29 maart 2024

Wat valt er aan de sterrenhemel te zien in juni 2014?

hemel

Op 1 juni start de weerkundige zomer. Twintig dagen later begint officieel de astronomische zomer dat sterrenkundigen ook wel het ‘solsticium’ heten. De maand juni werd genoemd naar de Romeinse godin, Juno, de vrouw van Jupiter. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van wat er aan de sterrenhemel te zien is in juni 2014.

De Maan, planeten en planetoïden

De planeet Jupiter

De planeet Jupiter

De kleinste planeet uit ons zonnestelsel, Mercurius, verdwijnt de eerste dagen van de maand juni ’s avonds in het noordwesten in de zonnegloed. Venus, de tweede planeet gezien vanaf de Zon, is in juni 2014 een zogheten ‘morgenster’. Hiermee bedoelt men dat Venus dan enkel ’s morgens te zien is en deze zich dicht bij de Zon bevindt. Eind juni 2014 komt Venus bijna twee uur voor de Zon op. De planeet Mars is in juni 2014 ’s avonds te bewonderen in het sterrenbeeld Maagd (Virgo). Jupiter, de grootste planeet uit ons zonnestelsel, verdwijnt rond 20 juni 2014 ’s avonds in het westen in de zonnegloed. Op dinsdag 10 juni 2014 kunnen we de Jupitermaan Europa, Europa’s schaduw en de maan Ganymedes gelijktijdig op de planeetschijf van Jupiter zien. Helaas staat op dat moment Jupiter slechts 9° boven de horizon waardoor goed zicht op de horizon nodig is om dit waar te nemen. Op maandag 16 juni 2014 kunnen we omstreeks 23u00 de vier grootste manen van Jupiter, Io, Galileo, Ganymedes en Callisto, ten oosten van de planeetschijf van Jupiter waarnemen. De planeet met zijn prachtig ringenstelsel, Saturnus, is in juni 2014 ’s avonds en tot laat in de nacht zichtbaar in het sterrenbeeld Weegschaal (Libra). Uranus en Neptunis bevinden zich in juni 2014 in de sterrenbeelden Vissen (Pisces) en Waterman (Aquarius) en hebben een helderheid van magnitude 6,2 en 7,7. Op vrijdag 13 juni 2014 is het Volle Maan. Wie een prachtige maansikkel wil zien, moet op zondag 29 juni 2014 kort na zonsondergang, boven de horizon, in het westnoordwesten kijken. De planetoïde 39 Laetitia, die op 8 februari 1856 werd ontdekt door de Franse astronoom Jean Chacornac, is op maandag 30 juni 2014 in oppositie. Deze planetoïde bevindt zich op dat moment in het sterrenbeeld Schild (Scutum) en heeft een helderheid van magnitude 9,8 waardoor deze alleen zichtbaar is met een middelgrote of grote telescoop. Dit hemelobject heeft een onregelmatige vorm met afmetingen van 219 bij 142 kilometer en draait in 4,4 jaar in een ellipsvormige baan om de Zon.

Deep-sky

De bolvormige sterrenhoop M13

De bolvormige sterrenhoop M13

Ondanks het feit dat eind mei de zogheten ‘grijze nachten’ beginnen, heeft de maand juni toch ook leuke uitdagingen te bieden op vlak van deep-sky objecten. Zo is de maand juni het ideale moment om ondermeer enkele prachtige bolvormige sterrenhopen waar te nemen zoals de bekende Herculescluster, M13. Deze bolvormige sterrenhoop bevindt zich in het sterrenbeeld Herculus en heeft een helderheid van magnitude 5,9. Hierdoor is M13 één van de helderste bolhopen van het noordelijk halfrond. Ook om M10 en M12, die zich beiden in het sterrenbeeld Slangendrager bevinden, waar te nemen is deze tijd van het jaar zeer geschikt. Beide sterrenhopen hebben een helderheid van magnitude 6,6 en zijn met een kleine telescoop, bij ideale omstandigheden, al goed zichtbaar. Een andere prachtig deep-sky object dat in deze periode van het jaar goed kan worden waargenomen, is de nevel M20. Dit object, ook gekend onder de naam ‘Trifidnevel’, staat in het sterrenbeeld Boogschutter (Sagittarius) en heeft magnitude 6,3. Om deze nevel te kunnen waarnemen, heb je een plaats nodig met ongehinderde blik op de zuidelijke horizon en een vrij grote telescoop. Deze nevel zal te zien zijn als een ster met een nevelachtige omgeving. Ook de Lagunenevel, M8, is een prachtige nevel die je in juni kan waarnemen. Deze emissienevel bevindt zich eveneens in het sterrenbeeld Boogschutter en heeft een helderheid van magnitude 5,8. Dit object komt op 22 juni 2013 omstreeks 22u00 uur op en staat om 01u47 uur in het hoogste punt aan de hemel, op slechts 14° boven de horizon. Een donkere waarneemplaats met ongehinderde blik op de zuidelijke horizon is een vereiste om M8 waar te nemen. Als de hemel donker genoeg is, is de Lagunenevel met een grote verrekijker (7×50 of 10×50) of een kleine telescoop goed te zien als een vage vlek. Om deep-sky objecten goed waar te nemen met een verrekijker of een telescoop moet er zo weinig mogelijk storend licht zijn dat afkomstig is van de Maan, straten en steden. Op vrijdag 27 juni 2014 is het Nieuwe Maan waardoor dit het meest ideale moment is voor deep-sky waarnemingen.

Meteorenzwermen

Op zaterdag 7 juni 2014 bereikt de meteorenzwerm Arietiden zijn maximum. De radiant van deze zwerm, het punt aan de hemel waaruit de meteoren uit een meteorenzwerm lijken te komen, staat omstreeks 11u30 op 61° boven de horizon in het sterrenbeeld Ram. Meteoren worden in de volksmond ook wel ‘vallende sterren’ genoemd maar in werkelijkheid gaat het om zeer kleine stukjes steen en gruis die onder hoge snelheden de atmosfeer van de Aarde binnendringen waarna ze op een hoogte van ongeveer 100 kilometer verdampen. Onder ideale omstandigheden, wanneer er geen storend licht is van de Maan of van stadsverlichting, zijn er met het blote oog dan ongeveer vijftig meteoren per uur te zien. Vanwaar deze meteoren afkomstig zijn, is nog onduidelijk. Astronomen hebben een sterk vermoeden dat de planetoïde 1566 Icarus of de komeet 96P/Machholz aan de basis liggen van deze meteorenzwerm. Om meteoren waar te nemen, heb je geen speciale apparatuur nodig. Enkel een ligzetel, een heldere sterrenhemel en wat geduld zijn genoeg.

De sterrenbeelden op 15 juni 2014 (23u00)

Hubble’s Tonight Sky over juni 2014

Hieronder weer de maandelijkse video van Hubble’s Tonight’s Sky, waarin je kan zien wat er allemaal voor interessants aan de hemel staat te gebeuren. Bron: Spacepage.be + Hubble Tonight’s Sky.

Share

Speak Your Mind

*