28 maart 2024

Wat is de grootste ster?

Een hyperreus vergeleken met het zonnestelsel. Credit: S. Wiessinger/NASA Goddard Space Flight Center.

Wat is de grootste ster in het universum? Wel, het universum is nogal groot, dus het antwoord op die vraag zullen we vermoedelijk nooit vinden. Het beste wat ik voor je kunt doen is de vraag iets anders stellen: wat is de grootste ster die we kennen? Vele jaren lang was VY Canis Majoris de belangrijkste gegadigde, maar recente metingen hebben uitgewezen dat de grootte van deze ster danig is overschat.

Na de degradatie van VY Canis Majoris is de gouden plak gegaan naar UY Scuti. Ook dit is een rode ster van gigantische proporties: een zogenaamde Hyperreus. UY Scuti is maar liefst 1700 keer groter dan de straal van de zon, hoewel slechts 30 keer zo zwaar. De geschatte grootte van UV Scuti is zo’n 1200 miljoen kilometer oftewel ongeveer 8 astronomische eenheden (acht keer de afstand aarde-zon) en da’s voldoende om zelfs Jupiter te verzwelgen (als we de ster op de plaats van de zon zouden zetten). Punt is echter dat massieve, geëvolueerde giganten geen definieerbaar oppervlak hebben: de afstand tussen de kern en de buitenrand van zo’n ster is zo groot, dat de zwaartekracht van de ster de buitenrand slechts losjes kan vasthouden. Dat betekent dat de gassen van de ster langzaam overgaan in het vacuum van de ruimte, zonder scherpe grens. Het vaststellen van de precieze grootte van zo’n ster is dan ook onbegonnen werk. Dat betekent dat er een flinke onzekerheid bestaat in de gemeten omvang van UY Scuti. De medailles kunnen dus nog niet uitgereikt worden: een aantal andere kandidaten kunnen UV Scuti nog vlak voor de finishlijn voorbij streven. Trouwens: de omvang van een ster zegt niet altijd iets over z’n massa. De zwaarste ster die we kennen is namelijk veel kleiner dan UY Scuti – slechts 30 keer groter dan de zon, maar wél met een onvoorstelbare massa van 265 zonnen! We hebben het hier over R136a1, een ster die zich bevindt in een satellietstelsel van de Melkweg. Deze ster is dusdanig massief, dat onze modellen van stellaire evolutie moeite hebben om het bestaan van R136a1 te verklaren. Hoe dan ook, zowel qua omvang als massa is de zon duidelijk een kleine snotneus in vergelijking met de grote jongens.

UY Scuti vergeleken met de zon. Credit: Kuuke.nl

Share

Comments

  1. Oops…typo….750 miljoen km = 5 AU (ongeveer)

    • Olaf van Kooten zegt

      Niet zozeer een typo, maar een gevalletje ‘vergeten om te rekenen van mijl naar kilometer” – het is aangepast 😉

Laat een antwoord achter aan K.J. Reactie annuleren

*