29 maart 2024

Ver zwart gat produceert recorduitbarsting

Fermi-opname van de record-heldere gamma-uitbarsting van blazar 3C 279 (midden). De band daaronder is de Melkweg, met rechts de Vela-pulsar. (NASA/DOE/Fermi LAT Collaboration)

Fermi-opname van de record-heldere gamma-uitbarsting van blazar 3C 279 (midden). De band daaronder is de Melkweg, met rechts de Vela-pulsar. (Credit: NASA/DOE/Fermi LAT Collaboration)

Op 14 juni jl. hebben de Italiaanse gammasatelliet AGILE en zijn Amerikaanse soortgenoot Fermi een enorme uitbarsting gedetecteerd van het superzware zwarte gat in het centrum van het sterrenstelsel 3C 279. Van de ene dag op de andere nam de intensiteit van de gammastraling van de kern van dit stelsel met een factor 10 toe. Gedurende enkele dagen was 3C 279 de helderste gammabron aan de hemel. 3C 279 is een zogeheten blazar, een actief sterrenstelsel met een superzwaar zwart gat in zijn centrum dat materie uit zijn omgeving aantrekt. Veel van die materie wordt uiteindelijk opgeslokt, maar een deel ervan wordt in gebundelde vorm terug de ruimte in geblazen. Vanaf de aarde gezien is zo’n blazar zeer helder, omdat een van die bundels of ‘jets’ bij toeval vrijwel precies in onze richting wijst. Hieronder een video van de NASA over de jet van gammastraling vanuit de blazar 3C 279.

De recente uitbarsting van 3C 279 wordt toegeschreven aan een verandering in die jet. Maar wat er precies is gebeurd, is onduidelijk. De helderste bron van gammastraling aan onze hemel is doorgaans de Vela-pulsar – het restant van een zware ster die als supernova is ontploft. Dit compacte object is ongeveer 1000 lichtjaar van ons verwijderd. De blazar 3C 279 staat miljoenen keren verder weg, maar was tijdens zijn uitbarsting vier keer zo helder als de Vela-pulsar. Bron: Astronomie.nl.

Share

Speak Your Mind

*