Credit: NASA/SWRI
De laatste tijd worden we werkelijk overstelpt met zwarte gaten, nou ja met nieuws over zwarte gaten dan. Nieuws over waarnemingen aan zwarte gaten. nieuws over nieuwe inzichten over zwarte gaten en nieuws over zwarte gaten als filmsterren in Oscar-winnende SF films. Er is eigenlijk zoveel nieuws dat ik afgelopen weken niets eens alles hebben kunnen melden in blogs, dus vandaar dat ik even een kort overzicht van wat er op dit front nog meer gebeurd is.
- Het eerste nieuws is dat men met de Chandra röntgensatelliet van de NASA en met radiotelescopen een middelgroot zwart gat heeft ontdekt, eentje die pakweg 50.000 keer zo zwaar als onze zon is. Die middelgrote zwarte gaten heeft men eerder ook al gevonden, maar die waren altijd te vinden in de centra van bolvormige sterrenhopen. Deze hebben ze ontdekt in een spiraalarm van een sterrenstelsel, van het stelsel genaamd NGC 2276-3c in Cepheus (zie afbeelding hieronder).
Credit: X-ray: NASA/CXC/SAO/M.Mezcua et al & NASA/CXC/INAF/A.Wolter et al; Optical: NASA/STScI and DSS; Inset: Radio: EVN/VLBI
Middelgrote zwarte gaten bevinden zich qua afmetingen tussen de stellaire zwarte gaten en de superzware zwarte gaten in de kernen van sterrenstelsels. Men denkt dat de ‘mergers’ van deze middelgrote zwarte gaten leiden tot het ontstaan van superzware zwarte gaten – zoals ook uit andere studies blijkt – zwarte gaten die wel miljoenen tot miljarden keer zo zwaar als de zon kunnen worden. Bron: Chandra.
- Vervolgens is het nieuws tot ons gekomen dat sterrenkundigen ontdekt hebben dat bepaalde organische moleculen in staat zijn om de intense straling rondom een superzwaar zwart gat te ‘overleven’. Met de Atacama Large Millimeter / submillimeter Array (ALMA) in Chili keken ze naar regio’s met die moleculen in het sterrenstelsel M77 (NGC 1068). Hieronder zie je die gebieden, geel staat voor cyanoacetyleen (HC3N), rood voor koolstof monosulfide (CS) en in blauw koolmonoxide (CO).
Credit: ALMA/ESA and A. van der Hoeven
Het zwarte gat straalt veel ‘dodelijke’ röntgenstraling en UV-straling uit, maar men denkt dat de organische moleculen beschermd worden door omringend gas. Bron: Science Daily.
- Er wordt veel nagedacht over het samensmelten van zwarte gaten, ‘merging’ in het Engels. Door dat proces kunnen superzware zwarte gaten ontstaan. De sterrenkundige Michael Kesden (UT Dallas) en z’n collegae zijn erin geslaagd om de moeilijkheden die men eerder had bij de berekeningen van mergers op te lossen en ze zijn gekomen met een oplossing van de zeer complexe formules – hier het vakartikel erover, gepubliceerd in Physical Review Letters, 2015; 114 (8). Bij de berekeningen heeft men onder andere gekeken naar het impulsmoment van de twee zwarte gaten die op het punt staan om samen te smelten.
Credit: Midori Kitagawa
Bron: Science Daily.
- zucht… geen fut meer. 🙂
