9 december 2024

en als “lente-afzakkertje” nog maar een melkwegstelsel!

en wel in de vorm van het melkwegstelsel Messier 88, welke te vinden is het lente sterrenbeeld Coma Berenices. Nu wil ik absoluut niet als een “klaagblaag” overkomen want..eh…het zijn de afgelopen paar weekjes voorwaar best wel glorieuze tijden geweest voor den praktischen astronoom en wel  in de ozo plezante vorm van plenty heldere nachten voor “het astrofotografische buitenspeel-gebeuren”….maarre…..de lente heeft  in zoverre wel een klein nadeeltje en dat is dat de lente-nachthemel wel heel erg door vrij zwakke en dus moeilijk waarneembare melkwegstelsels gedomineerd wordt.  De meest dominante sterrenbeelden in dit specifieke jaargetijde zijn de Leeuw (Leo), de Maagd (Virgo) en het Haar van Berenices (Coma Berenices)…..enne……deze sterrenbeelden zijn “Galaxy-country big time”!!Dit gedeelte van de nachthemel barst dus van de melkwegstelsels  ruwweg gegroepeerd in drie zogenaamde “galaxy-clusters”…te weten de Virgocluster, de Coma cluster en de Leo cluster. De Virgocluster vormt met de “lokale groep” (het klupje melkwegstelsels waar o.a. ons eigen Melkwegstelsel, M31…de Andromeda-nevel en M33… de Driehoeknevel toebehoort) de zogenaamde “Virgo supercluster”……EN….de Leo cluster vormt weer  samen met de Coma cluster de zogenaamde “Coma supercluster”.Een (galaxy)cluster is een verzameling van enkele tientallen tot  soms vele duizenden melkwegstelsels die gravitationeel aan elkaar verbonden zijn en die ook tevens ongeveer in dezelfde richting door de intergalactische ruimte bewegen. Tevens “zwemmen” de “leden” van een cluster van melkwegstelsels als ware het galactische vissen in een,  gravitationeel bij de cluster behorende wolk van heet gas, genaamd het intracluster medium!.  Maar het kan nog een slagje groter en wel in de vorm van de in de jaren 80 ontdekte zogenaamde “supercluster”. Een supercluster is de grootste “astronomische entiteit” die we kennen in het Universum,  waarbij zelfs hele clusters van melkwegstelsels een door de zwaartekracht geregiseerde ” kosmische dance macabre” om elkaar en door elkaar heen uitvoeren. Enne….het zal U niet verbazen dat je dan bent aangeland in de wereld van de bijkans onbevatbare gigantische getallen, waarbij bepaaldelijk niet “op een nulletje wordt gekeken”!!!Afijn…..het “kosmische deep sky menu” op zo’n heerlijke  warme (vergeleken met die soms barbaars koude winternachten)  lente avond/nacht  bestaat dus vooral uit melkwegstelsels….enne….die hebben de weinig plezante gewoonte om er werkelijk betoverend schitterend uit te zien in de zogenaamde “koffietafel sterrenkunde boeken”….maarre…in de bittere harde lichtvervuilde hollandse werkelijkheid wil vooral deze groep van objecten nog wel eens, visueel danwel fotografisch door een amateurtelescoop begluurd, behoorlijk tegenvallen!!Deze objecten hebben als geen ander baat bij kraakheldere, stikdonkere nachthemelen, dikke (20cm plus!!) telescopen en hele lange belichtingstijden!Melkwegstelsels hebben dus eigenlijk best wel een hele  hoge “Loreley-coëfficient”……”in de boeken” lonken ze wellustig vele nietsvermoedende  schamelgeëquipeerde “astro-novices” met hooggespannen boek-verwachtingen uit hun warme slaapkamertjes naar “de koude astronomische jachtvelden” om vervolgens hunner spiraalvormige schoonheid wraakzuchtig te verhullen als teleurstellende vormloze vage nevelvlekjes.Is het nu dus allemaal kommer en kwel aan de galactisch royaal bevlekte lentehemel?? Nou ja,  NIET als je met de juiste onbevangen instelling op jacht gaat.!!  