19 maart 2024

Voor het eerst is een ‘fast radio burst’ live waargenomen

De Parkes Radio Telescoop in Oost-Australië. Credit: Swinburne Astronomy Productions

Ze worden al enkele jaren waargenomen, eerst zes stuks met de Parkes Radio Telescoop in het oosten van Australië in 2007 werden gezien, daarna nog eentje met de Arecibo radiotelescoop in Puerto Rico: Fast Radio Bursts (FRB’s), ook wel de Lorimer uitbarstingen genoemd, naar één van de ontdekkers. Al deze extreem kortstondige uitbarstingen van radiostraling, met een duur van ongeveer een duizendste seconde, waren achteraf in de data gezien. Maar door gebruik van nieuwe technologieën zijn Australische sterrenkundigen onder leiding van Emily Petroff (Swinburne University of Technology) er in geslaagd om zo’n FRB live waar te nemen – FRB 140514 voor de meeschrijvers. Hieronder de waargenomen piek in de radiostraling.

Credit: Swinburne Astronomy Productions.

Hij vond plaats op 14 mei 2014 en het was opnieuw de Parkes telescoop waarmee dit werd waargenomen. Uit de gegevens kan men afleiden dat de bron van de FRB op 5,5 miljard lichtjaar afstand staat. Direct na de waarneming werden diverse telescopen over de gehele wereld ingezet om te kijken of er naast radiostraling ook andere straling van de bron kwam, net zoals de ‘nagloeiers’ bij gammaflitsers.

Met verschillende instrumenten werd geprobeerd de FRB ook in andere golflengtes waar te nemen. Credit: Swinburne Astronomy Productions.

Met de Swift telescoop zag men in de richting twee röntgenbronnen staan, twee quasars met actieve zwarte gaten, maar al snel bleek dat deze niets met de FRB te maken hadden. Uiteindelijk vond men geen andere straling. Op grond van deze non-detectie vallen enkele kandidaat-bronnen voor de FRB’s af, zoals gewone supernovae en langdurige gammaflitsers. De Parkesgroep kon zien dat de straling gepolariseerd is – het radiosignaal was voor 20% circulair gepolariseerd – en daaruit kan men afleiden dat er in de bron sprake is van magnetische velden. Men schat dat bij deze FRB in één milliseconde net zoveel energie werd geproduceerd als de zon in één dag uitzendt. Wellicht dat botsingen van zwarte gaten of bevingen in neutronensterren de bron zijn. Enkele weken geleden werd ook een verband gelegd tussen FRB’s, zwarte gaten en donkere materie. Meer live waarnemingen van FRB’s moet hier duidelijkheid in brengen. Bron: Science Daily.

Share

Comments

  1. Harry Keizer zegt

    Zeer interessant! Ben benieuwd in welk deel van het spectrum deze FRB’s waargenomen kunnen worden…..

  2. Avatar foto Enceladus zegt

    De bron is nagenoeg zeker natuurlijk begrijp ik? SETI kan hier niets mee?

    groet,
    Gert (Enceladus)

    • Op 5,5 MILJARD lichtjaar? wat denk je zelf?
      E.T. komt niet van deze bron c.q. locatie aanzetten. 😀

      Groet, Paul

      Toen dit ‘licht’ werd uitgezonden, was de zon nog niet / nog net een proto-stellaire wolk.

      • Avatar foto Enceladus zegt

        Ja, maar dat de zon nog niet bestond, zegt toch niks over de mogelijkheid dat er 5,5 miljard geleden elders al niet sterren mogelijk waren?

        groet,
        Gert (Enceladus)

        • Hoi Gert,

          misschien ben ik iets te stellig geweest, maar erg logisch is het niet dat E.T. al 5,5 miljard jaar oud is, en na al die tijd nu de aarde heeft gevonden…. Zij zullen zich eerder dood-geëvolueerd hebben. :-S

          De eerste sterren waren er al ‘vrij snel’ na de BigBang. Ik weet niet precies, maar de oudste sterrenstelsels ( en dus ook sterren…) zijn van 13,2 miljard jaar geleden. De eerste generatie sterren had natuurlijk geen rotsplaneten… bij gebrek aan ‘metalen’, die nog gevorm moesten worden. Maar dat zal ook slecht enkele miljoenen(niet miljarden) jaar geduurd hebben.
          De eerste levende planeet met technologische beschaving kan best van 1Miljardjaar na BB zijn… wie weet.

