28 maart 2024

Astronomen ontdekken ‘jonge Jupiter’, 51 Eridani b

51 Eridani b (Photo Credit: Danielle Futselaar en Franck Marchis)

De exoplaneet is de eerste die ontdekt is met de Gemini Planet Imager (GPI) en het is meteen al een bijzondere: 51 Eridani b, 100 lichtjaar van ons vandaan, blijkt een jonge versie van Jupiter te zijn. Z’n leeftijd wordt geschat op slechts 20 miljoen jaar, een fractie van de leeftijd van Jupiter, die ruim 4,5 miljard jaar oud is. De illustratie van de jonge Jupiter is gemaakt door de Nederlandse illustrator Daniëlle Futselaar, die zojuist zelf over de illustratie voor de Astroblogs schreef. De GPI, die gekoppeld is aan de 8-meter Gemini South Telescope in het noorden van Chili, is speciaal ontwikkeld om planeten in de naaste omgeving van sterren op te sporen. Dat valt niet mee, want 51 Eridani b is wel een miljoen keer zo lichtzwak als z’n moederster. In de atmosfeer van de exoplaneet heeft men veel absorptielijnen van methaan (CH4) en water (H2O) aangetroffen, welke men ook vindt in bruine dwergsterren. In de animatie hieronder zie je het spectrum van de planeet (dubbelklikken voor de grote, geanimeerde versie).

Credit: Gemini Observatory and J. Rameau (UdeM) and C. Marois NRC Herzberg

51 Eridani b is zoals gezegd een jonge planeet – een baby Jupiter zoals Daniëlle ‘m noemt – en dat betekent dat ‘ie nog veel warmte uitstraalt, hetgeen ‘m goed zichtbaar maakt in infraroodlicht, het deel van het spectrum waarin de GPI kan kijken. Hieronder de ontdekkingsfoto van 51 Eridani b, gemaakt met de GPI.

Credit: Gemini Observatory and J. Rameau (UdeM) and C. Marois NRC Herzberg

51 Eridani b is dus direct gefotografeerd en niet via de indirecte transitiemethode, zoals de meeste exoplaneten worden ontdekt, waarbij een exoplaneet zich verraadt door een dipje in de lichtcurve van de ster, als ‘ie gezien vanaf de aarde voor de ster langs schuift. De oppervlaktetemperatuur van 51 Eridani b is ongeveer 600 tot 750 K en z’n massa is vermoedelijk twee keer de massa van Jupiter. Het is, zoals Mark Marley (sterrenkundige van NASA Ames Research Center) het zegt een neef van onze eigen Jupiter. De exoplaneet staat zo’n 13 astronomische eenheid van de ster vandaan, 1 AE=149 miljoen km, de afstand aarde-zon. In Science is vandaag een vakartikel verschenen over de ontdekking. Hieronder een video over de ontdekte planeet.

Tenslotte nog een infografiek, waarin de vergelijking wordt gemaakt tussen 51 Eridani b, Jupiter en de Aarde.

Facts about planet 51 Eridani b.Source SPACE.com: All about our solar system, outer space and exploration.

Bron: Stanford Universiteit + Space.com.

Share

Speak Your Mind

*