28 maart 2024

“Mogelijk TWEE grote planeten voorbij Pluto”

Credit: NASA / Caltech

Enige tijd geleden hebben een aantal Spaanse sterrenkundigen beweerd bewijs te hebben gevonden voor het bestaan van een grote planeet voorbij Pluto. Dat bewijs bleek iets te optimistisch: het zijn hooguit aanwijzingen. De hele hype rondom die ‘ontdekking’ is dan ook niet helemaal terecht geweest. Maar dingen staan op het punt om gekker te worden: een ander team heeft aanwijzingen gevonden voor nóg een grote planeet voorbij Pluto! Het zonnestelsel blijft ons verbazen.Toen de kandidaat-dwergplaneet 2012 VP113 ontdekt werd, bleek deze te behoren tot een groep van merkwaardige objecten voorbij Pluto. Deze objecten hebben namelijk uitgelijnde omloopbanen, een aanwijzing dat een verder gelegen planeet aan de objecten moet trekken. Berekeningen hebben uitgewezen dat deze planeet zo’n 10 aardemassa’s zou wegen en zich zou bevinden op een afstand van 250 AU (1 AU is de afstand aarde-zon). Maar bedenkt wel: de planeet is nog niet waargenomen, nog niet ontdekt en zou eventueel ook niet kunnen bestaan.Goed, nu hebben een stel astronomen van de Universiteit van Madrid nogmaals gekeken naar deze verre objecten. Hierbij is de bizarre uitlijning van hun omloopbanen bevestigd en is de kans op het bestaan van Planet X dus groter geworden. Maar ze vonden ook iets anders: een deel van de objecten bevonden zich in een opvallende baanresonantie. De objecten zijn te licht om deze zelf te veroorzaken, dus moet een verder gelegen massief object de ‘boosdoener’ zijn. [1]Voor de duidelijkheid: het gaat hierbij om een ander object dan degene die de beweging van 2012 VP113 veroorzaakt.Iets dergelijk gebeurt ook bij Neptunus en Pluto. Hun baanresonantie zorgt ervoor dat voor elke twee omlopen die Pluto maakt, Neptunus er precies drie maakt. Op vergelijkbare wijze lijkt een groep verre objecten in de pas te lopen met een vergelegen, onzichtbare planeet. De massa van het object wordt geschat op 0,1 tot 100 aardemassa’s [2]Noot van AB: je kunt natuurlijk weinig met zo’n schatting en de afstand tot de zon op 200 AU. Maar zoals gezegd: het zijn allemaal aanwijzingen – geen hard bewijs. Het zal een hele toer worden om het bestaan van de twee planeten te bevestigen of af te wijzen. Bron: New Scientist.

Voetnoten

Voetnoten
1 Voor de duidelijkheid: het gaat hierbij om een ander object dan degene die de beweging van 2012 VP113 veroorzaakt.
2 Noot van AB: je kunt natuurlijk weinig met zo’n schatting
Share

Comments

  1. Enceladus zegt

    En de Niburu-gekkies hebben hiermee weer brandstof voor járen! 😉

    Maar even zonder gekheid: kan de New Horizions-missie na Pluto niet worden aangepast, zodat we op zoek kunnen naar die verre potentiële planeten. Want met deze massa’s zou het wel degelijk om planeten gaan.

    groet,
    Gert (Enceladus)

  2. Olaf van Kooten zegt

    Punt is dat we niet weten waar die planeten precies staan, als ze al bestaan. Het is dus geen doen om een baan te berekenen voor New Horizons om bij zo’n planeet terecht te komen 🙁

    • Enceladus zegt

      Tja, dan wordt het lastig. 10 x de massa van de Aarde is geen kleine jongen.
      Ik vraag me af hoe die planeten (even er vanuit gaande dat ze zouden bestaan) daar terecht zijn gekomen.
      Zou ons zonnestelsel ooit een close encounter met een andere ster en diens planeten hebben gehad en zijn deze planeten dan ‘blijven hangen’ als gevolg van de aantrekkingskracht van de zon?

      groet,
      Gert (Enceladus)

      • Olaf van Kooten zegt

        Dat is een mogelijkheid. Maar ook interacties tussen planeten kunnen exemplaren een eind wegslingeren, waarna ze in een (vermoedelijk) excentrische en ruime omloopbaan rond de zon terecht komen.

