29 maart 2024

Eris, een dwergplaneet met mogelijk leven

Credit: NASA

Eris, een dwergplaneet, werd voor het eerst gespot in 2003 door Mike Brown (hoogleraar planetaire astronomie) Pas in 2005 werd Eris geïdentificeerd als een bewegend object in ons zonnestelsel. Recente waarnemingen geven aan dat Eris eigenlijk iets kleiner is dan Pluto.

Aan de hand van een sterbedekking in november 2010 is de doorsnede bepaald op ongeveer 2326 km. Dit betekent dat Eris een uitzonderlijk hoog reflectievermogen heeft van ongeveer 96%. Het oppervlak van Eris zou met name uit methaanijs bestaan, dat tijdens ieder perihelium verdampt en daarna weer neerslaat tot een nieuwe, goed reflecterende laag.
Het maantje Dysnomia zou een diameter van 250 km hebben en 60 keer minder helder zijn.

Is er leven op dwergplaneet Eris?

Ondanks het feit dat we niet echt een goed beeld van Eris hebben, is het opmerkelijk, dat astronomen toch veel over de samenstelling van deze dwergplaneet weten. Het oppervlak bestaat uit methaanijs waardoor Eris een betere kans op leven lijkt te hebben dan op een andere planeet of dwergplaneet (met uitzondering van de aarde). Wellicht bevindt zich onder het bevroren oppervlak vloeibaar water, in stand gehouden door geologische activiteit. Andere kanshebbers zijn de ijsmaan Enceladus (Saturnus) en Jupiter’s maan Europa.

De planeten en grote dwergplaneten in ons zonnestelsel
Transneptunisch object
Mysterious Universe

Share

Comments

  1. Enceladus zegt

    Waarom biedt methaanijs precies een betere kans opleven dan bijvoorbeeld een ondergrondse oceaan op Europa of Enceladus?

    groet,
    Gert (Enceladus)

    • Monique zegt

      Ingrediënten:
      Methaan CH4 met een dichtheid van 0,66 kg/m³ en een kookpunt van -164°C. Oplosbaar in water.

      Water H2O. Water is een verbinding van de gasvormige stoffen waterstof en zuurstof. Elke molecule water bestaat uit twee atomen waterstof en één atoom zuurstof. De chemische formule is dan ook H2O.

      IJs is de vaste vorm van water:

      Op jouw vraag kan ik alleen speculeren (zuuuuucht)
      Gaat het om anorganische stoffen, (niet organische) energie-arme stoffen, waaruit de levenloze natuur is opgebouwd. Deze zijn nooit gemaakt door een organisme. Gaat het om organische stoffen? Zonder details geen duidelijk antwoord. Alles is mogelijk.

      https://www.youtube.com/watch?v=RIByLAahABo

      Het monster dat methaan heet:
      http://www.wetenschap24.nl/nieuws/artikelen/2013/september/Het-monster-methaan.html

      • Hoi Monique,

        De dichtheid van Methaan is 0,466 kg per kubieke meter, maar dat is Methaan in de gas-fase! Op Eris is het zo koud, daar ligt Methaansneeuw en CH4-ijs. Reken er maar op dat Methaan ijs er een dichtheid heeft van 500(±100) kg/m3. (1000 maal massiever) 🙂

        Het is inderdaad (wat) oplosbaar in water, maar daar moet je je waarschijnlijk niet te veel van voorstellen. De lage temperatuur helpt wel!
        [ Het zal zeker geen waterstofbrug vormen, zoals Ammoniakgas(NH3) of Kooldioxide(CO2) in Water doen. De andere Alkanen, (waar CH4 behoort) (zoals ‘benzine’) lossen niet op in Water. ]

        Hier vlak onder heeft Gert1904 al de zgn. vriespunt verlaging aangehaald. Maar van bijna 200° C?
        Rijkswaterstaat is ongetwijfeld geïnteresseerd… 😀

        Die vloeibare massa onder het ijs zal dan ook wel Methaan zijn, met een paar(?) procent Water !!
        En van water weten we dat het hele aardige eigenschappen heeft… Op onze planeet is het cruciaal voor de “ondersteuning” van leven en levensprocessen…

        met vriendelijke groet, Paul

        • Monique zegt

          Paul: Dank voor je info. Het is interessanter wat het daar op Eris doet 😉

          http://encyclopedia.airliquide.com/encyclopedia.asp?LanguageID=11&GasID=36

          Gas Properties

          Molecular Weight
          Molecular weight : 16.043 g/mol

          Solid phase
          Melting point : -182.46 °C
          Latent heat of fusion (1,013 bar, at melting point) : 58.682 kJ/kg