          Maar ik kan me niet voorstellen dat er een beschaving is, die halve zonnen verbrandt, om keihard te roepen: “Hallo, wij zijn hier !! “, zonder de redelijke kans op een antwoord.
          Als wij vandaag (daar zijn we nog helemaal niet toe instaat), een antwoordje sturen, dan hebben ze bericht over 5,5 mjd jaar. Honderdmiljoen generaties later ontvangen ze een antwoord… : “Doei ! ” Heel zinvol. 😀

          Als we contact willen leggen met een nog nader te bepalen beschaving, mag je er toch wel zeker van zijn dat die daadwerkelijk bestaat, en dat je er zinvol mee kan communiceren.
          100 lichtjaar afstand ( = 200 jaar reactie tijd ) lijkt mij dan al heel lang ( te lang). En dat zal voor hen ook gelden. ‘Vrienden’ zullen we in de Melkweg moeten vinden, en niet ver daar buiten.

          (Bovendien, als het wel een boodschap is, is die niet erg eenduidig. Dat is onlogisch.
          Er zijn voorstellen om vanaf Aarde ‘een kreet’ te sturen, maar dan op 2x of 1,414x de radiogolflengte van water… Dit komt daarbij niet in de buurt. )

          Groet, Paul

          • Avatar foto Enceladus zegt

            Je hebt een punt. Maar een echt heel ver ontwikkelde beschaving die in staat is om bijvoorbeeld een Dyson-sphere te bouwen, acht ik ook wel in staat om een sterretje hier of daar op te offeren voor een of ander voor ons (nog) onbegrijpelijk communicatiesysteem.

            Maar goed, radio is zeer waarschijnlijk volkomen achterhaald als een beschaving miljoenen jaren bestaat. Tenzij je radiosignalen door een wormgat zou kunnen sturen. Wat ik me afvraag: zouden wij het ergens aan kunnen merken als een signaal via een wormgat ons zou bereiken?

            groet,
            Gert (Enceladus)

          • Wie weet zitten wij al decennia lang langs elkaar heen te communiceren zonder dat we het merken Smiley

          • Avatar foto Stoerecurry zegt

            Ik denk dat vergevorderde beschavingen niet communiceren met radiosignalen of met licht, dat zullen ze gaan doen met deeltjes verstrengeling. We moeten dus uitkijken naar deeltjes die vibreren in een bepaalde vorm.

          • Avatar foto Enceladus zegt

            Ah, je doelt op communicatie gebaseerd op verschijnselen van de quantum mechanica? Een soort van teleporteren door verstrengelde deeltjes hier hetzelfde te laten doen als daar.

            [lolbroek mode aan]
            Zijn graancirkels dan toch boodschappen van een andere beschaving?
            [lolbroek mode uit]

            😉

            groet,
            Gert (Enceladus)

          • Hoe vergevorderde buitenaardse beschavingen het gaan doen weet niemand, dat is gissen Stoerecurry. Zouden zij planeet Aarde in het vizier hebben, dan hebben ze geen flauw benul dat wij hier rondhobbelen. Wél dat er leven mogelijk is (met apparatuur dat meteen een volledig beeld geeft over de planeet) 😛

            Wij kunnen exoplaneten ontdekken, dan kunnen zij dat vast ook wel. De boosdoener is de lichtsnelheid. Hoe geweldig het ook zou zijn om een ‘signaal’ op te pikken… echt contact is een ander verhaal Smiley

            Als zij zich op zo’n 50 miljoen lichtjaar afstand bevinden, dan kijken ze naar de Aarde zoals die er 50 miljoen jaar geleden uitzag (en andersom) Wij waren er toen nog niet.

