28 maart 2024

Boekrecensie: Tijdloos, zoektocht naar de werkelijkheid

Cover van Tijdloos

Cover van Tijdloos

De roman Tijdloos van Sybold Deen (1962) heeft als ondertitel ‘zoektocht naar de werkelijkheid‘ en aangezien in die zoektocht allerlei interessante aspecten van natuurkunde voorkomen heb ik Tijdloos afgelopen tijd gelezen. Normaal gesproken ben ik niet zo’n romanlezer, geef mij maar liever blogs, nieuwssites en tijdschriften met artikelen die mij boeien dan dikke boeken, maar voor Tijdloos heb ik een uitzondering gemaakt. En daar heb ik geen spijt van, want ‘Sybolds universum’ is een intrigerende wereld, waarin de hoofdpersoon allerlei gebeurtenissen meemaakt in het schemergebied tussen droom en realiteit, met een fictieve reis naar Mars, een dementerende vader, een stukgelopen huwelijk, een nieuwe liefde

Share

Comments

  1. Jeroen Van Craenenbroeck zegt

    Beste,
    Ik ben al lang gefascineerd door het begrip tijd.
    Wat is tijd? Sommigen beweren dat tijd een illusie is maar mijn inziens is het fundamenteler dan dat.
    Ik ben er zelf nog niet volledig uit maar toch geeft mijn benadering tot vandaag een relatief bevredigend gevoel.
    Tijd op zich bestaat niet. Wat wel bestaat is tijdsérvaring. En tijdservaring onstaat wanneer er een verschil in het waargenome wordt vastgesteld en wordt geregistreerd door het bewustzijn.
    We zien een fietser die voorbij rijdt en stellen vast dat op de plaats waar hij zonet was nu geen fietser meer is. Dat verschil tussen een begin- en eindtoestand is de aanzet om aan het geheel een tijdservaring te koppelen. Kijk naar een gebergte. Op basis van de erosie van de berg krijg je geen tijdservaring – dit fenomeen gaat veel te traag om als mens verschillen in het waaregnomene vast te stellen – maar wel door de wolken die er voorbij komen of de sneeuwlijn die hoger of lager komt te liggen.
    Het ontrafelen, inschatten en gebruiken van de verschillen in het waargenomene liggen allemaal verscholen in de complexiteit van het het bewustzijn. Het is dat wonderbaarlijke bewustzijn dat ons het concept tijd verschaft maar dat tevens verantwoordelijk is voor de misleidendingen er rond

    Jeroen.

  2. De tijd is het middel waardoor de natuur voorkomt dat alles tegelijk gebeurt.

    Albert Einstein

    Tijd is een leuk punt voor discussie, er zijn vele gedachten en interpretaties over wat tijd is. Vooralsnog zie ik tijd op twee manieren en dat is op een natuurkundig niveau waar de beweging en interactie van deeltjes tijd of voortgang geven, of misschien de illusie van tijd geven. Daarbij is er op het bewustzijnsniveau nog een tijdsbeleving, een uurtje duurt op de klok van de waarnemer altijd even lang, maar de beleving kan heel verschillend zijn. Zoals bijvoorbeeld een uurtje ergens op wachten wat vaak als langzaam wordt ervaren of een uurtje in de kroeg die zo voorbij kan zijn. Hierin speelt wel mee dat het bezig zijn, of juist niet, grote invloed heeft op hoe snel het tijdsverloop wordt ervaren.

    Dat tijd een illusie is wordt vaker vertelt. Dit kan weer voort komen uit religieuze en esoterische vertellingen waarin vertelt wordt dat het leven(universum) een illusie is. Ook kan het voort komen uit het natuurkundige idee dat het universum een hologram, illusie, is.
    En als het leven of universum een illusie is dan is tijd ook een illusie.
    Of de tijdsillusie kan ook voort komen uit het vermogen van het bewustzijn om een verleden, nu en toekomst te hebben waarbij de illusie van tijd ontstaat, maar er slecht ‘nu’ is.

    Het idee van parallele werelden of tijdspaden staat mij eigenlijk een beetje tegen. In vergelijking met de quantummechanica zie ik die aspecten eerder als een quantumstaat van mogelijkheden, maar er manifesteert zich maar één werkelijkheid zodra de waarnemer observeert.
    Ik heb het boek niet gelezen, dus hoe de hoofdpersoon zichzelf en zijn ex op ameland herbeleeft weet ik niet, was dat ook in een lucide droom of gebeurde het spontaan terwijl de hoofdpersoon wakker en bij bewustzijn was?

    De voorspelling van zijn lucide droom over de lokatie van de omgebrachte broertjes is iets wat meer mensen hebben. Vraag in dit geval is of het een voorspellende droom is geweest of haal je de informatie ergens anders vandaan? Volgens sommige zijn we in ons onderbewuste allemaal verbonden en zou je ‘ongemerkt’ informatie uit dit collectieve onderbewuste kunnen hebben gehaald wat zich dan voor kan doen in een droom. Je zou op deze manier de lokatie dus van het bewustzijn van de dader kunnen hebben.
    Anderzijnds kan dit een voorbeeld zijn dat ons bewustzijn los van ons lichaam kan bestaan en zelfs nog buiten de tijd of in het tijdsloze.