  3. Goedeavond,
    Wat ik niet helemaal snap is dat ze stetsels en exoplaneten ver hier vandaan kunnen vinden, wegen enz, en deze die zich eventueel in ons zonnesteltsel bevinden, niet kunnen vinden of waarnemen.
    En als alles klopt dan zijn het ook geen “kleintjes”.
    Groet Youri

    • Enceladus zegt

      Het antwoord daarop is dat dat alles te maken heeft met de manier waarop ze die exoplaneten vinden: feitelijk indirect door veranderingen van het licht van zo’n ster tijdens een passage voor de ster langs.

      En dat is meteen het antwoord op de vraag waarom we deze potentiële ‘eigen’ planeten moeilijk kunnen detecteren: we kunnen ze niet voor de zon langs zien gaan en ze staan zó ver weg dat ze nauwelijks zonlicht zullen ontvangen en dus ook amper zullen reflecteren.

      groet,
      Gert (Enceladus)

      • Hoi Gert,
        Bedankt voor je antwoord, het is al een stuk duidelijker.

        Ben wel benieuwd wanneer en hoe we hier weer iets van horen!

        Gr Youri

  4. Wat ik vreemd vind is dat alle planeten in het “bekende” deel van ons zonnestelsel allemaal min of meer in hetzelfde vlak rondgaan om de zon. Behalve Pluto, de baan wijkt erg af. Volgens mij is dat een aanwijzing dat in het verlengde van die baan ergens iets is wat sterk aan Pluto trekt. Kan het mis hebben, maar als de zon zo’n werking heeft dat al die andere planeten netjes in een vlak blijven, waarom Pluto dan ook niet?

    • Enceladus zegt

      Pluto kan in zijn huidige baan terecht zijn gekomen na de passage van een andere ster. De krachten die zo’n andere ster uitoefent op ons zonnestelsel (en omgekeerd onze zon op een ander zonnestelsel) moet je niet uitvlakken.

      groet,
      Gert (Enceladus)

  5. Dank voor het antwoord. Is het niet zo dat door de krachten van de Zon Pluto na verloop van tijd weer een baan zou moeten aannemen die ongeveer vergelijkbaar is met de rest? Met het uitdijen van het geheel en de versnelling daarvan zou dat dus of een eenmalige passage zijn geweest of er is wel degelijk iets zwaars voorbij Pluto dat trekt. Ik vind het namelijk vreemd dat de huidige baan van Pluto bestendig is, het gaat voor mij tegen de dwingende krachten van de Zon in.

    • Enceladus zegt

      Joop, de zon trekt in alle richtingen even hard aan hemellichamen in haar invloedssfeer. Het maakt daarbij niet uit of die hemellichamen zich in het vlak bevinden waarin de planeten hun rondjes draaien of in een heel ander vlak. De zon heeft simpelweg geen voorkeur.

      Jouw idee dat Pluto weer in het vlak zou moeten worden getrokken zou betekenen dat de zon in staat zou zijn een kracht uit te oefenen onder een heel andere hoek. En dat kan eenvoudigweg niet. Even afgezien van krommingen in de ruimte (dat laat ik hier verder buiten beschouwing), wordt zwaartekracht gewoon in een rechte lijn uitgeoefend. Vergelijk het maar met satellieten die om de Aarde draaien. De meeste draaien hun rondjes in een vlak om de evenaar, maar er zijn wel degelijk ook polaire banen. Satellieten in zo’n polaire baan draaien dus hun banen haaks op die andere satellieten. En dat blijven ze gewoon doen. De Aarde probeert ze niet in een baan om de evenaar te trekken. En zo is dat dus ook met de zon. Om die reden is de baan van Pluto (of eigenlijk het Pluto-Charon-stelsel) stabiel.

      groet,
      Gert (Enceladus)

      • Zou het niet zo kunnen zijn, dat op den duur, door de aantrekkingskracht van alle gezamenlijke planeten
        deze tocht in de zelfde vlak om de zon gaan draaien?
        Waarom ik dat denk, mede door het onderstaande filmpje
        waarin wanorde op den duur orde wordt.