            Toen ik jong was vond ik het echt slim dat ze zo’n gouden plaat aan de pioneers hadden bevestigd. Nu vind ik het aandoenlijk.
            Het lijkt me daarom ook buitengewoon interessant als wij nou zoiets zouden ontdekken wat ‘zij’ hebben verzonnen om hun aanwezigheid te tonen.
            Iets waar we geen moer mee kunnen. Iets wat ons wellicht niet zomaar opvalt omdat we er niet bekend mee zijn.

          • Avatar foto Stoerecurry zegt

            Het is inderdaad gissen. Mijn reactie was ook iets minder stellig dan uit bovenstaande reactie geïnterpreteerd zou kunnen worden.
            Dat bij ons nu de boosdoener de lichtsnelheid is, betekent niet dat het bij hun ook een drempel zou opwerpen.
            Persoonlijk denk ik ook dat we het lichtsnelheids-probleem/paradox binnen een aantal jaar hebben opgelost. (de wens is de vader van de gedachte)

          • @ Stroerecurry

            Als zij bestaan, en de lichtsnelheid is voor hen geen ‘drempel’, waarom zijn ze hier dan nog niet?
            => Ook bij hen is de lichtsnelheid een (zo niet : Dè ) drempel

            @ Gert/Enceladus

            -Volgens ‘Larry Niven’ is een “Ringwereld” waarschijnlijker dan een Dyson-bol. 🙂
            -Radio zal wel niet achterhaald zijn, bij zo’n oude beschaving.
            Het is, denk ik, te fundamenteel.
            -Of we ‘verschil’ zouden zien of een signaal via(!) een wormgat komt? Misschien zou het zo iets zijn als je via een spiegel kijkt: geen verschil als die spiegel glad is, maar als het als een vijveroppervlak is zie je rimpels: zitten er een wormgatrimpels*** is het signaal.

            Groet, Paul

            *** Hebben we op Astroblogs ook onze eigen woord van het jaar verkiezing?
            Dan nomineer ik bij deze : WORMGATRIMPELS ! 😀

          • Avatar foto Stoerecurry zegt

            Ik steun hierbij je petitie : WORMGATRIMPELS +1

            Tja de Fermiparadox he…. Laatst er een erg interessant artikel over gelezen, wanneer je reguliere statistiek hierop zou toepassen heb je een paradox, maar wanneer je dit met Bayesiaanse logica berekend is de kans op ET helemaal niet zo groot als men zou denken.

      • Avatar foto Stoerecurry zegt

        5.5 Miljard lichtjaar afstand is natuurlijk niet 5,5 miljard jaar geleden. (uitdijing van de ruimte, relativiteitstheorie, enz enz)

        • Avatar foto Enceladus zegt

          Oké, maar dan nog. Waar het mij om gaat is dat het er niet toe doet dat X miljard jaar geleden de zon nog een proto-stellaire wolk was. Het gaat er om dat X miljard jaar geleden er best een ster met daaromheen planeten kan zijn geweest. En dan lijkt het me toch niet helemaal uitgesloten dat zo’n signaal een kunstmatige oorsprong kan hebben.

          groet,
          Gert (Enceladus)

        • Oh? En met welke boodschappenwagen denk je dan dat die informatie hier is gekomen?

          Aangezien al die informatie met fotonen is overgebracht, die (goh, da’s toevallig) met de lichtsnelheid zich naar ons verplaatsen, heeft die informatie, vanaf 5,5 miljard lj verweg, er ook precies 5,5 miljard jaar over gedaan om hier te komen. 🙂

          Als ik verkeerd reken, mag je me dat hier even uitleggen, want ik ben dan oprecht heel nieuwsgierig hoe een en ander werkt 😕

          Groet, Paul

          • Avatar foto Enceladus zegt

            @ Obelix: ik neem aan dat je je tot Stoerecurry richt?

            groet,
            Gert (Enceladus)

          • Ja !!

