28 maart 2024

Hoe een totale maansverduistering Columbus redde tijdens zijn vierde ontdekkingsreis

Credit: Camille Flammarion / Wikipedia.

Het is vandaag – 12 oktober – Columbusdag in de Verenigde Staten, Latijns-Amerika en Spanje, de dag dat ze vieren dat Christoffel Columbus Amerika ontdekte – op 12 oktober 1492 kwam hij aan bij een eilandje ten noordoosten van Cuba, dat hij later San Salvador noemde. Na deze eerste reis maakte Columbus nog drie andere reizen naar de Nieuwe Wereld en minder bekend is het verhaal dat hij z’n vierde en laatste reis overleefde dankzij een totale maansverduistering. Voor die reis (zie afbeelding hieronder) verliet hij op 11 mei 1502 met de schepen Capitana, Gallega, Vizcaá­na en Santiago de Palos de Spaanse stad Cadiz. Al snel bleken enkele schepen ernstig last te hebben van een plaag houtworm en de reis kon maar met twee schepen worden voortgezet. Na een moeizame tocht kwam Columbus op 25 juni 1503 aan bij de noordkust van wat we nu Jamaica noemen.

De route van de vierde ontdekkingsreis van Columbus. Credit: Keith Pickering/Wikipedia.

Daar woonden de Taino indianen, die in eerste instantie Columbus en zijn bemanning welkom heetten, voedsel en onderdak gaven. Maar toen het verblijf langer en langer ging duren namen de spanningen toe en toen na zes maanden de helft van Columbus’ bemanning ging muiten, plunderen en moorden was de maat vol voor de Taino en weigerden ze hem van voedsel te voorzien. Dát was het moment dat Columbus een vernuftig plan bedacht. Hij bezat een exemplaar van de almanak die geschreven was door de Duitse astronoom, astroloog en wiskundige Johannes Müller von Königsberg (1436-1476), beter bekend onder zijn Latijnse pseudoniem Regiomontanus. Die almanak – de ephemerides – bevatte allerlei astronomische tabellen voor de periode 1475-1506, bijvoorbeeld over de stand van de zon, maan en planeten. Op basis van de almanak kon Columbus voorspellen dat er op donderdag 29 februari 1504 (1 maart 1504 in UT) een totale maansverduistering te zien zou zijn, welke kort na maansopkomst zou beginnen (zie schema hieronder).

Credit: Fred Espenak.

Drie dagen voor de verduistering begon verzocht Columbus een gesprek met de leider van de Taino en dat werd toegestaan. In dat gesprek zei Columbus dat zijn God boos was geworden omdat ze geen voedsel meer van de Taino kregen en dat hij over drie dagen de maan zou laten verdwijnen, gehuld in vlammen van wraak. Drie dagen later kwam ’s avonds de maan op en al snel zagen de Taino dat Columbus’ dreiging juist was en dat de maan langzaam maar zeker verdween. In plaats van een heldere Volle Maan zagen ze een bloederige, donkere maan aan de hemel staan en de Taino waren volledig in paniek. Ze smeekten Columbus de maan terug te laten keren en beloofden hem weer van voedsel te voorzien. Columbus ging daarop zijn hut in en daar verbleef hij vijftig minuten. Net voordat de volledige verduistering ten einde zou komen kwam hij weer naar buiten en zij hij dat zijn God pardon had verleend aan de Taino en dat de verduistering zou stoppen, hetgeen ogenblikkelijk daarna gebeurde. En zo wist Columbus zichzelf en zijn bemanning op Jamaica te redden. Op 29 juni 1504 kwam er een karveel uit Hispanolia om Columbus mee te nemen en terug te brengen naar Spanje, waar hij op 7 november dat jaar aankwam. Ik vermoed dat Hergé, tekenaar van Kuifje, voor het verhaal van Kuifje en de Zonnetempel goed kennis heeft genomen van Columbus’ list met de totale maansverduistering, al ging het bij Kuifje om een zonsverduistering.

Hergé: “Kuifje en de Zonnetempel” © Casterman, 1949

Bron: Space.com + Wikipedia.

Share

Comments

  1. Enceladus zegt

    Columbus was kennelijk een gewiekste jongen. Overigens mag hij God dan wel dankbaar zijn dat die voor een onbewolkte hemel zorgde die avond. 😉

    groet,
    Gert (Enceladus)

  2. Een verhaal van gelijke strekking kom ik tegen in het boek
    “De mijnen van koning Salomo” van H. Rider Haggard.
    De moeite waard om een keer te lezen en velen zullen het ook zeker kennen.
    http://www.deboekensalon.nl/dbs/book/27364

Laat een antwoord achter aan Mardi Reactie annuleren

*