28 maart 2024

Radiogolven van zwarte gaten blokkeren vorming van nieuwe sterren

Het elliptische sterrenstelsel NGC 1132. De paarsige kleur is afkomstig van de röntgengloed van gas dat te heet is om nieuwe sterren te vormen. Credit: NASA, ESA, M. West (ESO, Chile), and CXC/Penn State University/G. Garmire, et al.

Astronomen hebben ontdekt waarom reusachtige elliptische sterrenstelsels nauwelijks nieuwe sterren produceren. Het blijkt dat radiogolven hiervoor verantwoordelijk zijn, of meer precies: radiogolven die worden uitgestoten door deeltjes die tot bijna de lichtsnelheid versneld worden door het centrale supermassieve zwarte gat.In de ruimte kan superheet gas afkoelen en in sterrenstelsels “vallen”, waarna het kan condenseren tot nieuwe sterren. Een deel van dit gas valt echter nog verder naar binnen en komt in het supermassieve zwarte gat terecht, die hierdoor ook gaat groeien. Op die manier groeien zowel het sterrenstelsel als het zwarte gat hand in hand. Er komt echter een moment waarop deze cyclus verstoord raakt. Zodra een sterrenstelsel namelijk een bepaalde grootte bereikt heeft, zorgt iets ervoor dat geen sterren meer kunnen ontstaan. Maar wat is dat “iets” dan?Astronomen vermoeden al langer dat het centrale zwarte gat van de grootste sterrenstelsels hiervoor verantwoordelijk zou moeten zijn. Hier is nu direct bewijs voor gevonden, waartoe gebruik is gemaakt van het zogenaamde Sunyaev-Zel’dovich-effect, dat nooit eerder voor dit doeleinde is toegepast. Het blijkt dat de straalstromen die afkomstig zijn vanuit het centrale zwarte gat radiogolven produceren die een soort terugkoppelingsmechanisme vormen. Hoe dit mechanisme precies in zijn werk gaat is nog niet bekend, maar het zorgt ervoor dat het stervormende gas niet kan afkoelen. Als het gas niet kan afkoelen, kan het ook niet gaan instorten tot nieuwe sterren. Vandaar dat in elliptische reuzenstelsels de stervorming tot een is gekomen – er is gas genoeg, maar radiogolven van het centrale zwarte gat maken dit gas geheel ongeschikt voor de productie van nieuwe sterren. Bron: John Hopkins University.

Share

Speak Your Mind

*