Site pictogram Astroblogs

Raar maar waar: een professionele telescoopspiegel met zes kogelgaten erin

credit: McDonald Observatory

Je gelooft het misschien niet, maar de professionele 107″ (272 cm) spiegel van het McDonald Observatorium in Austin (Texas, VS) telt maar liefst zes kogelgaten! En ondanks die gaten wordt de telescoop met deze spiegel erin nog steeds gebruikt voor professionele doeleinden. Je ziet de spiegel hierboven, met rechts duidelijk zichtbaar de kogelgaten die er sinds 5 februari 1970 in zitten, ruim 45 jaar geleden al weer. Die dag was een kort daarvoor bij het observatorium in dienst getreden medewerker door het lint gegaan, toen hij toch niet helemaal tevreden was over z’n werk. Hij had een 9mm revolver bij zich en daarmee schoot hij eerst op z’n baas en daarna zeven maal recht op de hoofdspiegel van het observatorium. De man dacht dat de spiegel in duizend stukjes zou versplinteren, maar dat gebeurde niet. Vervolgens pakte hij een hamer om daarmee de spiegel te bewerken, maar ook dat zorgde niet voor het voor hem gewenste effect. Daarna werd de man door de overige personeelsleden overmeesterd en aan de inmiddels gearriveerde politie overgedragen. De baas van de dolgedraaide medewerker had gelukkig geen noemenswaardige verwondingen, maar de spiegel was wel zes kogelgaten rijker, ieder 3 tot 5 cm in straal. Je zou denken dat het einde verhaal voor de spiegel was, rijp voor de astronomische schroothoop, maar dat was het allerminst.

credit: McDonald Observatory

De directeur van het McDonald Observatorium reageerde kalm als volgt: andere spiegeltelescopen kunnen ook gaten hebben, zoals de Cassegrain reflectors, die in het midden een groot gat hebben dat naar het brandpunt leidt. De zes kogelgaten vormen samen slechts 1% van de oppervlakte van de spiegel, dus het verlies om licht op te vangen is maar 1% plus een klein beetje diffractie. Vandaar dat men niet meer deed dan de gaten opvullen en zwart maken, zodat storende reflecties door de gaten tot een minimum werden beperkt. En met deze gehavende spiegel bleef men sindsdien waarnemingen verrichten, onder andere aan quasars. De dader van dit alles belandde uiteindelijk in een inrichting voor geestelijk gestoorden.Ik kwam dit verhaal tegen op astro-anekdotes, een prachtige site vol met raar-maar-waar-verhalen die gaan over sterrenkunde. Toen ik bovenstaand verhaal las – hier het volledige rapport over het incident – moest ik direct terugdenken aan de Astrovacaná§e vorige week op Grand Champ in de Zuid-Franse Provená§e. Ans Viervant en ik hebben daar ’s nachts veel waargenomen met de 25 cm Dobson. Toen we een keer overdag naar de spiegel keken schrokken we behoorlijk, want de spiegel leek wel een maanlandschap vol putten, rillen en vlekken – hieronder een foto die ik ervan maakte.

We hadden daar ook te maken met een flinke aanval van pollen, die een gele waas over de apparatuur opleverden, plus woestijnstof dat vanuit Noord-Afrika over de Middellandse Zee was overgewaaid (zou mij niets verbazen als IS hier achter zit). Maar ondanks die pokdalige scheerspiegel in de Dobson konden we bevestigen wat Harlan J. Smith ook al riep: de lichtopbrengst van de spiegel wordt maar een klein beetje minder, dus je kunt er nog prima mee waarnemen. En dat hebben we inderdaad gedaan! Maar je weet ook dat we altijd voor 100% willen gaan, dus een spiegel met een nieuwe veraluminiseerde laag staat hoog op ons wensenlijstje. 😀 Bron: Astropixie.

Deze blog brengt mij gelijk op een idee: hebben jullie ook leuke astro-anekdotes? Laat het mij dan weten! Mail mij, reageer via een commentaar op deze blog of plaats het zelf in de Astrocorner. Bedankt alvast!
FacebookTwitterMastodonTumblrShare
Mobiele versie afsluiten