        http://youtu.be/kqFc4wriBvE

        • Enceladus zegt

          Ik denk het toch niet. De aantrekkingskracht van de zon is vele malen groter dan die van alle planeten bij elkaar. Bovendien gaat het vergelijk met die metronomen nou juist niet op, omdat die allemaal in hetzelfde vlak staan.

          groet,
          Gert (Enceladus)

          • Ze staan inderdaad in het zelfde vlak, maar daar was het mij eigenlijk ook niet om begonnen.
            Waar het mij eigenlijk om gaat is dat alle metronomen in een, zeg maar,
            vrij bewegend vlak staan en elkaar daardoor kunnen beïnvloeden.
            Dus elke metronoom op zich draagt bij aan de totale synchronisatie.
            Projecteer dit gegeven op de planetenbanen, en zie daar …
            Maar zo simpel is het dan waarschijnlijk niet 🙂

          • Enceladus zegt

            Als planeten in een vlak zich zouden gedragen als metronomen, dan zouden alle banen wel resonanties van elkaar worden. Nu is er wel sprake van baanresonanties tussen sommige manen van Jupiter en ook Saturnus, maar afgezien van de baanresonantie tussen (uitgerekend) Neptunus en Pluto (Pluto draait twee baantjes om de zon voor elke drie baantjes die Neptunus draait) komt zoiets bij planeten niet voor.

            Daarbij is er nog een significant verschil: al die metronomen in dat filmpje zijn van gelijk formaat. Dat zijn de planeten niet. De een oefent dus veel meer aantrekkingskracht uit dan de ander. Meer dan hier en daar wat baanresonantie zit er niet in. En nog los van het feit dat die 8 ‘zonnestelsel-metronomen’ (Mercurius, Venus, Aarde, Mars, Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus) die als het ware op één bord staan, allemaal verschillende formaten hebben, staat die ene piepkleine metronoom (Pluto dus) ook nog eens op een ander bord…

            Ons zonnestelsel is nu eenmaal geen uurwerk. Het spijt me voor je: je krijgt Pluto nooit meer in het gareel. 😉

            groet,
            Gert (Enceladus)

          • Gert, bedankt voor je uitleg, achteraf kan ik mij helemaal vinden in jou betoog.
            Zo zie je maar weer dat er weinig simpel is op deze wereld en ver daar buiten 🙂

      • Gert, dank voor het antwoord. Blijf ik toch zitten met jouw uitleg dat de Zon aan alle kanten even hard trekt. Waarom heeft Pluto dan geen mooie ronde baan rond de Zon met die gekantelde baan? De baan van Pluto is voor zover ik weet ellipsvormig. Wat zorgt er dan voor dat in de onderzijde van de ellips, die veel verder verwijdert is van de Zon dan de bovenzijde, Pluto weer terugkomt naar de Zon. Of is dit meer een verhaal van een elastiek dat zo ver is opgerekt dat het niet verder kan dan alleen ontspannen of breken, dus in de onderste boog van de ellips is de kracht maximaal en Pluto heeft onvoldoende snelheid om dat te doorbreken en dus uit ons zonnestelsel te gaan?

          • Yochem, dank voor je antwoord, de eerste link, wat een zooitje ;-), maar geeft geen antwoord op mijn vraag waarom Pluto zo’n vreemde baan heeft ten opzichte van de rest. De tweede link doet dat ook niet.
            Ik weet niet welke van de plaatjes van de baan van Pluto juist zijn, ik zie drie varianten. Een van een redelijk ronde baan, maar niet centrisch. En twee van een meer elliptische baan, bij de een is de baan boven het vlak groter dan onder en bij de ander juist andersom. Het is mij te ver weg om dat even te controleren 😉 (als we ooit zover komen). Het blijft een onzichtbaar krachten spelletje.

