29 maart 2024

Exoplaneet ontdekt die moederster ouder doet lijken

Credit: X-ray: NASA/CXC/SAO/I.Pillitteri et al; Optical: DSS; Illustration: NASA/CXC/M.Weiss


Sterrenkundigen hebben met behulp van de röntgensatelliet Chandra van de NASA een exoplaneet ontdekt die de ster waar de planeet omheen draait ouder doet lijken. Het gaat om de ster WASP-18 en z’n exoplaneet WASP-18b, beiden 330 lichtjaar van de aarde verwijderd, gelegen in het zuidelijke sterrenbeeld Phoenix. WASP-18b is zo’n tien keer zwaarder dan Jupiter en hij staat zeer dicht bij z’n moederster. In slechts 23 uur draait ‘ie één keer om de ster. Niet voor niets dat men planeten zoals WASP-18b hete Jupiters noemt. Het team sterrenkundigen, dat onder leiding stond van Ignazio Pillitteri (Osservatorio Astronomico di Palermo in Italië) heeft de ouderdom van de ster kunnen bepalen op liggend tussen 500 miljoen en twee miljard jaar – in sterrenkundige termen is dat jong. Bij een ster van die leeftijd horen een hoge magnetische activiteit en sterke röntgenstraling, maar vreemd genoeg zijn die niet aangetroffen bij de ster.

Opnames van WASP-18, links optisch, rechts in röntgenstraling. Credit: X-ray: NASA/CXC/SAO/I.Pillitteri et al; Optical: DSS; Illustration: NASA/CXC/M.Weiss

Men denkt daarom dat de zware exoplaneet door z’n nabije afstand tot de ster in staat is deze gravitationeel sterk te beïnvloeden. Dat zou de convectiestromen in de ster kunnen verzwakken en daardoor zou de magnetische activiteit en productie van röntgenstraling kunnen afnemen. De ster oogt daardoor ouder dan hij in werkelijkheid is. Dit zou ook verklaren waarom WASP-18 veel lithium bevat, een element dat veel voorkomt in jonge sterren. Bij oudere sterren neemt de hoeveelheid lithium af omdat convectiestromen het lichte element meenemen naar de kern, waar het door kernreacties wordt vernietigd. Voor de liefhebbers is hier het vakartikel over WASP-18b en z’n ouder uitziende ster, in juni gepubliceerd in Astronomy and Astrophysics. Bron: Chandra.

Share

Speak Your Mind

*