          Liquid phase
          Liquid density (1.013 bar at boiling point) : 422.36 kg/m3
          Liquid/gas equivalent (1.013 bar and 15 °C (59 °F)) : 621.4 vol/vol
          Boiling point (1.013 bar) : -161.48 °C
          Latent heat of vaporization (1.013 bar at boiling point) : 510.83 kJ/kg

          Critical point

          Critical temperature : -82.59 °C
          Critical pressure : 45.99 bar
          Critical density : 162.7 kg/m3

          Triple point
          Triple point temperature : -182.46 °C
          Triple point pressure : 0.117 bar

          Gaseous phase

          Gas density (1.013 bar at boiling point) : 1.816 kg/m3
          Gas density (1.013 bar and 15 °C (59 °F)) : 0.6797 kg/m3
          Compressibility Factor (Z) (1.013 bar and 15 °C (59 °F)) : 0.99802
          Specific gravity : 0.555
          Specific volume (1.013 bar and 25 °C (77 °F)) : 1.5227 m3/kg
          Heat capacity at constant pressure (Cp) (1.013 bar and 25 °C (77 °F)) : 0.0358 kJ/(mol.K)
          Heat capacity at constant volume (Cv) (1.013 bar and 25 °C (77 °F)) : 0.0274 kJ/(mol.K)
          Ratio of specific heats (Gamma:Cp/Cv) (1.013 bar and 25 °C (77 °F)) : 1.3062
          Viscosity (1.013 bar and 0 °C (32 °F)) : 1.0245E-04 Poise
          Thermal conductivity (1.013 bar and 0 °C (32 °F)) : 30.57 mW/(m.K)

          Miscellaneous
          Solubility in water (1.013 bar and 2 °C (35.6 °F)) : 0.054 vol/vol
          Autoignition temperature : 595 °C

    • gert1904 zegt

      In het bronartikel staat de link “an excellent chance”, naar:

      http://adsabs.harvard.edu/abs/2006Icar..185..258H

      Citaat:

      “Furthermore, the melting temperature of ice will be significantly reduced by small amounts of salts and/or incorporated volatiles such as methane and ammonia that are highly abundant in the outer Solar System.”.

      Dit is de zgn. vriespuntsverlaging.

  2. Er is zeker leven op Eris.
    Met al dat methaan moet het daar barsten van de koeien 🙂

    • Monique zegt

      Haha 😀 Mardi, jij kan dan weer ineens zo treffend uit de hoek komen. Ik zie het helemaal voor me, zo’n dwergplaneetje met koeien.

  3. Co van Driel zegt

    Methaan is ook erg brandbaar / explosief. Een jaar geleden is er in Duitsland een hele koeienstal ontploft van de grote hoeveelheid CH4 die door de koeien was geproduceerd. Toen ik dat nieuws las, moest ik natuurlijk hard lachen, maar het is écht zo.

    De planeet Eris heeft dus methaanijs. Het moet daar dan onvoorstelbaar koud zijn. Lijkt me toch niet zo prettig om bij ca. 200 graden onder nul te moeten leven.

    • Monique zegt

      Een hele koeienstal in de hens omdat de boel ging kruien! LOL (sorry)
      O wat erg voor die boer 🙁
      Eris, een koud planeetje met bibberende koeien (gekheid)
      😀 Wel lekkere koude milkshakes

    • Enceladus zegt

      Co schreef: “Lijkt me toch niet zo prettig om bij ca. 200 graden onder nul te moeten leven.”

      Alles is relatief. Voor ons is dat enorm koud, terwijl het op Venus een hel zou zijn. Maar voor mogelijk leven op Eris is de daar heersende temperatuur de norm en zouden temperaturen zoals die bij ons op Aarde al de hel zijn.

      groet,
      Gert (Enceladus)

    • Hallo Co van Driel

      Klopt, methaan is erg brandbaar, zelfs explosief…. in de zuurstofrijke Aardse atmosfeer!
      Of er ook ongebonden Zuurstof ( O2 of zelfs Ozon O3 ) voorhanden is op Eris…?
      Ik reken er niet op. 🙂

      Paul

  4. Enceladus zegt

    Nog even over de suggestie dat er een ondergrondse oceaan op Eris zou kunnen zijn en dat deze verwarmd wordt (en dus in stand gehouden) door geologiche actviteit. Ik vind de verklaring voor geologische activiteit op Europa en Enceladus door de sterke inwerking van de zwaartekracht van respectievelijk Jupiter en Saturnus heel plausibel, maar hoe zou geologische activiteit op zo’n klein dwergplaneetje, dat ver van alle grote hemellichamen in ons zonnestelsel afstaat verklaarbaar zijn? Zo’n mini planeetje kan toch na dik 4,5 miljard jaar niet meer van zichzelf actief zijn?

    groet,
    Gert (Enceladus)

    • Monique zegt

      Gert, dat vroeg ik mij ook af. Hoe zou geologische activiteit op zo’n dwergplaneetje verklaarbaar zijn. Stel dat op de oceaanbodem methaanijs ligt dat methaangas uitstoot. Micro-organismen kunnen bijvoorbeeld aanwezig zijn en gebruik maken van methaangas, waar reacties uit voortvloeien. Of dat laatste zo is, weten we nog niet. Ik betwijfel of dat onder geologische activiteit valt 😕

      En… maakt het wat uit of je een dwergplaneet kunt vergelijken met die twee manen. Zoals je weet draait een maan om een planeet, een planeet draait om een zon. Kun je dwergplaneet Eris wel vergelijken met de manen Europa en Enceladus?

