Twee weken geleden was Hanny van Arkel bij sterrenkundevereniging Christiaan Huygens in Papendrecht, waar ze vertelde over het door haar ontdekte Hanny’s Voorwerp, de mysterieuze groene gaswolk bij het sterrenstelsel IC 2497, welke ze in 2007 ontdekte via de Galaxy Zoo. Voor aanvang van de lezing waren we (Hanny, Steven, Jan, Paul en ik) eerst even een kijkje gaan nemen in de sterrenwacht van Huygens, welke zich achter het gebouw van de NVWA bevindt, de plek waar de 11 inch Celestron Schmidt-Cassegrain telescoop van de vereniging staat opgesteld.
We ontdekten dat het elektriciteitssnoer strak om de telescoop gebonden zat, dus kennelijk had iemand de volgmotor van de kijker per ongeluk aan laten staan en was het snoer strak gaan staan. Maar de schade bleek gelukkig mee te vallen. Daarna gingen we terug naar de zaal, welke inmiddels was volgelopen met belangstellenden, die nieuwsgierig waren naar Hanny’s verhaal.
Na een inleiding door voorzitter Ad Beerens begon Hanny te vertellen over Hanny’s Voorwerp, een verhaal dat begon met haar belangstelling voor muziek en het feit dat ze fan was van Brian May, de gitarist van Queen. May is naast muzikant ook sterrenkundige en hij was het die in 2007 mensen opriep mee te doen aan het Citizen Science project Galaxy Zoo, een oproep waar Hanny geen gras over liet groeien. Na enkele weken van analyseren van foto’s van sterrenstelsels, gemaakt in het kader van de Sloan Digital Sky Survey (SDSS) zag Hanny deze foto:
Op het forum van de Galaxy Zoo was zij de eerste die zich afvroeg wat dat blauwe vlekje op de foto was – “what’s the blue stuff below?“, was haar simpele, maar doeltreffende vraag. Niemand kon er eigenlijk een antwoord op geven, ook de professionals die de Galaxy Zoo hadden opgezet niet. Maar vele waarnemingen later, onder andere met de Hubble ruimtetelescoop, bleek dat het ging om een zogeheten quasar ionization echo. De gaswolk van Hanny’s Voorwerp zelf was ontstaan doordat miljoenen jaren geleden een sterrenstelsel langs IC 2497 vloog en gas werd uitgeworpen, daarna ging de wolk gloeien doordat de quasar in de kern van IC 2497 haar energierijke straling precies naar de gaswolk zond. De quasar viel vervolgens in slaap, maar het gloeien van de gaswolk bleef doorgaan (zie afbeelding hieronder).
Tenslotte vertelde Hanny nog over de Zooniverse, waar de Galaxy Zoo deel van uitmaakt, een grote verzameling van citizen science projecten, over een breed scala van onderwerpen, zoals klimaatonderzoek, geschiedenis, biologie, natuurkunde en sterrenkunde. En daarmee kwam er een eind aan een boeiende lezing, die weer eens duidelijk maakte dat Hanny een uitstekende ambassadeur is voor het promoten en populariseren van de sterrenkunde in Nederland. Eén navolger van haar bevond zich al in de zaal, want Marah, een kleindochter van één van de leden van Huygens en degene die onlangs nog een planetenstelsel van oliebollen maakte, is inmiddels ook lid van de Galaxy Zoo en classificeert daar van harte sterrenstelsels.
Eén van de aanwezigen tijdens Hanny’s presentatie was de amateur-astrofotograaf en Astroblogger André van der Hoeven. Hij beloofde Hanny dat hij eens zou kijken of hij in zijn uitgebreide netwerk van databases en instrumenten geen fotomateriaal over Hanny’s Voorwerp en IC 2497 zou kunnen vinden. Enkele dagen later had hij al beet en kon hij een nieuwe foto presenteren van de twee objecten en de ruimte eromheen. Afijn, het was een geweldige avond en het was super om Hanny te zien vertellen over Hanny’s Voorwerp. Alle foto’s van de presentatie zijn gemaakt door Steven Lantinga, waarvoor hartelijk dank! Oh ja, als afsluiting nog één foto, die door Steven is gemaakt, eentje met André, Jan, Hanny en mij erop. 😀