          • Enceladus zegt

            Joop, lees s.v.p. mijn reactie hieronder even. Daarin verklaar ik de baan van Pluto door die te vergelijken met die van kometen.

            groet,
            Gert (Enceladus)

          • Dit is geen wetenschappelijk antwoord, maar ik denk dat door botsingen van kuipergesteente op Pluto, de massa van Pluto doet groeien en dat daarna de Zon op Pluto ook steeds meer invloed gaat hebben, waardoor hij steeds naar binnen wordt getrokken.
            Tot het moment dat Pluto zo dichtbij de planeet Uranus of Neptunus passeert, dat de Gasplaneet zegt:”Kip, ik heb je” en een maan van deze planeet wordt.
            Ik heb wel eens ergens gelezen dat dit onder anderen ook met Triton is gebeurd.

          • Enceladus zegt

            Van Titan wordt ook beweerd dat het een ingevangen planeet is.
            Gezien het formaat en de atmosfeer had Titan natuurlijk ook makkelijk een zelfstandige planeet kunnen zijn.

            groet,
            Gert (Enceladus)

        • Enceladus zegt

          Joop, geen enkele planeet heeft een perfect ronde baan en de Aarde is geen perfect bolvormig lichaam.
          Onze baan om de zon is weliswaar cirkelvormig, maar is geen perfecte cirkel. En de Aarde is aan de polen iets afgeplat en bij de evenaar iets uitgedijd. Het zonnestelsel is geen klokwerk, dus niets in het zonnestelsel is perfect.

          Wat betreft ellipsvormige banen: kijk eens naar de banen van kometen. Die hebben zich soms (naar we vermoeden) eerst opgehouden in de Oortwolk en worden door verstoringen (zoals de invloed van een andere ster) uit hun baan gerukt en komen vervolgens als het ware in een lange ‘val’ richting het middelpunt van ons zonnestelsel terecht. Naarmate ze dat punt (de zon dus) naderen, gaan ze steeds sneller. Als ze geluk hebben scheren ze er net langs en zijn ze weer voor tijden weg.

          Sommige kometen echter overleven hun gang richting de zon niet. Omdat ze te dicht langs de zon scheren (zoals afgelopen winter gebeurde met komeet Ison) of komen op hun pad een ander hemellichaam tegen (bekendste voorbeeld is Shoemaker-Levy 9, de komeet die op spectaculaire wijze in Jupiter plofte). Maar er zijn ook andere kometen die op vaste tijden (zeer lange tijden, dat wel) weer langs komen. Die kometen hebben dus een sterk elliptische baan om de zon. Pluto heeft dat ook. Nu is Pluto weliswaar geen komeet, maar een dwegplaneet, maar de afkomst van Pluto zou weleens gelijk kunnen zijn: uit de Oortwolk. Dat zou dan zijn sterk elliptische baan én het feit dat hij in een heel ander vlak beweegt kunnen verklaren.

          Ik hoop dat ik het zo een beetje duidelijk heb uitgelegd.

          groet,
          Gert (Enceladus)

          • Gert,
            Dank voor je antwoord. Dat de aarde niet rond is weet ik. De buitenschil is continue in beweging en dat veroorzaakt zo nu en dan aardbevingen en vulkaanuitbarstingen, de opgelopen spanning moet ergens een uitweg vinden. Ik zoek eigenlijk de verklaring waarom een komeet of (dwerg-)planeet op het verste punt weer terugkeert. Wat maakt in dat deel van de ellips dat een komeet of planeet een bocht maakt en weer terugkeert. Gaat het dan om een ander zwaar voorwerp heen? Snelheid gaat zover omlaag dat de aantrekkingskracht van de Zon overwint?

          • Enceladus zegt

            Het gaat beslist niet om een ander zwaar voorwerp heen. Het is als het ware de zwaartekracht van de zon die het hemellichaam weer terugtrekt. De snelheid van een hemellichaam is in het apogeum (verst verwijderd van de zon) het laagst en neemt daarna weer toe. In het perigeum (dichtste punt bij de zon) is de snelheid het hoogst.

            Zie voor uitleg ook: http://nl.wikipedia.org/wiki/Aardbaan

            groet,
            Gert (Enceladus)

    • Andy Lloyd schrijft op zijn blog over deze materie.
      Leuk om te lezen, maar het zijn enkel aannames.

      http://www.andylloyd.org/darkstarblog16.htm

Speak Your Mind

*