Credit:
NASA, ESA, and A. Feild (STScI)
Dankzij een nieuwe techniek kunnen astronomen met behulp van de Hubble-ruimtetelescoop voortaan de afstanden van sterren tot op 10.000 lichtjaar meten – tien keer verder dan tot nu toe mogelijk was. De nieuwe techniek, ‘ruimtelijk scannen’ geheten, is gebaseerd op de vertrouwde parallaxmethode.Parallaxmetingen zijn de betrouwbaarste manier om afstanden in het heelal te meten. Het is in feite dezelfde techniek die landmeters op aarde gebruiken: als je van een driehoek de lengte van één zijde (de basis) en de grootte van de aanliggende hoeken kent, kun je de lengte van de beide andere zijden berekenen.Astronomische ‘landmeters’ gebruiken de middellijn van de aardbaan als basis. De aanliggende hoeken worden vastgesteld door de positie van een ster tweemaal te meten, met een onderbreking van een half jaar. Hoe kleiner de afstand van de ster, des te meer lijkt hij tussen die twee metingen heen en weer te springen.Astronomische parallaxmetingen leveren betrouwbare resultaten op zolang de ster in kwestie maar niet meer dan ongeveer duizend lichtjaar van ons verwijderd is. De nieuwe techniek vergroot dat bereik tot ongeveer tienduizend lichtjaar. Dat betekent dat van veel meer cepheïden – veranderlijke sterren die een belangrijke rol spelen bij de meting van veel grotere afstanden in het heelal – de afstand nauwkeurig kan worden bepaald.Bij ‘ruimtelijk scannen’ wordt niet de positie van een ster gemeten, maar laten de astronomen de ster een spoor trekken door het beeldveld van de ruimtetelescoop. Het heen en weer springen van zo’n recht sterspoor ten gevolge van de beweging van de aarde om de zon kan veel nauwkeuriger worden gemeten dan het heen en weer springen van één enkel stipje. Bron: Astronomie.nl.
