Credit: ESA and the Planck Collaboration
Vandaag zijn de definitieve artikelen en gegevens van het onderzoek gepubliceerd dat de Europese Planck sonde tussen 2009 en 2013 gedaan heeft aan de polarisatie van de kosmische microgolf-achtergrondstraling, het restant van de hete straling uit de tijd van de oerknal, waarmee 13,8 miljard jaar geleden het heelal ontstond. Aan de resultaten ervan is op de Astroblogs al veel aandacht geschonken, maar dat was met name vanwege de BICEP2-discussie. Het licht van die straling werd voor het eerst uitgezonden toen het heelal 380.000 jaar oud was, ten tijde van de zogeheten ‘last surface of scattering‘, toen materie en straling door de steeds lagere temperatuur van het heelal loskoppelden. Na dat moment brak in het jonge universum het tijdperk van de donkere eeuwen aan, waarin alles letterlijk donker werd, simpelweg omdat sterren en sterrenstelsels ontbraken. Sterrenkundigen dachten jarenlang dat zo’n 450 miljoen jaar na de oerknal een einde kwam aan de donkere eeuwen, doordat de eerste sterren met hun ultraviolette straling de omringende gaswolken reïoniseerden en de kosmische mist optrok. Uit de Planck-metingen blijkt dat die eerste sterren pas 550 miljoen jaar na de oerknal hun werk deden, dus 100 miljoen jaar later. De reïonisatie duurde zelf ook lang, want pas 900 miljoen jaar na de oerknal was alle gas gereïoniseerd.
De geschiedenis van het heelal, van het moment van de oerknal tot nu. Dubbelklikken om de afbeelding te verplanckeriseren. Credit: ESA
De resultaten van de polarisatiemetingen zijn aanvullend op hetgeen het onderzoeksteam van Planck eerder heeft gepubliceerd over de temperatuursfluctuaties in de kosmische straling. Met die 550 miljoen jaar van het verschijnen van de eerste sterren hebben de sterrenkundigen wel een groot probleem: met Hubble zijn sterrenstelsels gefotografeerd, die er al 300 á 400 miljoen jaar na de oerknal waren. Daar moet dus nog eens goed naar gekeken worden. Hieronder een foto van de waarneming aan de polarisatie in de kosmische straling – dubbelklikken voor een grotere, geanimeerde versie ervan.
Credit: ESA and the Planck Collaboration
Bron: ESA.
