28 maart 2024

Cosmic Web Imager brengt intergalactisch medium in beeld

quasar QSO 1549+19. Credit: Christopher Martin, Robert Hurt

Sterrenkundigen zijn er in geslaagd om met de Cosmic Web Imager van CalTech ongeëvenaarde beelden te maken van langwerpige filamenten van waterstof dat zich in de intergalactische ruimte tussen zeer ver verwijderde sterrenstelsels bevindt, het diffuse en meestal onzichtbare gas dat uit de vroegste periode van het heelal afkomstig is en dat zich in een enorm kosmisch web over het heelal uitstrekt. Uit dat gas zijn de sterrenstelsels ontstaan en doordat deze vervolgens het gas verder aantrekken groeien ze er mee. De sterrenkundigen zagen filamenten bij de quasar QSO 1549+19 en bij de groeiende cluster van sterrenstelsels SSA22. De heftige straling van de quasar en cluster verlichten het gas in de filamenten en daarom kunnen ze met de Cosmic Web Imager – een spectrograaf verbonden aan de beroemde 200″ Hale Telescoop op Mount Palomar – gezien worden. Hierboven met de pijl aangegeven de waterstofwolk bij QSO 1549+19, hieronder links zo’n wolk bij SSA22, rechts een simulatie  van de cluster in wording.

Credit: Christopher Martin, Robert Hurt

De gaswolk bij SSA22 wordt een ‘Lyman alpha kwak‘ genoemd – de uitleg van de term moet je hier maar even lezen – en is ongeveer 300.000 lichtjaar lang. Het filament bij de quasar is nog langer: maar liefst een miljoen lichtjaar. Zowel de quasar als de cluster dateren van slechts twee miljard jaar na de oerknal, toen sterrenstelsels dankzij een enorme stervorming een groeispurt meemaakten. En waar kwam het gas voor die stervorming vandaan? Juist, uit de filamenten van het intergalactisch medium. Hieronder de twee wetenschappelijke artikelen over de ontdekkingen, beiden gepubliceerd in The Astrophysical Journal:

Bron: Universe Today.

Share

Speak Your Mind

*