28 maart 2024

Mysterieuze “dwergendans” zadelt kosmologen met een probleem op

Credit: Geraint Lewis

Een nieuwe ontdekking heeft de kosmologie met een probleem opgezadeld. Grote sterrenstelsels, zoals het onze, worden begeleid door een reeks satellietstelsels, die meestal een stuk kleiner zijn dan het hoofdstelsel. Volgens de gangbare kosmische modellen zouden deze satellietstelsels in willekeurige omloopbanen rondom het moederstelsel moeten draaien. Dat blijkt niet helemaal te kloppen: ongeveer de helft van alle satellietstelsels draaien in hetzelfde vlak als het rotatievlak van het moederstelsel.

Dit effect is vorig jaar ontdekt bij Andromeda, waarvan de meeste dwergstelsels zich bevinden in een vlak van een miljoen lichtjaar lang, maar slechts 30.000 lichtjaar ‘dik’. Nu blijkt uit gegevens van SDSS III (waarvan de opvolger inmiddels in volle gang is) dat hetzelfde aan de hand is bij heel veel sterrenstelsels, vooral spiraalstelsels. Maar daar stopt de merkwaardigheid niet: de meest dwergstelsels draaien allemaal in dezelfde richting rondom het moederstelsel.

Dit alles trekt onze kennis van zwaartekracht en donkere materie in twijfel. Het is mogelijk dat een nog onbekend effect ervoor zorgt dat het gas in het universum de neiging heeft om zich te verzamelen in relatief platte vlakken. Een dergelijk effect is echter nog nooit gevonden. Bron: Phys.org.

Share

Comments

  1. Mijn gevoel zegt, dat dit te maken heeft met de rotatie-snelheid van de kern van zo’n sterrenstelsel (een zwart gat of een andere enorme massa).
    Dan heb je bij de “evenaar ” iets meer zwaartekracht. Hoe meer gas boven of onder de “evenaar” hoe hoger die snelheid wordt na verloop van tijd.
    En bij de niet-spiraalstelsels was dit gas misschien beter verdeeld in de ruimte.
    Maar ik ben geen deskundige, helaas..
    Saturnus.

  2. rudiev zegt

    Waarom ontstaat er een protoplanetaire schijf om jonge sterren heen? Waarom is dit ook niet bolvorming om de ster heen, de zwaartekracht van de ster verspreid zich ook als een bol om de ster heen, maar toch onstaat er een protoplanetaire schijf waaruit weer planeten kunnen onstaan. Misschien is dit hetzelfde als waarom de satellietstelsels zich uiteindelijk in hetzelfde vlak als het rotatievlak van het moederstelsel draaien.
    Daarbij kan de zwaartekracht van het moederstelsel ook een rolspelen die de satellietstelsel in dezelfde draaiing meesleept.
    Ook kan je je afvragen hoe deze satellietstelsel bij het hoofdstelsel kwamen?
    Of frame-dragging op grotere schaal die de satellietstelsel in hetzelfde draaivlak sleept?

    Anderehalve maand was er soortgelijk artikel hierover:
    https://www.astroblogs.nl/2014/06/12/satellietstelsels-gehoorzamen-niet-aan-het-standaardmodel/

Speak Your Mind

*