28 maart 2024

Een galactische seriemoordenaar

De contrasterende sterrenstelsels NGC 1316 en NGC 1317. Credit: ESO

Deze nieuwe opname van de 2,2-meter MPG/ESO-telescoop van de ESO-sterrenwacht op La Silla (Chili) toont twee contrasterende sterrenstelsels: NGC 1316 en zijn kleinere buur NGC 1317. De ruimtelijke afstand tussen deze stelsels is best klein, maar hun geschiedenissen verschillen sterk. Het kleine spiraalstelsel NGC 1317 heeft een saai leven gehad, maar NGC 1316 heeft in zijn tumultueuze verleden diverse andere stelsels opgeslokt en vertoont daar nog de sporen van. Uit verschillende kenmerken van NGC 1316 blijkt dat dit stelsel een turbulente voorgeschiedenis heeft. Zo vertoont het enkele ongewone stofbanden die zijn ingebed in een omvangrijk omhulsel van sterren, en een populatie van opvallend kleine bolvormige sterrenhopen. Een en ander wijst erop dat het stelsel ongeveer drie miljard jaar geleden een stofrijk spiraalstelsel heeft opgeslokt.

Op deze kaart van het kleine sterrenbeeld Oven (Fornax) zijn bijna alle sterren ingetekend die tijdens een donkere nacht waarneembaar zijn met het blote oog. Rood omcirkeld is een concentratie van nabije sterrenstelsels waartoe ook NGC 1316 en NGC 1317 behoren. Zij zijn helder genoeg om met een middelgrote amateur-telescoop zichtbaar te zijn als twee ronde, vage vlekjes. Credit:ESO, IAU and Sky & Telescope

Ook vertoont NGC 1316 een aantal zeer zwakke getijstaarten – slierten sterren die van hun oorspronkelijke locaties zijn weggerukt en de intergalactische ruimte in zijn geslingerd. Deze structuren zijn veroorzaakt door complexe gravitationele effecten op de banen van de sterren die optreden als een ander sterrenstelsel te dichtbij komt. Al deze sporen wijzen op een onstuimig verleden waarin NGC 1316 andere stelsels heeft geannexeerd, en doen vermoeden dat er nog geen einde is gekomen aan dit verwoestende gedrag. NGC 1316 staat op ongeveer 60 miljoen lichtjaar van de aarde in het zuidelijke sterrenbeeld Fornax (Oven). Het wordt ook wel Fornax A genoemd – een aanduiding die aangeeft dat dit de helderste bron van radiostraling in dit sterrenbeeld is. NGC 1316 is zelfs de op drie na helderste radiobron aan de hemel. Deze radiostraling wordt opgewekt door materie die naar het superzware zwarte gat in het stelsel toe valt en is door de interacties met andere sterrenstelsels waarschijnlijk van extra brandstof voorzien. In de video hieronder wordt ingezoomd op NGC 1316 en NGC 1317 in Fornax.

De zeer detailrijke nieuwe opname van de 2,2-meter MPG/ESO-telescoop van de ESO-sterrenwacht op La Silla (Chili) is opgebouwd uit vele afzonderlijke opnamen in het ESO-archief. Het doel van de oorspronkelijke waarnemingen was om de zwakste structuren van NGC 1316 te onthullen en de ontwrichting van dit interessante stelsel te onderzoeken. Als toegift biedt de nieuwe foto ook een kijkje in het heelal ver achter de twee heldere stelsels op de voorgrond. De meeste vage vlekjes op de foto zijn veel verder weg gelegen sterrenstelsels. Links van NGC 1316 is een opvallende opeenhoping van deze stelsels te zien. De video hieronder neemt een nieuwe opname van de 2,2-meter MPG/ESO-telescoop van de ESO-sterrenwacht op La Silla (Chili) onder de loep. Hij toont twee contrasterende sterrenstelsels: NGC 1316 en zijn kleinere soortgenoot NGC 1317 (rechts).

Bron: ESO.

Share

Comments

  1. Tinslee J. zegt

    De videobewerking, van deze ontdekking is toch weer ongelooflijk mooi en knap gedaan. Ademloos, kijk ik ernaar.

Speak Your Mind

*