      Deze link kwam ik tegen, maar is niet echt een toegevoegde waarde. Ik vond het wel leuk 😀
      Is de maan een maan of een planeet?

      http://www.meesterbrein.com/view.php/is-de-maan-een-maan-of-een-planeet.html

      • Enceladus zegt

        Het maakt me niet uit of het om een maan of een dwergplaneet gaat, waar het me om gaat is dat de getijden-werking van Jupiter en Saturnus verklaart waarom manen daar geologisch actief kunnen zijn, ook al zijn ze ruim 4,5 miljard jaar oud. Ik kan echter geen logische verklaring bedenken voor geologische activiteit op een dwergplaneetje dat helemaal in zijn eentje op zeer grote afstand van de zon zijn lange baantjes trekt.

        groet,
        Gert (Enceladus)

        • gert1904 zegt

          Massa Jupiter is 0.001 massa Zon.

          Ik heb even wat extra cijfers nagezocht:

          – afstand Zon-Jupiter : 5 AE
          – omlooptijd Jupiter : 12 jaar

          – afstand Zon-Eris (min.) : 40 AE
          (max.) : 100 AE (excentriciteit 0.44, een zeer elliptische baan)
          – omlooptijd Eris : 560 jaar

          Daaruit volgt:

          – afstand Jupiter – Eris (min.): 35 AE
          (max.): 105 AE

          De aantrekkingskracht van de Zon wint het op Eris dus altijd van die van Jupiter. Jupiter zorgt hooguit voor wat kleine verstoringen.

          De dominante bron van energie op Eris lijkt te zijn: zijn zeer excentrische baan, en de getijdekrachten in zijn baan om de Zon die daar het gevolg van zijn.

          • Enceladus zegt

            Beste voornaamgenoot, het gaat om de getijdekrachten die Jupiter uitoefent op Europa (en Saturnus op Enceladus). Het lijkt mij stug dat de getijdekrachten van de zon op Eris genoeg zouden kunnen zijn om energie voor het instandhouden van een ondergrondse oceaan te veroorzaken.

            De maan van Eris mag dan wel een sterke excentriciteit kennen, het oppervlakte van het planeetje krijgt jaren, wat zeg ik ééuwen de tijd om te herstellen! Dat is dus een heel ander verhaal dan bij Europa en Enceladus met respectievelijk omlooptijden van 3,55 en 1,37 dagen.

            M.a.w.: die maantjes worden in een idioot tempo uit elkaar getrokken en weer inelkaar gedrukt. Dat gebeurt op Eris eenvoudigweg niet en dus kan dat niet de verklaring zijn voor geologische activiteit.

            groet,
            Gert (Enceladus)

          • gert1904 zegt

            Hm.

            “De maan van Eris”?

            Daar is geen sprake van. Eris is een planeet/planetoïde.

            Citaat: “…. worden in een idioot tempo uit elkaar getrokken tempo uit elkaar getrokken …”

            “Idioot”. Dat is niet de terminologie waarin ik mij zou uitdrukken op dit weblog.

          • Eris is een dwergplaneet, die een maan heeft: dysnomia heet die maan. Zie: http://nl.wikipedia.org/wiki/Dysnomia_(maan)

          • gert1904 zegt

            Je hebt gelijk. Het gaat hier om een ***uitgebreide*** spraakverwarring. Eris is een dwergplaneet, en heeft een maantje.

            Citaat van Enceladus, eerder in deze discussie:

            “De maan van Eris mag dan wel een sterke excentriciteit kennen, het oppervlakte van het planeetje krijgt jaren, wat zeg ik ééuwen de tijd om te herstellen!”.

            Ik had het over de BAAN van Eris.

          • Enceladus zegt

            @ mijn voornaamgenoot: ik had het ook over baan van Eris. Per ongeluk een ‘m’ getikt…

            groet,
            Gert (Enceladus)

          • Enceladus zegt

            Dan lees je toch ‘enorm’, waar ik ‘idioot’ schreef, beste voornaamgenoot?

            En ja, Eris heeft minstens een maan, zoals Arie al aangaf. Een dwergplaneet met een of meerdere manen is toch niet zo gek? Pluto heeft er sowieso al vijf en het zou mij niet verbazen als New Horizons er straks nog een paar aantreft.

            groet,
            Gert (Enceladus)

          • gert1904 zegt

            Cijfermatige onderbouwing?

