28 maart 2024

Oriëntatie duinen op Titan verklaard door zeldzame westenwinden

Boven: opname van de duinen op Titan door Cassini, onder: duinen in Namibië, ter vergelijking. credit: NASA/JPL (upper photo), NASA/JSC (lower photo)

Saturnus’ grootste maan Titan is een bijzondere maan, niet alleen vanwege het feit dat het de enige maan is met een atmosfeer, maar ook omdat het als enige vloeibare meren aan z’n oppervlakte heeft – vol met ethaan, methaan en propaan weliswaar – én omdat er lange tijd het raadsel was van de duinen. Radarbeelden gemaakt door de sonde Cassini lieten zien dat Titan vooral in het gebied rond de evenaar duinen heeft, die een paar honderd meter hoog en honderden kilometers lang kunnen zijn. Het vreemde ervan was dat aan de hand van obstakels bij de duinen, zoals bergtoppen en kraters, te zien was dat de duinen gevormd zijn door westenwinden. Maar in de streken rond de evenaar waait bijna altijd een oostenwind, dus hoe kan dat? De oplossing voor het raadsel komt van een team onderzoekers onder leiding van Devon Burr (University of Tennessee, Knoxville), die zes jaar lang in een windtunnel de omstandigheden op Titan nabootsten.

Het was al bekend dat de duinen op Titan niet uit gewoon zand bestaan, zoals op aarde, maar uit koolwaterstoffen, mogelijk vermengd met ijskorreltjes. Om die deeltjes in beweging te krijgen moet de wind 50% sterker zijn dan wat er meestal op Titan waait, aldus de metingen door Burr z’n groep. De oostenwinden krijgen die duinen niet gevormd, dus hoe kunnen ze dan toch ontstaan? Daarvoor blijkt vermoedelijk Saturnus verantwoordelijk te zijn, de grote gasreus die ongeveer twee keer in z’n dertig jaar durende omloopbaan rond de zon meemaakt dat de zon het vlak van de evenaar passeert. Rond de momenten dat dat gebeurt schijnt er even turbulentie op te treden in de atmosfeer van Titan en waaien er gedurende korte tijd opeens extreme westenwinden. Het zijn deze winden die krachtig genoeg zijn om het viscose materiaal aan de oppervlak van Titan te verplaatsen en langgerekte duinen te laten vormen. Bron: John Hopkins Universiteit.

Share

Speak Your Mind

*