29 maart 2024

Gigantische zonnevlek houdt voorlopig stand

De zonnevlek op 23 oktober j.l.

De zonnevlek op 23 oktober j.l.

De grootste zonnevlek van de afgelopen 24 jaar is vanaf vandaag weer op de aarde gericht en lijkt groter dan ooit te zijn geworden. De zonnevlek staat bekend als AR2192 en houd de gemoederen al enige tijd flink bezig. De zonnevlek is duidelijk zichtbaar met het blote oog, maar als je van dat zintuig wil blijven genieten, zou ik wel speciale filters gebruiken! Ook is de zonnevlek de bron geweest van een aantal flinke uitbarstingen.

zonnevlek achterkant helioseismologie

Vanaf vandaag is AR2192 weer aan de “voorkant” van de zon terecht gekomen en lijkt tijdens z’n reis over de “achterkant” van de zon behoorlijk in omvang te zijn toegenomen. Opvallend genoeg hebben observatoria de zonnevlek ook in de afgelopen weken in de gaten gehouden, dankzij een techniek die akoustisch-holografische helioseismologie wordt genoemd. Da’s een hele mond vol, maar dankzij deze techniek kunnen we actieve regio’s aan de achterkant van de zon waarnemen.

Goed, wat is een “actieve regio” eigenlijk en wat is het verband met zonnevlekken? Actieve regio’s zijn enorme “knooppunten” van magnetische veldlijnen, die diep vanuit het inwendige van de zon naar boven “borrelen”. Zonnevlekken zijn de plaatsen waar het magnetische veld het krachtigst is, tot wel 3000 Gauss (het magnetische veld van de aarde heeft, ter vergelijking, een kracht van een halve Gauss).

Het magnetische veld zorgt ervoor dat energie vanuit het inwendige lastiger het oppervlak kan bereiken, vandaar dat zonnevlekken donker zijn. De zon nadert momentelijk het maximum van Cyclus 24 – de 24ste cyclus van zonne-activiteit sinds het begin van de waarnemingen in 1755. Tijdens zo’n cyclus neemt de activiteit eerst elf jaar lang toe, en daarna weer elf jaar lang af. Cyclus 24 is totnogtoe behoorlijk zwak, maar dat wil niet zeggen dat ze niets spectaculairs meer in petto heeft.

Een X-klasse zonnevlam op 26 oktober j.l.

Een X-klasse zonnevlam op 26 oktober j.l.

Actieve regio’s produceren niet alleen zonnevlekken, maar ook zonnevlammen – enorme uitbarstingen aan het oppervlak van onze moederster. Dit soort vlammen ontstaan als complexe magnetische veldlijnen vervormd raken, totdat ze open klappen en een nieuwe verbinding met andere velden aangaan. Hierbij ontstaat een enorme uitbarsting van energie, die in enkele minuten tijd tot wel 6×10^25 Joule kan produceren. Dit is ongeveer 100.000 keer het jaarlijkse energieverbruik van de totale mensheid.

De zonnevlek AR2192 is inmiddels groter dan de planeet Jupiter (!) en heeft al enkele flinke zonnevlammen van de X-klasse geproduceerd.

Share

Comments

  1. FredvdSanden zegt

    Ik las op spaceweather vandaag iets anders….”Today, AR2192 returned, and it is just a shadow of its former self.”

  2. Zo staat het er voor met AR2192 (inmiddels hernoemd tot AR2209):

Speak Your Mind

*