28 maart 2024

Wat is de meest verschrikkelijke theorie voor de mensheid?

Het Grote Filter (Great Filter Theory)

The Great Filter theorie stelt dat op een bepaald punt in de evolutie, er een ‘muur’ bereikt wordt, dat iedere poging tot levensvorm gedurende de evolutie raakt. Er is een fase in het hele evolutionaire proces, dat het vrijwel onmogelijk maakt voor levensvormen om die muur te passeren. Die fase is the Great Filter.

Het toenemende aantal leefbare planeten die we ontdekken bij andere sterren geeft aan dat er genoeg mogelijkheden zijn dat er buitenaards leven aanwezig is. Het universum lijkt vol te zitten met mogelijk leven, toch hebben wij het niet gevonden. Waar is iedereen?

Stel dat ergens tussen het eerste leven en een geavanceerde beschaving, die relatief snel een heel sterrenstelsel zou kunnen koloniseren, een filter bevindt die het stopt en het leven beëindigt. Dit betekent dat de mens in één van de volgende drie scenario’s past:

A – Wij zijn zeldzaam en zijn al voorbij ‘het Grote Filter’ in tegenstelling tot andere beschavingen op andere planeten.

B – Wij zijn de eerste, de condities in het universum zijn nu pas goed. We zijn al aardig op weg om kolonisatie mogelijk te maken.

C – Wij zijn ‘het Grote Filter’ nog niet gepasseerd! Dit betekent dat we de Sjaak zijn. Vinden wij bewijs van leven op Mars of Europa, dan zou dat verschrikkelijk nieuws zijn omdat ‘het Grote Filter’ dan nog steeds vóór ons in plaats van achter ons ligt.

Tja, als je het zo bekijkt dan kun je beter hopen dat er niks van leven op Mars ontdekt gaat worden. Liever geen sporen van uitgestorven bacteriën of algen. Dat zou slecht nieuws zijn. Zouden we op Mars fossielen of iets van een skelet van een zoogdier vinden dan is dat nog slechter nieuws.

Dus waar is Het Grote Filter? Achter ons, of niet achter ons?

Wait But Why
Great Filter

Share

Comments

  1. Michiel zegt

    “Stel dat ergens tussen het eerste leven en een geavanceerde beschaving, die relatief snel een heel sterrenstelsel zou kunnen koloniseren”

    Waarom zou een andere geavanceerde beschaving dit wel kunnen? Er is nog steeds geen mogelijkheid om sneller dan het licht te kunnen reizen. De huidig bestaande theorieën over warp drives enz werken alleen op papier. Ze zijn praktisch onhaalbaar door de enorme hoeveelheden energie die erbij komt kijken.

    • Monique zegt

      Volgens mij doet dat niet ter zake Michiel. Het gaat om onze huidige positie t.o.v. het grote filter. Intelligent leven kan op een gegeven moment zo intelligent worden dat het zichzelf vernietigt. Als ontwikkelingslanden veranderen in tweedewereldlanden, wat gaat er dan gebeuren? Als er een milieuramp of natuurramp gebeurt, wat dan. Wat als er een kernramp of oorlog in het verschiet ligt? De vraag is of wij nou bij ‘A,B of C’ horen. Gelukkig is het een theorie 😉 …..maar toch 🙁

  2. Wat is het Grote Filter precies, zijn daar ideeën over? Roeien we onszelf gewoon uit in een onvermijdelijke kernoorlog, ontwikkelen we voor onszelf dodelijke virussen? Als je meer over het Grote Filter weet zou ’t ook kunnen voorkomen.

    • Monique zegt

      Als je op het blauwe ‘ The Great Filter’ klikt kun je meer lezen. In het filmpje wordt dat ook uitgelegd. Ik weet niet of wij nou onszelf gaat uitroeien, maar dat zou mogelijk kunnen zijn (ik denk het niet) Er kan net zo goed iets in het universum veranderen waardoor het afgelopen is. Joost mag het weten.

  3. rudiev zegt

    Zijn Great Filters altijd negatief? Als ik in de aardse geschiedenis kijk hebben Great Filters wel tot de mens geleid. Maarja, een volgende Great Filter zou ons fataal kunnen worden, afhankelijk van watvoor Great Filter het dan is. Hoe dan ook, technologische ontwikkeling is de enige kans om te overleven. Een eerste technologische stap zou een RDS zijn, een Rotsblok Defensie Systeem. 🙂
    Maar hoe meer ik lees en leer over exoplaneten hoe meer ik ga denken dat de aarde echt niet de enige planeet met leven is. Maar hoe hoger de levensvorm hoe meer factoren belangrijk worden om ook daadwerkelijk tot intelligent leven te kunnen komen. Hierdoor neemt de kans daartoe wel af, maar anderzijds is het universum zo groot en zo vol met sterrenstelsels en daarmee ook planeten dat wij echt niet de enige zijn denk ik.

