: komt hier toch nog planeet X of Nemesis om de hoek? Een artikel over de ontdekking van 2012 VP113 verschijnt morgen (27 maart 2014) in het vakblad Nature. Hieronder nog een infografiek over dwergplaneten in ons zonnestelsel (dubbelklikken voor de grote versie).

Bron: NASA.

Share

Voetnoten

Voetnoten
1 Momenteel worden vijf objecten officieel dwergplaneet genoemd: Ceres, Pluto, Eris, Makemake en Haumea.
2 De twee sterrenkundigen die ‘m ontdekten, Chad Trujillo en Scott Sheppard, noemen 2012 VP113 zelf kortweg VP óf ‘Biden’, naar Joe Biden, de Amerikaanse vice-president. Geen idee hoe ze daar aan komen. 😀

Comments

  1. quote NASA.

    Both Sedna and 2012 VP113 were found near their closest approach to the sun, but they both have orbits that go out to hundreds of AU, at which point they would be too faint to discover. The similarity in the orbits found for Sedna, 2012 VP113 and a few other objects near the edge of the Kuiper Belt suggests the new object’s orbit might be influenced by the potential presence of a yet unseen planet perhaps up to 10 times the size of Earth. Further studies of this deep space arena will continue.

  2. Klopt, het staat in de bron van de NASA. En dat is erg opmerkelijk. Ik heb de blog aangevuld met deze info, Judas bedankt voor je bericht.

  3. En erg interessante hypothese, maar ik vrees inderdaad dat dit weer nieuw voer is voor de Niburu/Nemesis etc gelovigen.

    Trouwens ze hebben toch met WISE kort geleden toch heel de hemel af liggen speuren en ook die twee nieuwe bruine dwergen ontdekt? Zou daar dan ook niet deze potentiele 9e planeet mee ontdekt moeten zijn?

    • Op de website van Nature wordt ook ingegaan op het object dat de banen van Sedna en 2012 VP113 zou hebben beïnvloed. Daar staat: “There are several competing ideas for how objects such as Sedna and 2012 VP113 got to where they are today. One leading hypothesis proposes that in the Solar System’s infancy, a nearby star gravitationally perturbed the coalescing system and dragged some fragments out towards the edge. Another possibility is that a massive rogue planet passed through at some point, kicking objects from the Kuiper belt outwards into the inner Oort cloud.. Het is dus een passerende ster geweest of een ‘massive rogue planet’, een soort zwerfplaneet. Geen planeet met een vaste omloopbaan om de zon, maar eentje die door de Melkweg zwerft.

      • Avatar foto Enceladus zegt

        ‘Zwerfplaneet’ is eigenlijk een beetje een pleonasme, aangezien het woord planeet eigenlijk al ‘zwervende ster’ betekent. Als je het woord ‘rogue’ letterlijk vertaalt, dan kom je uit op ‘schurk’. Nou vind ik ‘schurkenplaneet’ meteen weer rieken naar pulp-SF. Dus misschien is ‘chaos planeet’ een idee?

        Een dergelijke planeet die niet om een ster draait, is immers moeilijk vooraf te vinden en veroorzaakt vrijwel zeker chaos als hij in de buurt van een ster met een planetenstelsel komt.

        groet,
        Gert (Enceladus)

  4. Ik heb zojuist nóg een aanvulling op de blog gedaan, een infografiek over dwergplaneten die ik tegenkwam, inclusief een impressie gezien vanaf 2012 VP113.

  5. Avatar foto Enceladus zegt

    Een ruwe berekening bracht me zojuist tot de conclusie dat Sedna op haar verste punt ongeveer één zevenenzestigste deel van een lichtjaar van de zon is verwijderd:

    937 AU = 937 x 150.000.000 = 140.550.000.000
    Een lichtjaar meet 9,5 biljoen kilometer, oftewel, 9.500.000.000.000.
    Het eerste getal is ruwweg 1/67 deel van het tweede getal.

    Proxima Centauri staat op 4,3 lichtjaar afstand, oftewel nog eens een slordige 288 keer verder dan de verste afstand die Sedna van de zon bereikt.

    groet,
    Gert (Enceladus)

    • Ik heb het niet helemaal nagerekend, maar het zal wel kloppen. Ik wil nog even attenderen op die afbeeldingen, waarin je de banen van Sedna en 2012 VP113 (‘biden’) ziet. Je zou de indruk krijgen dat Sedna veel verder weg komt en dat de term ‘verst verwijderde omloopbaan om de zon’ niet voor 2012 VP113 zou moeten gelden. Maar het gaat eigenlijk om het perihelium van al die objecten, het punt dat het dichtste bij de zon ligt: dat is van 2012 VP113 verder weg dan van Sedna, 80 resp. 76 AE. Er zijn zelfs verder weg objecten ontdekt, zoals Eris die momenteel ergens op 100 AE afstand staat, maar ook daarvan ligt het perihelium dichterbij dan dat van 2012 VP113.

      • Avatar foto Enceladus zegt

        Oke, maar voor zover bekend is Sedna dus wel het hemellichaam dat tijdens haar banen om de zon het verst van huis raakt, toch?

        Die verste afstand die Sedna bereikt zou je ook als volgt kunnen uitdrukken: een lichtjaar is de afstand die licht in een jaar aflegt. In 365 dagen dus. Sedna komt op ongeveer 1/67 deel daarvan. Oftwel: circa vijfeneenhalve ‘lichtdag’. Natuurlijk kunnen we Sedna niet met het blote oog zien, maar zou je de beschikking hebben over een heel erg goede telescoop en Sedna op haar verste punt kunnen waarnemen, dan zou je haar dus zien waar feitelijk een kleine week eerder aan de hemel stond.

        groet,
        Gert (Enceladus)

  6. Avatar foto Enceladus zegt

    Wat betreft die keuze van Chad Trujillo en Scott Sheppard om 2012 VP113 de naam Biden te geven: misschien dat ze de huidige vice-president van de VS eigenlijk maar een dwaallicht vinden? Of wellicht hopen ze dat hij ver uit de buurt van de macht blijft? 😉

    groet,
    Gert (Enceladus)

  7. Avatar foto Enceladus zegt

    Hier meer uitleg over het vermoeden dat er een ‘super-Aarde’ in het spel zou kunnen zijn:
    http://www.theguardian.com/science/2014/mar/26/dwarf-planet-super-earth-solar-system-2012-vp113

    groet,
    Gert (Enceladus)

Speak Your Mind

*