            (Gert, voor jouw staat iets hoger een antwoord. 🙂 )

            Groet, Paul

          • Avatar foto Stoerecurry zegt

            De afstand lichtjaar is een theoretische benadering van de afstand die licht aflegt in een aards jaar. De aarde draait gewoon lekker door terwijl het licht vanuit het punt van oorsprong allang is verzonden. Daar zijn een aantal zaken van toepassing, de eerste : tijdsdilatatie (tweelingparadox) waarbij de tijd zich uitrekt wanneer het punt van oorsprong zich beweegt tov de waarnemer.Knal die zooi een door een Lorentztransformatie. Een tweede punt is die van de uitzetting van ons heelal. En een derde punt is dat de afstand van een lichtjaar een theoretische snelheid van het licht aanhangt, dit zal in de praktijk nooit voorkomen, want in de praktijk hebben we geen perfect vacuum. Zelfs in de intergalactische ruimte zijn er deeltjes die het licht vertragen. Een vierde punt (die is nogwat theoretisch is die van het dobbler effect, wanneer je de golflengte vergroot (redshift, ten gevolge van het dobbler effect) gaat licht trager. Ik ben met je eens dat deze vertragingen nauwelijks significant te noemen zijn op 5,5miljard jaar, maar in theorie heb ik hier wel gelijk in.

          • Jij hebt ongelijk. Of je moet aantonen dat er een significant(!) verschil is…
            Bijvoorbeeld dat 5,5 Mjd lj (afstand) slechts overbrugbaar is in… 5,6 Mjd jaar tijd ( of 10mjd tijd ? ).

            ===
            Door uitzetting van het heelal zal de bron van deze signalen (als die nog bestaat) ondertussen wel verder gereisd zijn. Een Higgs-boson mag weten waar naar toe, en hoe ver…
            ‘Antwoorden’, als het al een kunstmatig signaal is, heeft dus niet veel zin.

            Groet, Paul

          • Avatar foto Stoerecurry zegt

            Hier een leuke uiteenzetting van een aantal punten die ik hierboven noemde. Om te bepalen of jij hier gelijk hebt zouden we eerst de term significant moeten definiëren, is 100 jaar voldoende? Dan wil ik het wel even uitrekenen.

            https://www.astroblogs.nl/2014/06/28/kan-het-licht-langzamer-gaan-dan-gedacht/

            [quote]Franson’s redenering gaat als volgt: als een foton door het heelal reist, bestaat er een (eindige) kans dat deze zal opsplitsen in een elektron en een positron. Dit paar bestaat maar heel even, waarna ze weer samenvoegen tot een foton, die gewoon z’n weg vervolgt. Dit proces wordt vacuümpolarisatie genoemd.
            vacuum polarisation
            Volgens Franson zal zwaartekrachtpotentiaal van invloed zijn op dit proces, aangezien zowel elektronen als (hun antideeltjes) positronen massa hebben. Grof gezegd zal het zwaartekrachtpotentiaal een verandering aanbrengen in de energie van het elektron-positronpaar. Dit resulteert dan weer in een verandering van de energie van het foton. Hierbij wordt de hoekfrequentie van het foton aangepast, en dus diens snelheid.[/quote]

          • Avatar foto Stoerecurry zegt

            Na even zoeken blijkt SN 1987A. 167.000 lj van ons af te staan, dit gaf als resultaat delta neutrino en fotonen 7.7uur. in onze casus hebben we het over een afstand van 5.500.000.000 lj. (das een factor 33000 meer) Snelle rekensom geeft dat alleen dit fenomeen al bijna 30 jaar tijdsverschil oplevert. Daarnaast was dit de zwakste factor van mijn betoog hierboven. (als ik een denk/reken fout maak, hoor ik het graag hoor)

          • Toen ik nog op school zat, zo’n 100jaar geleden…,
            nou ja, het was in ieder geval in de vorige eeuw, 🙂
            gold dat bij een opgave van een bepaalde waarde dat het laatste decimale cijfer de significantie aan geeft.

            In het geval van ” 5,5 mjd lj. ” is de significantie ” 0,1 mjd lj.”
            [ Bij een nauwkeurigheid van 5,500 mjd lj is de significantie 0,001 mjd lj ].