    • Monique zegt

      Negatief lijkt mij in dit geval als je net vóór de Great Filter zit. Die andere twee (A en B) gaan toch wel?
      Zelf denk ik dat het zaak is om de mensheid te verspreiden op andere leefbare planeten, maar daar moeten we dan wel toe in staat zijn. Ook daar zullen wel weer haken en ogen aan zitten want wie stuur je daar heen? Wie laat je achter?

      • rudiev zegt

        Wat ik er mee bedoelde is dat de aarde al enkele grote extincties heeft gekend die uiteindelijk geleid hebben tot de mens, dus een Great Filter is in dat opzicht niet per definitie iets negatiefs. De laatste zou dan in de tijd van de dinosauriers geweest moeten zijn waarin een groot deel van het leven op aarde uitgestorven zou moeten zijn. De aarde heeft al een aantal Great Filters gehad en zal waarschijnlijk ooit weer eens te maken kunnen krijgen met een Great Filter, alleen zou technologie ons kunnen helpen dit te overleven. Ik zou dan opperen voor een vierde plaatje D waarin wij ons bevinden tussen twee rode strepen, Great Filters. De vraag is dan alleen hoe lang het duurt voordat een volgende Great Filter zich voordoet, wat het precies is en of onze technologie ver genoeg is om ons te helpen overleven.

        • Ik zie niet hoe het filter iets positiefs kan zijn. En die mass extinctions zijn niet per definitie “filters” zoals bedoeld in dit verhaal. Het wel of niet ontstaan van leven is een filter….van eencellig naar meer geavanceerd leven gaan is een filter….de stap naar meercellig leven is een filter etc. Als zo’n stap “over het filter” niet genomen kan worden, is het dus op een dood spoor terecht gekomen.

          Dus stel dat het leven op Aarde was blijven steken op eenvoudig en eencellig….dan heeft het de volgende stap niet kunnen nemen…maar het kan nog steeds in die vorm op de Aarde aanwezig zijn.
          Het hoeft dus niet perse uit te sterven.

          De Fermi paradox zie ikzelf heel anders. Ik bedoel de vraag “waar is iedereen?”. Stel je loopt over een mooi strand en slechts om een kilometer zie je een schelp liggen. Goede kans dat je even bukt om het beter te bekijken. Maar als er honderden schelpen op elke vierkante meter liggen, buk je dan nog voor elke schelp? Volgens mij stikt het in het heelal van leven. Maar het stikt nog meer van de sterren en planeten/manen. Mocht er geavanceerd leven zijn, die hebben gewoon geen belangstelling om alle miljoenen locaties in b.v. de melkweg 1-voor-1 te bezoeken en te bestuderen. Na een paar planeten hebben ze het wel gezien. Dus de kans dat ze ons vinden of bezoeken is minimaal…..en wij kunnen nog niet op onze beurt door de Melkweg scheuren…dus voorlopig blijft het stil hier. Als er al een “filter” is, dan is het de beperking van de lichtsnelheid en de enorme afstanden….die aliens hebben daar ook “last” van. Maar dat is een persoonlijke opvatting 🙂

          • Monique zegt

            Nee dat klopt Karel. We worden met deze theorie weer mooi opgezadeld. Ik vind het eigenlijk ook niet echt positief. Het is maar hoe je het bekijkt. Je gaat er dan toch over nadenken. Bijna alles heeft een begin en een eind. Opnieuw ‘opstarten’ ligt daar ergens tussen 😉

            De Fermi paradox zie jij dus anders (strand en schelpen verhaal) Ook daar kan ik mij wel wat bij voorstellen.
            Je hebt vast wel van ene Michio Kaku gehoord. Michio Kaku’s ‘Mierenhoop en de snelweg verderop’.

            Quote: Lets say we have an ant hill in the middle of the forest. And right next to the ant hill, they’re building a ten-lane super-highway. And the question is “Would the ants be able to understand what a ten-lane super-highway is? Would the ants be able to understand the technology and the intentions of the beings building the highway next to them?

