28 maart 2024

‘Eenzame’ oude sterren hebben toch gezelschap

Foto van het centrale deel van de Melkweg. De rode stippen geven de posities aan van RR Lyrae-sterren die een begeleider blijken te hebben. (Credit: D. Minniti/ESO).

Veranderlijke sterren van het type RR Lyrae zijn niet zo eenzaam als tot nu toe werd gedacht. Uit nieuw onderzoek blijkt dat ook sommige van deze sterren een begeleider hebben (Monthly Notices of the Royal Astronomical Society Letters, 1 april). Ongeveer één op de twee sterren in het heelal maakt deel uit van een dubbelstersysteem waarin twee sterren om hun gemeenschappelijke zwaartepunt draaien. Tot voor kort leek het er echter op dat de oude RR Lyrae-sterren niet aan ‘paarvorming’ deden. Bij een nieuwe waarnemingscampagne zijn nu minstens twaalf RR Lyrae-sterren ontdekt die een begeleider hebben. Daarnaast zijn nog acht potentiële RR-Lyrae-dubbelsterren opgespoord. Dat de sterren een begeleider hebben, wordt afgeleid uit subtiele variaties in hun pulsaties. RR Lyrae-sterren vertonen regelmatige helderheidsveranderingen met perioden van slechts een paar uur. Als zo’n pulserende ster deel uitmaakt van een dubbelster, varieert zijn afstand tot de aarde een beetje. En daardoor vertonen de aankomsttijden van zijn lichtpulsen kleine periodieke verschillen. De omlooptijden van de dubbelsterren, die enkele jaren bedragen, kunnen worden gebruikt om fysische eigenschappen van de RR Lyrae-sterren te bepalen, zoals hun massa’s en diameters. Daar is nog weinig met zekerheid over bekend, wat extra jammer is omdat deze sterren tot de zogeheten standaardkaarsen behoren. Er bestaat namelijk een direct verband tussen de snelheid van hun pulsaties en de hoeveelheid licht die zij uitstralen. Hierdoor kan uit het helderheidsgedrag van een RR Lyrae-ster zijn afstand worden afgeleid. Bron: Astronomie.nl.

Share

Speak Your Mind

*