In het midden de ring van negen waargenomen gammaflitsers. Credit: L. Balazs.
Sterrenkundigen nemen sinds het einde van de jaren zestig regelmatig zeer kortstondige uitbarstingen aan de hemel waar van energierijke gammastraling. Inmiddels weten we dat deze gammaflitsers, zoals ze worden genoemd, veroorzaakt worden door extreme gebeurtenissen, zoals botsende zwarte gaten of hypernovae van zeer zware sterren. Onlangs is een negental van die gammaflitsers ontdekt, die allemaal op een afstand staan van ongeveer zeven miljard lichtjaar (± 200 miljoen lichtjaar) en die aan de hemel een spiraalvormige ring vormen met een grootste diameter van 43°. De groep sterrenkundigen die deze gammaflitsers heeft waargenomen denken dat er wellicht een fysiek verband is en dat ze allemaal deel uitmaken van een grootschalige structuur van sterrenstelsels, een hypercluster die met een omvang van vijf miljard lichtjaar het grootste gravitationeel gebonden object in het heelal zou zijn. Je zou natuurlijk kunnen denken dat deze gammaflitsers toevallig op dezelfde afstand explodeerden en er geen verband tussen is, maar de sterrenkundigen hebben berekend dat de kans dat dit ringvormige patroon er uit komt één op 200.000 is – hier hun vakartikel hierover.
CREDIT: NASA/JPL-CALTECH/VAROUJAN GORJIAN
Grote vraag is dus: klopt het wat ze hier beweren? En dan met name: druist het niet in tegen het kosmologische principe, het principe dat zegt dat het heelal er naar alle kanten hetzelfde uit ziet (isotroop is, zo heet dat) en dat er geen anomalieën kunnen zijn, die veel groter zijn? Is deze ring, die doet denken aan de ring uit The Lord of the Ring, met z’n negen ringgeesten, wel mogelijk volgens dit principe? De grens leek altijd bij een maximale omvang van 1,2 miljard lichtjaar te liggen, maar deze is vier keer zo groot. De roodverschuiving van de negen gammaflitsers was 0,78 < z < 0,86 en als je naar de grafiek hierboven kijkt was dat in de geschiedenis van het heelal een periode met de hoogste productie van sterren. Hypernovae en botsende zwarte gaten zijn resultaten van de vorming van zware sterren, dus wat dat betreft past het gelijktijdig optreden van negen GRB’s ( nou ja gelijktijdig, binnen een marge van die 200 miljoen jaar) wel bij deze periode in het heelal. Maar dat maakt de kans ook groter dat het gewoon toeval is dat ze tegelijk afgingen en dat er géén fysiek verband is. Kortom, de claim is gelegd, maar het bewijs is nog niet geleverd voor het daadwerkelijk bestaan van deze gigantische kosmische ring. Bron: Koberlein.