            En…misschien als wij zelf druk aan het koloniseren op andere planeten zijn, houden wij ons ook niet zo bezig met een zoektocht naar andere beschavingen.
            Emoticon

          • Ik heb een hoop docu’s en lectures van hem bekeken, maar nooit een boek van hem gelezen. En ik heb hem een tijdje gevolgd op z’n FB….hij had er een keer (of vaker?) een live vragen uurtje en ik kwam net een minuut te laat binnen kakken met m’n vraag. Daar is dus nooit een antwoord op gekomen, bummer. Maar ja een troost, mijn vraag ging over zwarte gaten dus het was wel toepasselijk dat ‘ie onbeantwoord in een zwart gat verdween 🙂

            Die van de mieren kende ik nog niet, thnx

          • rudiev zegt

            Zonder de aardse Great Filters had de mens wellicht nooit bestaan, dus wat dat betreft denk ik dat we ons bestaan aan de Great Filters te danken hebben, vandaar dat ik zeg dat een Great Filter in dat opzicht voor ons iets positiefs is geweest. Anders hadden er bijvoorbeeld nog dino’s rondgelopen.
            De stappen van het onstaan van leven naar leven dat planeten kan koloniseren zijn stappen in het filteren van mogelijke planeten met mogelijk intelligent leven die kunnen koloniseren.
            Op 6:38 zie je een lijst met mogelijke filters in het verleden en op 7:29 zie je mogelijke toekomstige filters. Uit deze lijsten haal ik dat de aardse gebeurtenissen die gezorgd hebben voor massa extinctie ook gewoon Great Filters zijn geweest, want daarna was er niet veel leven meer en hebben enkele levensvormen het overleeft en zich weer ontwikkeld en de aarde bevolkt(even in het simpel). Wat ik uit het filter verhaal haalde is het overleven van een soort na een Great Filter, dat hoeft niet perse de mens of intelligent leven te zijn, maar ook het aan de mens voorgaande leven die een Great Filter overleefd hebben. De wiki zegt immers: “The Great Filter, in the context of the Fermi paradox, is whatever prevents “dead matter” from giving rise, in time, to “expanding lasting life”.”

          • Rudie, ik moet het even toelichten. Die filter is er voor al het leven, en ik geef dino’s net zoveel rechten. Dus wat voor ons positief was, was voor de dino’s negatief. Maar is het nu strikt genomen iets negatiefs of positiefs? Vanuit ons oogpunt uiteraard positief. Zo bedoelde ik het eigenlijk

            Wie weet stond T-Rex wel op het punt heel slim te worden :-). Als diersoort zijn ze trouwens niet uitgestorven maar verder geevolueerd. Het resultaat ligt vaak op je bord, kippepootjes enzo. De vogels zijn rechtstreeks uit de dino’s voortgekomen. Het is dus nog maar de vraag of het met het oog op de dino’s een filter was. De zoogdieren hebben het trouwens ook maar net kunnen overleven.

          • rudiev zegt

            Ja ok, dat klopt, vanuit het leven gezien dat een filter niet overleeft is het natuurlijk negatief.

            Ik zie de massa extinctie ten tijde van de dinosauriers wel als een filter, want niet veel heeft het overleefd. Een filter hoeft volgens mij niet in te houden dat alles uitsterft en maar 1 soort het overleefd, volgens mij gaat het meer om een klein percentage wat het dan nog overleefd. Dus ja, sommige dinosauriers hebben het overleefd, net als sommige van andere soorten.

        • Monique zegt

          Ja…daar zeg je wat Ruud. Hmm, wie weet hebben we dan al zo’n filter meegemaakt.
          Smiley

  4. Enceladus zegt

    Interessante blog Monique!

    “Tja, als je het zo bekijkt dan kun je beter hopen dat er niks van leven op Mars ontdekt gaat worden. Liever geen sporen van uitgestorven bacteriën of algen. Dat zou slecht nieuws zijn. Zouden we op Mars fossielen of iets van een skelet van een zoogdier vinden dan is dat nog slechter nieuws.”

    Waarom? Wat zou er zo erg zijn aan uitgestorven levensvormen op Mars? Dat zegt alleen maar dat er binnen één zonnestelsel een planeet kan zijn die pech heeft én een planeet die geluk heeft. M.i. zou het alleen maar betekenen dat leven vermoedelijk tamelijk wijdverbreid is. Dat wij nog niks van ET hebben gehoord klinkt een beetje alsof wij als beschaving kleuters zijn die verontwaardigd opmerken dat de juf geen aandacht voor hen heeft. Zie de fraaie schelpen-analogie van Karel. Ik ben geenszins overtuigd van het idee dat het vinden van (uitgestorven) levensvormen op Mars per definitie slecht nieuws is. Sterker nog: het lijkt er warempel op dat NASA de geesten rijp aan het maken is voor die ontdekking. Zie het nieuws van vandaag en de blog doe Olaf daar al over schreef.

    groet,
    Gert (Enceladus)

    • Monique zegt

      Dankjewel 😉 Deze vraag kwam dus ook bij mij op Gert. Ik zal even dat stukje kopiëren:
      Quote:”Conversely, if we discovered traces of some simple extinct life form—some bacteria,
      some algae—it would be bad news.  If we found fossils of something more advanced,
      perhaps something looking like the remnants of a trilobite or even the skeleton of a small
      mammal, it would be very bad news.  The more complex the life we found, the more
      depressing the news of its existence would be.   Scientifically interesting, certainly, but a
      bad omen for the future of the human race.”

