28 maart 2024

Hubble ontdekt dwergsterrenstelsel met superzwaar zwart gat in centrum

Credit: NASA/Dana Berry, SkyWorks Digital

Gebruikmakend van de Hubble ruimtetelescoop zijn sterrenkundigen erin geslaagd om in de kern van een klein dwergsterrenstelsel een superzwaar zwart gat te ontdekken. Het gaat om het stelsel genaamd M60-UCD1, dat zo’n 50 miljoen lichtjaar van ons verwijderd is en dat slechts 300 lichtjaar in diameter is, nauwelijks 1/500e van de diameter van de Melkweg. Ondanks die kleine afmeting telt M60-UCD1 veel sterren, maar liefst 140 miljoen stuks. Het is niets voor niets dat ze dit dwergstelsel rekenen tot de categorie van de ultracompacte dwergstelsels (UCD’s). Onderzoek met Hubble én de 8 meter Gemini North telescoop op Hawaï laat zien dat in het centrum van M60-UCD1 een monster van een zwart gat huist, eentje van maar liefst 20 miljoen zonsmassa’s, vijf keer zwaarder dan het zwarte gat in de kern van de Melkweg. 15% van de massa van M60-UCD1 zit daarom in het centrale zwarte gat.

M60 en het veel kleinere M60 UCD1. Credit:NASAESA and the Hubble Heritage(STScI/AURA)

Sterrenkundigen denken nu dat in meer dwergstelsels, zoals M60-UCD1, superzware zwarte gaten kunnen zitten en dat er daarom meer zwarte gaten van de buitencategorie qua massa in het heelal zijn. De grote vraag is natuurlijk hoe zo”n dwergstelsel aan zo”n enorm zwart gat in z’n midden komt. Men heeft het idee dat M60-UCD1 vroeger veel groter was, bestaande uit maar liefst 10 miljard sterren, maar dat het te dicht in de buurt kwam van het grote buursterrenstelsel M60. Door die bijna-botsing werd M60-UCD1 beroofd van z’n meeste sterren, die in M60 terechtkwamen – het zwarte gat bleef. Nu is M60-UCD1 een dwergstelsel dat rondom M60 draait, je ziet beiden op de afbeelding hierboven. Hieronder zie je een video met een impressie van de vorming van M60-UCD-1.

Voor de liefhebbers is hier het vakartikel over de vondst van het superzware zwarte gat in M60-UCD1, morgen te verschijnen in Nature. Bron: Hubble.

Share

Comments

  1. evandijken zegt

    Of die sterren zijn verzwolgen door dat zwarte gat?

    • Olaf van Kooten zegt

      Nee, getijdenkrachten zullen de sterren aan de buitenkant van het stelsel afgesnoept hebben, en de kern van het stelsel samengedrukt hebben, vandaar de hoge dichtheid.

Speak Your Mind

*