            Ach, ik zal wel een aftandse dinosaurus zijn. 😀

            Groet, Paul

            PS ik begrijp dat jij iets anders bedoelde met significant. 🙂

  3. Tot nu toe zijn de FRB’s alleen in het radiogebied waargenomen. Met 12 andere telescopen is geprobeerd ook andere straling te detecteren, tevergeefs. Of SETI hier iets mee kan? Denk het niet. 🙂

    • Harry Keizer zegt

      Weet jij ook iets nauwkeuriger op welke frequenties dit soort fenomenen zich voordoen? “Radiogebied” is nog steeds heel breed. Een relatie met SETI lijkt mij in eerste instantie wat voorbarig.

      • Ik lees dit in het vakartikel: “We record 8-bit full-polarization data from two orthogonal linear feeds per beam, with 1024 frequency channels over 400 MHz of bandwidth, from 1182 -1582 MHz, and 64 microsecond time resolution.”

      • Dit is het artikel waar Arie het over heeft: http://arxiv.org/pdf/1412.0342

        Verder nog:
        “The effective bandwidth for our data is 340 MHz from 1182 to 1522 MHz due to communications satellites operating in the 1525 to 1559 MHz band. ”

        En om heel precies te antwoorden op je vraag:
        “FRB 140514 was discovered on 14 May, 2014 at 17:14:11.06 UTC (15 May 03:14:11.06 local time) at 1.4 GHz in the centre beam (beam 01) of the multibeam receiver.

  4. Volgens mij is het een “ping” van een ruimteduikboot 🙂

  5. Avatar foto Stoerecurry zegt

    Zou dit niet het resultaat van constructieve interferentie kunnen zijn?

  6. “Dat bij ons nu de boosdoener de lichtsnelheid is, betekent niet dat het bij hun ook een drempel zou opwerpen”
    – Daar heb jij helemaal gelijk in Stoerecurry 😉

    • Ik denk juist dat voor elke ontwikkelende beschaving het overbruggen van afstanden sneller dan het licht een drempel is. Alleen is de drempel voor de ene beschaving hoger dan de andere, maar feit is dat elke beschaving hier wat op moet vinden om interstellair reizen praktisch te maken.

      • Voor Picard geen probleem, zo te zien 🙂
        (nu RTL7)

        • Avatar foto Stoerecurry zegt

          Dat klopt helemaal. Doet me denken aan een theorie die ik onlangs hoorde: “de vier fases van bewustzijn” Eerste fase is die van het onbewust onbekwaam (je weet niet wat je mist en je leven gaat prima zonder) Tweede fase is die van het bewust onbekwaam (je weet wat je tekortkomingen zijn en je probeert eraan te werken)
          Derde fase is die van het bewust bekwaam (je weet wat je wilt en hebt nu geleerd hoe het moet)
          Vierde en tevens laatste fase is die van het onbewust bekwaam (het is zo vanzelfsprekend geworden dat je iets kunt dat het op de automatische piloot gaat)
          De intergalactische ambities van de mens schaar ik nu nog onder de tweede fase.
          Wanneer een beschaving de vierde fase heeft bereikt kan je dan nog van een drempel spreken?

        • Voor Picard niet meer nee. Maar zoals je de dag ervoor, eergisteren inmiddel, heb kunnen zien weldegelijk voor de mensheid (first contact 🙂 ).

  7. Avatar foto Enceladus zegt

    WORMGATRIMPELS! 🙂

    Volgens mij zie je die op mijn voorhoofd als ik te lang nadenk over de snelheid van het licht, miljarden lichtjaren afstand en tijd.

    😉

    groet,
    Gert (Enceladus)

  8. Avatar foto Enceladus zegt

    Kijk nou eens: http://www.scientias.nl/onze-melkweg-mogelijk-een-enorm-wormgat/

    Misschien zitten we wel midden in een wormgat!

    groet,
    Gert (Enceladus)

Laat een antwoord achter aan Enceladus Reactie annuleren

*