      Nu gaat het komen, dacht ik 😀
      Quote:”How do I arrive at this conclusion?”

      Nou, lieve Gert…om het lang verhaal niet langer te maken heb ik hier de link:
      http://www.nickbostrom.com/extraterrestrial.pdf

      “Sterker nog: het lijkt er warempel op dat NASA de geesten rijp aan het maken is voor die ontdekking. ”

      -Eerlijk gezegd kwam die gedachte ook bij mij op.
      Gert (even off-topic), die link die jij laatst stuurde waarvan ik dacht dat het waarschijnlijk een 1-aprilgrap was, heb jij daar nog verder iets over meegekregen?

      • Enceladus zegt

        Om met het laatste te beginnen: ik heb nog nergens gehoord dat het nieuws over die veranderen de sporen bij de landplaats van Curiosity een 1-april-grap was. Dus ga ik er vanuit dat het echt is.

        Wat het essay van Bostrom betreft: stel dat leven zich wel tamelijk algemeen ontwikkelt, maar intelligent leven niet, dan is het dus heel goed mogelijk dat we wel primitief leven (of de resten daarvan) vinden op Mars. En stel dat er elders toch enkele beschavingen zijn die net iets voor of net iets achter lopen op ons. Die hoeven zich dan maar op enkele duizenden lichtjaren van ons te bevinden en het is volstrekt verklaarbaar waarom wij nog nooit van hen gehoord hebben en zij niet van ons. Ik zie dus echt niet in waarom het vinden van leven op Mars zulk slecht nieuws zou zijn. Dat is het alleen als je exact redeneert zoals Bostrom doet en die gaat er dus zonder meer vanuit dat er al zeer geavanceerde beschavingen hadden moeten zijn. Maar dat hoeft dus helemaal niet. Het is heel goed mogelijk dat wij en elders – nu nog buiten ons bereik zijnde – bestaande beschavingen min of meer de koplopers zijn. En als dat zo is, dan is het allerminst zeker dat wij en die andere beschavingen afstevenen op Het Grote Filter.

        Wat betreft wapentechnologie betreft, die Het Grote Filter zou kunnen zijn: al sinds een jaar of 60 zijn we in staat om elkaar af te slachten met kernwapens. Afgezien van de verschrikkingen in Hiroshima en Nagasaki (die ik allerminst wil wegmoffelen of bagetelliseren) is er niets gebeurd. Toegegeven: dat kan altijd nog, maar voorlopig pleit de tijd is ons voordeel. Het is zoals in de jaren ’80 film Wargames, waarbij een computer boter-kaas-en-eieren gaat spelen en tot de conclusie komt: ‘You can’t win this game’. Een kernoorlog kun je ook niet winnen, alleen maar verliezen. Misschien is onze beschaving uiteindelijk tich slim genoeg om zichzelf niet uit te roeien?

        Dan nog een ander argument: wellicht ontdekken zeer geavanceerde beschavingen wel technologie waarmee ze zich in andere dimensies kunnen begeven. Als dat zo is, dan zou dat verklaren waarom wij ze niet zien. Voor wie nu gaat zeggen dat ik teveel SF heb gelezen (wat niet zo is overigens): 150 jaar geleden was het ontdenkbaar dat je met iemand zou kunnen praten die niet in dezelfde kamer als jij verbleef. 😉

        Daarom vind ik het wel amusant dat Bostrom het antroposofisch principe aanhaalt. Feitelijk redeneert hij naar mijn smaak iets te veel vanuit nu bestaande denkbeelden over mogelijke toekomstige technieken. Wellicht hebben zeer geavanceerde beschavingen allang allemaal ontdekt dat Von Neumann Machines een moderne variant zijn van Boter-Kaas-en-Eieren: aardig tijdverdrijf, maar zinloos. Misschien houden dat soort geavanceerde beschavingen zich wel met veel verfijndere dingen bezig dan alleen maar het koloniseren van het universum.

        groet,
        Gert (Enceladus)

  5. Giga Gerard zegt

    Als dat glazen plafond er echt is, dan is het misschien tóch niet zo slecht dat we in rap tempo de planeet erdoor jagen. Techno-supernova, nu of nooit! Zou zonde zijn als het zoogdier DNA de sterren niet haalt.

  6. Op tweakers.net kwam iemand nog met deze link over The Great Filter: http://waitbutwhy.com/2014/05/fermi-paradox.html

Speak Your Mind

*