28 maart 2024

De Russische Space-Shuttle

1024px-Buran_on_An-225_(Le_Bourget_1989)_1De Buran, het Russische ruimteveer. Wie kent hem nog? Slechts Ã©Ã©n van de Burans heeft op 15 november 1988, een enkele ruimtevlucht mogen maken, want niet lang na deze onbemande testvlucht viel de sovjet-unie uiteen en werd het Buran-programma stopgezet. De Buran die deze ruimtevlucht maakte, typenummer OK-1K1, werd opgeslagen in een hangar op het Baikonur Cosmodrome.

Op 12 mei 2002 sloeg het noodlot toe. Een storm zorgde voor de spreekwoordelijke druppel die, als gevolg van gebrekkig onderhoud, hangar 112 deed instorten. Acht mensen kwamen daarbij om.

“Rescuers pulled six bodies from a mass of mangled beams at Russia’s main space launch site and searched for two other workers feared dead Monday after the towering hangar roof they were standing on collapsed.”

“…the building was used for assembling Energia booster rockets and the Buran, the Soviet copy of the U.S. space shuttle that only flew once in the late 1980s before the program was abandoned for lack of funds. A full-scale test model of the Buran was trapped beneath debris after Sunday’s collapse, Russian space agency spokesman Konstantin.”

Buran OK-1K1 en de Energia raket liggen nog altijd onder het puin.

buran-wreckage1

buran-wreckage2

 

De Russen hebben een vloot van vijf Burans willen bouwen. Drie hiervan waren structureel voltooid. Van de overige twee zijn alleen de motorsecties gebouwd. Naast deze 5 orbiters zijn er ook een aantal mockups gebouwd, bedoeld voor de vele tests die uitgevoerd moesten worden.

De volgende tabel bevat informatie van de orbiters waar ik iets over kon vinden op internet. Klik op de vele linkjes voor verdere detailinfo of foto’s.

Orbiters
naam bouwjaar huidige status / locatie
OK-1K1
“Buran”
1986 Enige orbiter die in de ruimte geweest is. Bedolven onder het puin van het MIK gebouw op site 112, Baikonur
OK-1K2
“Ptichka”
1988 Voor 95-97% afgebouwd. Samen met de mockup OK-MT opgeslagen in het MZK gebouw (Assembleer- en tankhal) op site 112, Baikonur.
OK-2K1
“Baikal”
1990 Staat naast de start- en landingsbaan van het vliegveld Ramenskoye, net buiten Moskou.
OK-2K2 1991 Slechts 20% was voltooid, ten tijde van de stopzetting. Op dit moment staat deze onvoltooide neus buiten de fabriek weg te roesten.
OK-2K3 1992 Van deze orbiter was zo weinig voltooid dat er tegenwoordig niets meer van terug te vinden is.
Test voertuigen en mockups
naam bouwjaar huidige status
OK-M 1982 Wordt tegenwoordig ingezet als museumstuk in het Baikonur Cosmodrome Museum. Het laadruim is als expositieruimte ingericht en het benedendek als filmruimte. Oorspronkelijk zou dit model gebruikt worden bij een lancering waarbij het zou opbranden in de atmosfeer. Er zou namelijk niet losgekoppeld worden van de Energia booster.
OK-KS 1982 Dit model werd gebruikt om het luchttransport en de electra te testen. Tegenwoordig is deze mockup opgeslagen bij de Energia fabriek. Naar het schijnt gaat ook deze orbiter ergens tentoongesteld worden.
OK-MT 1983 Net als OK-1K2 “Ptichka”, is deze mockup vandaag de dag te vinden in het MZK gebouw op site 112, Baikonur. De mockup werd gebruikt voor het testen van de vloeistofstromen, het opstellen van handleidingen en het testen van het in- en uitstappen van de bemanning. In navolging van OK-M zou ook deze mockup gelanceerd worden. Dit keer om de loskoppeling van de booster te testen. Er was echter geen mogelijkheid geweest om ongeschonden de dampkring weer door te komen, dus ook deze mockup zou gaan opbranden.
OK-GLI 1984 De enige orbiter die bemande vluchten heeft uitgevoerd, zij het uitsluitend binnen de dampkring. Dit was het voertuig waarmee veelvuldig landingen getest zijn. De orbiter was voorzien van straalmotoren waardoor het voertuig op eigen kracht kon vertrekken van een normale luchtbasis. Net als OK-M is de OK-GLI nu als museumstuk te bezoeken. Hiervoor kan je terecht in het Duitse Speyer Technik Museum. OK-GLI kwam in april 2008 vanuit Bahrein via Rotterdam over de Rijn naar Speyer en is dus ook even in Nederland te zien geweest.
OK-TVA Heeft van 1995 tot 2014 gestaan in het Gorky park in Moskou, waar het dienst deed als toeristenattractie. Ook is het in die periode eens ingericht geweest als restaurant en zelfs is het een tijdje een fietsenschuur geweest… De orbiter heeft op een gegeven moment een verfbeurt gekregen waarbij het in de ‘kleuren’ van de OK-1K1 geschilderd is. Veel mensen dachten dan ook dat het de ruimte-gaande Buran was. Sinds 2014 is OK-TVA geplaatst in VDNKh park – All-Russia Exhibition Centre.
OK-TVI De laatste Buran-orbiter die enigszins gebouwd is. Op dit moment staat het te verstoffen in een loods in NIIKhimMash, Moskou.

Urban Exploring

Op 3 juni zijn er een heel aantal foto’s verschenen op een Russische website (google translate of deze engelse versie die de 15e gepost werd) van in de MZK hal waar OK-1K2 “Ptichka” en OK-MT opgeslagen zijn. Een gevalletje ‘Urban Exploring‘ dus. ESA plaatste er 5 juni een tweet over en zo gaf het aanleiding voor mij om eens te Googelen naar meer info met deze blogpost als resultaat. Ralph Mirebs is de fotograaf en ook dit gebouw ziet er niet al te onderhouden uit. Ik hoop van harte dat het goed gaat en/of dat ze ook deze twee orbiters een betere plek geven. In september 2011 waren een paar Franse Urban Explorers al binnen in de MZK hal geweest en ook toen al zag het er ernstig verwaarloosd uit.

Share

Comments

  1. Bedankt voor je verhaal, Martin! Nooit geweten dat die Buran bij een storm vernield werd.

  2. Monique zegt

    Mooi blog Martin. Tja, dat onderhoud van de Russen… doet toch wel au bij het zien van die foto’s gemaakt door Ralph Mirebs. Het ziet er allemaal maar spooky uit.

    Over gebrekkig Russisch onderhoud gesproken (off-topic) Mijn oudste zoon moet regelmatig voor zijn werk naar Mexico, Cuba, Ecuador, Venezuela, Vietnam… Vorige week zat hij in Cuba. De binnenlandse vluchten gaan met Russische vliegtuigen van ongeveer 4 jaar oud. Bij aankoop van zo’n Russisch vliegtuig zit geen onderhoudscontract.Smiley
    Op zo’n binnenlandse vlucht ging het vorige week fout. Net nadat ze waren opgestegen vanuit Havana om richting Santiago de Cuba te gaan (900km), sloeg de elektronica op hol. De piloot is rechtsomkeert gegaan. Mijn zoon had meer dan twaalf uur vertraging.

  3. Martin Schoenmaker zegt

    Zag zojuist op Twitter voorbijkomen dat een van die Burans inmiddels slachtoffer is geworden van een grafiti vandaal…

    https://twitter.com/katlinegrey/status/1397446169098346496?s=21

Speak Your Mind

*