          • Enceladus zegt

            Kom op zeg! Het is toch algemeen bekend dat Pluto 5 bekend manen heeft? En verder zeg ik “het zou mij niet verbazen als New Horizons er straks nog een paar aantreft”. Dat is een vermoeden en een vermoeden hoef je niet cifermatig te onderbouwen.

            Als ik zou zeggen “er zijn nog minstens 2 manen meer bij Pluto”, dan doe ik een bewering en een bewering moet je wel cijfermatig onderbouwen.

            Klaar.

            groet,
            Gert (Enceladus)

          • gert1904 zegt

            Ik ben helaas aan het eind van deze draad in Astroblogs aangeland.

          • gert1904 zegt

            Cíjfers, cijfers!

          • Enceladus zegt

            @ gert1904: je wilt cijfers? Wat voor cijfers? Ik zei al dat Pluto 5 bekende manen heeft en Arie wees je al op 1 bekende maan bij Eris. Wat wil je nog meer?

            groet,
            Gert (Enceladus)

          • Je wilt Cijfers?

            Nou hier heb je er een paar : 1,2,4,8,en 0
            Nu niet meer boos wezen, wij weten heus wel dat “Eris” de godin van de 2dracht is. 😛

  5. Op de Wikipedia-pagina van Eris wordt dit als mogelijkheid genoemd: “Models of internal heating via radioactive decay suggest that Eris may be capable of sustaining an internal ocean of liquid water at the mantle-core boundary”. Dus geen getijdewerking als oorzaak, dat kan ook helemaal niet zoals Enceladus terecht zegt, maar wellicht radioactief verval in de kern van Eris.

  6. Monique zegt

    @ Gert1904: Wat is er nou allemaal aan de hand? Ik neem aan dat het met bepaalde reacties te maken heeft. Misschien bedoel je het allemaal niet zo ongezouten, maar zo komt het meestal wel over 😕

    Dan dit blog. Als je op dat bovenste plaatje had geklikt, zou je de maan Dysnomia (links van Eris) duidelijk in de vergroting zien. Jouw vraag ‘De maan van Eris?’ zou dan geen vraag zijn geweest. In het filmpje van ESOcast komt het ook ter sprake op 1:56. Maakt verder niet uit hoor, maar dan zou je idd een reactie kunnen verwachten.

    Eigenlijk weet ik niet waarom ik hierop reageer. Maar ik meen het goed 🙂

    • gert1904 zegt

      Ik meende met wat cijfers te onderbouwen dat de baan van Eris niet door Jupiter wordt beïnvloed.

      No more, no less.

      Je schreef:

      “De maan van Eris”,

      Ík schreef:

      “De baan van Eris”.

      • Monique zegt

        Weet je, het zal wel een typefout zijn 😉

        Citaat gert1904:

        Geplaatst op 16 juli 2014 16:38 In antwoord op Enceladus.

        “De maan van Eris”?

        Daar is geen sprake van. Eris is een planeet/planetoïde.

        Citaat: “…. worden in een idioot tempo uit elkaar getrokken tempo uit elkaar getrokken …”

        “Idioot”. Dat is niet de terminologie waarin ik mij zou uitdrukken op dit weblog.

  7. Monique zegt

    @Gert 1904: We zijn eruit! Een typefout van Gert Enceladus 😀 Enceladus was de grote boosdoener hahaha.
    Dan zeg ik toch sorry voor het misverstand Gert1904. Is dat iig weer rechtgezet.

    • Enceladus zegt

      Ik schreef oorspronkelijk “De maan van Eris mag dan wel een sterke excentriciteit kennen, het oppervlakte van het planeetje krijgt jaren, wat zeg ik ééuwen de tijd om te herstellen! Dat is dus een heel ander verhaal dan bij Europa en Enceladus met respectievelijk omlooptijden van 3,55 en 1,37 dagen.”

      Als je even goed leest, dan zie je al in de tweede helft van de zin dat ik Eris gewoon een planeetje noem. Wie eveb goed nadenkt snapt dus echt wel dan ‘de maan van Eris’ een tikfout was en ‘de baan van Eris’ moest zijn. Zeker omdat ik het ook nog eens over excentriciteit heb. Hemellichamen zelf hebben dat niet, maar hun banen wel.

      groet,
      Gert (Enceladus)

      • Monique zegt

        Oké, jij ook een aai over je bol. Maar het is toch beter om geen typefout te maken. Ik zal de volgende keer heel zorgvuldig je tekstje lezen want stel dat er een typefout staat 😕 Uit de context moet het duidelijk worden.
        Lekker bezig! pff

Laat een antwoord achter aan Mardi Reactie annuleren

*