Credit: Spacecraft: ESA/ATG medialab; Comet: ESA/Rosetta/NavCam; Data: Altwegg et al. 2014 and references therein
Metingen aan de waterdamp die vrijkomt uit de komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko door de Europese sonde Rosetta laten zien dat het water op deze komeet anders is dan het water op aarde. Op 6 augustus 2014 kwam Rosetta aan bij komeet 67P en de maand erna werden metingen aan de waterdamp gedaan, dat vanuit actieve gebieden op het oppervlak van de komeet wordt uitgespuwd. Eén van de wetenschappelijke doelen van zowel de Rosetta sonde als de Philae lander is om te kijken of het water op de komeet gelijkenis vertoont met aards water. Toen de aarde 4,6 miljard jaar geleden ontstond was alles zo heet dat het water dat er was verdampt moet zijn. Toch is 2/3e van de aarde bedekt met water, dus de gedachte dat kometen later door massale bombardementen het water op aarde brachten lijkt aantrekkelijk. Maar gezien de metingen door Rosetta lijkt daar geen sprake van te zijn.
Komeet 67P, gefotografeerd op 20 november met de NavCam van Rosetta. Pluimen vol waterdamp verlaten de komeetkern. ESA/Rosetta/NAVCAM – CC BY-SA IGO 3.
Bij de metingen gaat het om de ‘smaak’ van water, weergegeven in de verhouding tussen deuterium (waterstof met een extra neutron) en waterstof, D/H. Die verhouding is een belangrijke indicator voor de vorming en vroege evolutie van het zonnestelsel en theoretische simulaties laten zien dat de verhouding wijzigt met de afstand tot de zon en gedurende de eerste miljoenen jaren in tijd. Sterrenkundigen meten daarom bij allerlei soorten objecten de D/H verhouding, zoals bij planeten, kometen en planetoïden. Komeet 67P komt uit de Kuipergordel, een ringvormige gordel rondom het zonnestelsel. Daaromheen zit weer een ronde wolk vol komeetkernen, de Oortwolk. Sterrenkundigen denken dat de komeetkernen in de Oortwolk in de vroege fase van het zonnestelsel zich eerst tussen Uranus en Neptunus bevonden, maar dat ze onder invloed van met name Jupiter naar buiten werden verdreven, naar de Oortwolk.
Credit: ESA
Komeet 67P behoort tot de Jupiter-familie van kometen en daarvan heeft de Herschel satelliet in 2011 de D/H verhouding bij een lid van die familie gemeten, de komeet 103P/Hartley 2. Die verhouding bleek gelijk te zijn aan de D/H verhouding op aarde, zo’n 1,6e-4. Maar wat blijkt uit de metingen met de Rosetta Orbiter Spectrometer for Ion and Neutral Analysis (ROSINA): dat de D/H verhouding van 67P drie keer hoger is dan van de aarde en komeet 103P/Hartley 2.
Credit: Data from Altwegg et al. 2014 and references therein
Over de implicaties van deze meting moeten de sterrenkundigen goed nadenken, maar het zou kunnen dat de modellen over de Jupiter-familie van kometen op de schop moeten. Wordt vervolgd! Bron: ESA.
