28 maart 2024

Wat vloog daar in mei 2014 langs de peribothron van Sgr A*?

G2

Credit: M. Valencia-S. et al

Soms heb je van die titels die een nadere uitleg nodig hebben en dit is er vast en zeker zo eentje. ‘Wat vloog daar in mei 2014 langs de peribothron van Sgr A?’ Twee begrippen daarin die denk ik wel een verklaring vergen: een peribothron en Sgr A. Eerst dat peribothron. We kennen perihelium en perigeum, begrippen die slaan op de kortste afstand tussen twee objecten, in het geval van perihelium tussen bijvoorbeeld aarde en zon (‘peri’ betekent vlakbij, ‘helios’=zon), in het geval van perigeum tussen bijvoorbeeld aarde en maan (‘geos’=aarde). Een peribothron is ook de kortste afstand en wel tussen een bepaald hemelobject en een…. zwart gat – ‘bothros’ betekent gat. En daarmee hebben we gelijk het bruggetje gemaakt met Sgr A*. Da’s namelijk het superzware zwarte gat in het centrum van de Melkweg, voluit Sagittarius A* genoemd, op de keukenweegschaal 4,3 miljoen keer zo zwaar als de zon. En dat brengt ons dan weer bij het onderwerp waar de titel naar verwijst: wat is er in hemelsnaam in mei 2014 langs de peribothron – da’s op een afstand van slechts 36 lichturen, oftewel 38,75 miljard km – van Sgr A* gevlogen?

Sterren in de kern van de Melkweg. De pijl wijst naar de locatie van Sgr A*.

Sterren in de kern van de Melkweg. De pijl wijst naar de locatie van Sgr A*. Credit: NASA

Dat er iets is langs gevlogen weten we, dat is het object genaamd G2, dat in 2011 is ontdekt met de Very Large Telescope in Chili en waarvan men in eerste instantie dacht dat het een gaswolk was. Toen die wolk nog recht op het zwarte gat afstevende was de gedacht dat ‘ie compleet verzwolgen of uit elkaar zou worden getrokken, maar wonder boven wonder bleef de wolk intact en toen ging men nadenken wat voor object zich in die wolk zou kunnen bevinden, wat bestand was tegen de nauwe scheervlucht langs het kolossale zwarte gat. In eerste instantie dacht men aan een jonge ster, maar onlangs is gesuggereerd dat het zou gaan om een enorm embryo van een planeet, een protoplaneet, met een diameter van ongeveer een astronomische eenheid (149 miljoen km) en een massa van 10 tot 100 keer de massa van Jupiter . Met name de lichtkracht van G2 wijst daarop, die is te laag om een ster te bevatten. In de kern van de Melkweg bevinden zich vlakbij Sgr A* honderden jonge en zware sterren (zie de afbeelding hierboven), die soms omgeven zijn door protoplanetaire stofschijven. Het zou volgens Michela Mapelli en Emanuele Ripamonti (Universeit van Padua) best wel eens kunnen zijn dat één van die sterren door de aantrekkingskracht van SgR A* z’n stofschijf is kwijtgeraakt en dat die schijf vervolgens als G2 richting Sgr A* vloog, om daar in een bocht omheen te vliegen, een traject dat je in de video hieronder ziet.

Nader onderzoek met de ALMA (Atacama Large Millimeter / submillimeter Array) in Chili en JVLA (Jansky Very Large Array) in New Mexico moet volgens het tweetal uitmaken of hun suggestie de juiste is of niet. Bron: Francis Naukas + Koberlein.

Share

Comments

  1. Enceladus zegt

    Tijdreizigers van een vergevorderde beschaving die in staat zijn om ruimteschepen met het formaat van reuzeplaneten te bouwen en die Sagittarius A gebruiken om eens een leuke timejump te maken?

    groet,
    Gert (Enceladus)

  2. Interessante keukenweegschaal heb je, je bewaard deze zeker in je tuin of zo? 😉

  3. Henk de Vries zegt

    Aliens. Zaak opgelost.

  4. Olaf van Kooten zegt

    Ja maar een object van 10 tot 100 Jupitermassa’s is toch geen protoplaneet maar eerder een proto-bruine dwerg? [of zelfs een proto-rode dwerg van lage massa) (?)

Speak Your Mind

*