29 maart 2024

Wat is het grootste sterrenstelsel?

Credit: BOS

Nu we het toch over sterrenstelsels hebben: wat zijn eigenlijk de grootste sterrenstelsels die we kennen? Sterrenstelsels komen feitelijk in drie verschillende formfactors. In de eerste plaats de dwergen, stelsels met een diameter van ongeveer 1000 tot 25000 lichtjaar (stelsels die nog kleiner zijn, worden ultracompacte dwergen of hobbitstelsels genoemd). Dit soort dwergstelsels vallen weer in vier categorieën uiteen: elliptische dwergen, sferoïdale dwergen, onregelmatige dwergen en ten slotte de uiterst zeldzame spiraaldwergen.Dan gaan we naar de tweede formfactor – stelsels met een diameter van 25.000 tot 200.000 lichtjaar. Dit soort stelsels zijn vrijwel altijd schijfstelsels, oftewel spiraalstelsels en/of lensvormige stelsels. Stelsels die nog groter zijn dan dat zijn meestal elliptische reuzenstelsels, die vaak vele honderdduizenden lichtjaren groot zijn. In dit soort stelsels vind je geen schijven, geen spiraalarmen, geen stof en geen stervorming. Het zijn saaie, enorme ballen vol met oude sterren en helaas pindakaas: over een biljoen jaar zijn dit vermoedelijk het enige soort sterrenstelsels die nog over zijn :(Anyway, het grootste sterrenstelsel is dus, je raad ’t al, een elliptisch sterrenstelsel. Het dichtstbijzijnde voorbeeld van zo’n sterrenstelsel staat op 16 miljoen lichtjaar afstand en staat bekend als Messier 87 – vanwege z’n relatieve nabijheid is dit verreweg het best bestudeerde elliptische reuzenstelsel. De diameter van deze reus bedraagt ongeveer 500.000 lichtjaar en da’s veel groter dan onze Melkweg, die niet verder komt dan ongeveer 150.000 lichtjaar.Toch is M87 bij lange na niet het grootste sterrenstelsel – die eer komt toe aan IC 1101. Dit stelsel staat op een afstand van zo’n één miljard lichtjaar en heeft een diameter van…..zes miljoen lichtjaar! Dat is bijna 50 keer groter dan de Melkweg, en IC 1101 weegt bovendien even veel als 2000 melkwegstelsels! Het totale aantal sterren in deze kolos is lastig te schatten, maar we hebben het al snel over honderden biljoenen sterren. Bizar he?

Credit: Galaz et al.

Oh, nou we toch bezig zijn, wat is eigenlijk het grootste spiraalstelsel dat we kennen? Twee jaar geleden werd NGC 6872 overal in de media gebombardeerd tot “grootste spiraalstelsel” (ook door mijzelf 😛 ) maar dat blijkt pertinente onzin te zijn! Die eer gaat namelijk daar Malin 1, een spiraalstelsel met een diameter van 650.000 lichtjaar (!). Dit stelsel bestaat uit twee delen: een “normaal” spiraalstelsel van zo’n 30.000 lichtjaar groot, plus een gigantische en lichtzwakke buitenschijf. Deze buitenschijf is vermoedelijk op soortgelijke wijze ontstaan als de buitenschijf van NGC 4625 (zie het vorige artikel).

Share

Comments

  1. Ik vind het heelal super tof.Kunnen jullie er nog meer over vertellen?

  2. De Astroblogs staat vol met verhalen over het heelal, dagelijks aangevuld met nieuws. Gewoon dus iedere dag de Astroblogs lezen of abonneren op de nieuwsbrief.

Speak Your Mind

*