Ziet U, het is,  tenzij je met een dikke Dobson ergens onder een kraakheldere nachthemel op La Palma (boehoehoe…het doet nog steeds pijn..hihi!!) staat,   vooral “erg handig”  om die “betoverplaatjes in de boekjes”  gemakshalve even te vergeten en je dan  gewoon maar over te geven aan en dankbaar te zijn voor wat deze  schonen  galactischen Serenen op onze netvliesjes danwel ccd-chipjes wensen te toveren!! Enne….da’s nou precies wat ik met dit “zomaar weer het volgende melkwegstelseltje zijnde Messier 88”  heb geprobeerd te doen tijdens mijn poging om dit obscure melkwegstelseltje op de gevoelige plaat te zetten.6 subopnames van 5 minuten,  geschoten met de oude vertrouwde 20cm F6 Newton/Canon 1000D- combinatie en dan maar weer thuis gezeten achter de computer proberen digitaal alles eruit te persen wat er in zit!  Dit laatste proces is misschien nog wel het moeilijkst te sturen….want…eh… wanneer ben je tevreden en hou je op met dat digitale uitwringproces in je toch weer niet te temperen drang naar het willen bereiken van “je eigen plaatje gelijkende op dat ene betoverplaatje uit de boekjes”???  Nou ja, zogezegd….het is  NOOIT  goed genoeg en tegelijkertijd is het ALTIJD goed genoeg, als U begrijpt wat ik bedoel!?!Messier 88 is dus te vinden in het het sterrenbeeld Coma Berenices,  maar maakt deel uit van de Virgocluster en staat op een afstandje van zo’n dikke 50 miljoen lichtjaar vanaf Moeder Aard.   Messier 88 behoort tot de groep van  Seyfert galaxies en dit type melkwegstelsel heeft een hele heldere actieve  kern als gevolg van een superzwaar zwart gat welke “aan” is.  Eigenlijk kunnen we nu zolangzamerhend  wel gevoegelijk stellen dat (bijna) alle  melkwegstelsels een zwaar dan wel superzwaar zwart gat in hunner centrum hebben.  Zonder zwarte gaten geen melkwegstelsels!….Ons eigen melkwegstelsel heeft ook een zo’n monster zwart gat in haar galactische centrum, maar dit zwarte gat is, gelukkig voor ons, op dit moment niet “aan”…..enne…onder “aan” verstaan we dat ons zwarte gat op dit moment niet bezig is om gas en zelfs complete sterren “op te vreten”.Bij het vage vlekje op de foto genaamd Messier 88 is dit echter nu even WEL het geval en dat uit zich door het uitzenden van uitzinnige hoeveelheden ultraviolete straling afkomstig van de zogenaamde superhete “accretieschijf”, een grote  ring van,  met hoge snelheid om het zwarte gat heen draaiend, loeierheet gas en uiteengereten sterren.  Na een paar “rondjes om de kerk….eh….om het zwarte gat” zal dit materiaal uiteindelijk voor altijd en  eeuwige eeuwigheid verzwolgen worden door dit superzware zwarte gat verscholen in het binnenste van “zomaar een intergalactisch vlekkie,  op de kiek gezet door zomaar een amateur astronoompje met zomaar een telescoopje,  ergens in moeras-achtig natuurgebiedje in zomaar een lief Kikkerlandje, ergens op zomaar piepklein “pale blue rock-je”, rondzwierend om zomaar een sterretje, in de uithoek van zomaar een melkwegstelseltje in zomaar een Universumpje!!!Bij het kijken naar en/of  fotograferen van dit soort objecten komt het vooral neer op die mooie menselijke eigenschap: voorstellingvermogen!!!

 

Share
Over Jan Brandt

Comments

  1. Jan, mooie plaat die je geschoten hebt. En volgens mij heb je een nieuw record verbroken van de verhouding afbeeldingen/tekst, mijn inschatting is deze nu 1/10. 😁

  2. Nog even ter aanvulling op je foto: ik heb ‘m zojuist met het programma UniMap geanalyseerd en die heeft talloze deep sky objects in de foto herkend! Kijk maar zelf – dubbelklikken om ‘m te verdeepskyeriseren.

    M88-23-april-2015_unimap

  3. Jan Brandt zegt

    Leuk Arie!!!!….enne ikke maar denken dat ik maar één fuzzy blob op de gevoelige plaat…eh…CMOS heb gezet, blijkt het zomaar een hele kudde te zijn!! Nou ja, eigenlijk ook weer niet zo heel erg verbazingwekkend gezien het gebied..”galaxy country”..waarin M88 zich bevind!! Unimap??? Nooit van gehoord….toch maar eens effe kijken wat dat nou weer voor leuks is!!

Speak Your Mind

*