    Zelf heb ik een tijdje terug een voorspellende droom gehad, kwam ik later dus achter toen het gebeurd was. Gezien dromen nog wel eens symbolisch en raar kunnen zijn en ik me niet altijd alles goed kan herinneren wist ik nog dat het ging over wie de sterkste was en dat dat was met een oude jeugdvriend die ik nu weinig/nooit meer zie.
    De volgende zaterdag was ik voetbal kijken bij een vriend, was met het wk en nederland moest ook voetballen, toen die oude jeugdvriend daar ook onverwachts langs kwam. Gezien ie dronken was en wat irritant tegen mij gaf ik even gas terug en kregen we een beetje ruzie. Stelde verder niets voor hoor, ik weet hoe ie kan zijn als ie dronken is. Maar toen schoot me wel te binnen dat ik dit dus op een symbolische manier gedroomd had.

    Bewustzijn zal misschien best wel een factor kunnen zijn in hoe snel of langzaam tijd wordt ervaren. Maar ik betwijfel of de genoemde eekhoorns tijd trager ervaren zodat ze in een rap tempo van tak naar tak kunnen springen. Als dit zo zou zijn zouden de hersenen van eekhoorn sneller moeten werken dan bijvoorbeeld de hersenen van de mens. Ik betwijfel dit.
    Ik zie meer in het anticiperend of voorspellend vermogen van de hersenen voor dit soort kunnen. Als je bijvoorbeeld tennis of honkbal speelt moeten je hersenen anticiperen waar de bal komt om deze terug te slaan. De bal gaat te snel om hier normaal op te reageren dus anticiperen je hersenen wanneer je moet slaan.
    Ik geloof eerder dat de hersenen van de eekhoorn iet soortgelijks doen als ze van tak naar tak springen, ze anticiperen.

    Arie, wel grappig om te lezen dat je nooit dromen kan herinneren, maar met het lezen van het boek van JW Dunne wel je dromen kon herinneren. Soms moet je jezelf er toe aanzetten om dromen te onthouden mocht je dat niet doen. Zelfde als met lucide dromen, je moet jezelf aanleren om je bewust te worden in je dromen, er zijn de nodige trucs voor om dit aan te leren. Ook kan eten en drinken van invloed zijn of je je droom onthoudt of niet.

    • Hier wordt dat verhaal over eekhoorns toch bevestigd: http://www.nu.nl/wetenschap/3577442/kleine-dieren-zien-wereld-in-slow-motion.html

      groet,
      Gert (Enceladus)

      • Ik ben ook benieuwd hoe het tijdsbesef van een slak of schildpad er uit ziet.

      • Dit toont alleen nog maar aan dat de ogen van de eekhoorn een hogere ‘refreshrate’ hebben dan andere dieren. Doordat ze meer beelden per seconde binnen krijgen en kunnen verwerken kunnen ze sneller reageren. Dat zegt nog niets over de tijdsbelevenis van het dier.
        Overigens is het natuurlijk heel lastig om iets te zeggen hoe dieren tijd beleven.

        Draai een spel op 20 fps of op 60 fps, een seconde is hetzelfde alleen het beeld is vloeiender met de hogere refreshrate en kan je beter reageren.

        Ik kan er naast zitten, maar zo zie ik het voor nu.

        • Het tijdsbesef van een vlieg dan:
          http://www.scientias.nl/daarom-vlieg-doodslaan-zo-lastig-hij-ziet-u-slowmotion-aankomen/92057

          Kun je nagaan wat een sukkelvliegen er zijn die zich toch laten vangen 😀 (gekheid)

          • Vergeet niet dat door de meerdere beelden per seconden dat de vlieg kleinere veranderingen ziet, hierdoor lijkt het slowmotion te gaan. Dit staat verder helemaal los van het tijdsbesef van het dier, het geeft je alleen een snellere reactie mogelijkheid.

            @Arie
            http://www.dailymail.co.uk/sciencetech/article-2685860/Dogs-SLOW-MOTION-Animals-brain-processes-visual-information-faster-humans-study-finds.html
            Een schildpad ziet op 15 Hz waardoor de beelden versnelt lijken. Dit komt omdat de verschillen tussen twee beelden door de lage frequentie groot is waardoor het sneller lijkt te gaan.
            Hiermee kan je de titel van het nu.nl artikel eigenlijk al af doen, want een schilpad is kleiner dan een mens en zou de wereld dan in slowmotion moeten zien ivm de mens, maar de schildpad ziet het eerder versnelt. Zelfde met de andere dieren in het plaatje, de kat en rat.

            Let ook op de tekst bij het plaatje:
            Animals that saw a higher frequency of flashes perceived movements as being relatively slower.

            Al met al, het zien van een x-aantal beelden per seconden zegt nog niets over de tijdsbeleving van het organisme en zodoende twijfel ik aan de uitspraak “wat wij in een flits van een seconde zien wordt door eekhoorns veel trager ervaren, hetgeen hen mogelijk maakt in een rap tempo hoog in de bomen van tak tot tak te springen, zonder te vallen.
            🙂

  3. Messier60 zegt

    Tijd onstaat toch ook door de zwaartekracht?
    Tijd en ruimte zijn in elkaar verweven en door de zwaartekracht creeer je tijd zoals een jaar bij ons de aarde zen rondje om de zon doet. En aangezien wij aardelingen zijn is dit voor ons onze tijd want als we bv op een andere planeet gaan die 2 jaar rond de zon draait blijft dit voor ons 2 jaar maar voor organismen op die planeet zal dit voor hen 1 jaar zijn

Speak Your Mind

*