29 maart 2024

Vorm magnetisch veld in accretieschijf eindelijk bepaald

Credit: Zhi-Yun Li.

Een internationaal team van sterrenkundigen is er voor het eerst in geslaagd om het magnetisch veld in de gas- en stofschijf rond een jonge ster in beeld te brengen. De vorm van het veld was een grote verrassing. De ontdekking lijkt erop te duiden dat magnetische velden een belangrijke rol spelen in de vorming van een planetenstelsel als het onze, en dat dit proces ingewikkelder is dan tot nu toe werd aangenomen. Het artikel met de onderzoeksresultaten is vandaag verschenen in Nature.Sterren vormen zich in koude en dichte kernen van moleculaire wolken. Als de kern ineenstort tot een nieuwe jonge ster (een protoster) vormt zich een schijf van gas en stof rond de ster. Uit deze ‘accretieschijf’ vormen zich uiteindelijk planeten, zodat een planetenstelsel als het onze ontstaat. Maar in de vroege stadia zorgt de accretieschijf ervoor dat de ster massa kan opnemen. Sterrenkundigen nemen aan dat deze ‘accretie’ wordt gereguleerd door magnetische velden. In de huidige theorieën kunnen deze magnetisch velden verschillende vormen aannemen: toroidaal (circulaire velden in de disk) of poloidaal (velden die worden opgewekt aan de polen van de protoster). Sterrenkundigen konden deze aanname ondanks talloze waarnemingen echter niet bevestigen.Een internationaal team van sterrenkundigen, onder wie SRON-astronoom Woojin Kwon, deed daarom nieuwe waarnemingen met de Combined Array for Research in Millimeter-wave Astronomy (CARMA) in California (VS). Ze probeerden de vorm te bepalen van magnetische velden in de accretieschijf van de ster HL Tau, behorend tot een klasse van heel jonge sterren die zich nog steeds in de fase van ineenstorting bevinden (T Tauri sterren). HL Tau is zich nu 1 miljoen jaar aan het vormen en staat 450 lichtjaar van de aarde. Vanaf de aarde gezien is HL Tau de helderste ster op millimetergolflengtes.CARMA wist inderdaad een magnetisch veld in beeld te brengen: de eerste keer dat de vorm van een magneetveld in de accretieschijf van een T Tauri ster kon worden bepaald. “Deze ontdekking suggereert dat magnetische velden een belangrijke rol spelen in de vorming van een planetenstelsel als het onze,” zegt Woojin Kwon. “Hoewel het gevonden magnetisch veld duidelijk meer toroidaal is dan poloidaal, is het eigenlijk geen van beide. En dat past niet in de theoretisch modellen die we tot nu toe hanteerden. Klaarblijkelijk gaat het om een complexer proces dan we tot nu toe hebben aangenomen.” Toekomstige waarnemingen met de Atacama Large Millimeter Array in Chili moeten hier meer duidelijkheid over verschaffen. Bron: SRON.

Share

Speak Your Mind

*