28 maart 2024

Maankorst is plaatselijk sterk verbrijzeld

De zwaartekrachtssignaturen van meer dan 1200 kraters (gele contouren) aan de achterkant van de maan verraden dat de maankorst plaatselijk volkomen verbrijzeld is. Credit: Jason M. Soderblom et al.

Wetenschappers hebben aanwijzingen gevonden dat de maan vier miljard jaar geleden zó vaak met planetoïden is bestookt, dat zijn korst op sommige plaatsen helemaal verbrijzeld is. Het gaat daarbij met name om de oude hooglanden aan de achterkant van de maan. De korst ter plaatse is door de inslagen enorm poreus geworden.Het lijkt erop dat de maankorst vooral te lijden heeft gehad van betrekkelijk kleine inslagen, waarbij kraters met middellijnen van maximaal 30 kilometer werden gevormd. Grotere inslagen, die veel dieper in de maankorst zijn doorgedrongen, hebben minder schade aangericht. Het is dus vooral het bovenste gedeelte van de maankorst dat sterk verbrokkeld is.De ontdekking is gebaseerd op metingen van GRAIL – twee ruimtesondes die in 2012 om de maan hebben gecirkeld, en daarbij afwijkingen in het zwaartekrachtsveld van de maan hebben geregistreerd. De wetenschappers hebben gegevens van de GRAIL-missie gebruikt om het zwaartekrachtsveld in en rondom meer dan 1200 kraters aan de achterkant van de maan in kaart te brengen.Voor elk van de onderzochte kraters is berekend hoe sterk de zwaartekracht binnen elke krater is in vergelijking met het omringende terrein. Op die manier kon worden vastgesteld of de porositeit van de maankorst ter plaatse is toegenomen of juist is afgenomen door de inslag die de krater deed ontstaan. Bron: Astronomie.nl.

Share

Comments

  1. Veel schade dus,,even Apeldoorn bellen dan maar weer 🙂

  2. Het zwaartekrachtveld van de maan werd in kaart gebracht door de tweeling-satellieten Ebb en Flow. http://www.nasa.gov/mission_pages/grail/multimedia/zuber4.html
    Wij hebben ook grote inslagkraters op aarde (Vredefortkrater, Barringerkrater,…)
    Hoe zit dat hier op aarde met de zwaartekracht in de kraters?
    Zouden sommige sinkholes te maken kunnen hebben met de porositeit van de aardkorst?

    • Sinkholes ontstaan meestal omdat er een waterstroom, die er meestal al een langere tijd stroomt, zand en steen meeneemt en waarbij het zwakste stuk op termijn instort.

      De maan kan de wel bescherming van de Aarde zijn geweest en is ons de schade van Mars en Venus bespaard gebleven.

      • Quote : “De maan kan de wel bescherming van de Aarde zijn geweest en is ons de schade van Mars en Venus bespaard gebleven.”

        Waarom is(!) de Aarde dan niet de bescherming van de Maan geweest? Al die inslagen op de maan tonen aan dat er van een dergelijke bescherming geen sprake is geweest… 😉

        Volgens het artikel zijn die inslagen op Maan zo’n 4miljard jaar oud. Je kan dan eenvoudig bedenken dat de Aarde eveneens toen zo vaak is geraakt (, meer want Aarde is fors groter ).
        Op de Aarde blijft er door weersinvloeden, leven, geologische processen geen steen op een andere liggen. De bewijzen van hoe de Wereld er toen uitzag / vlak na al die impacten / is weinig meer terug te zien.
        Maar ze zijn er her en der vast nog wel als je goed zoekt…. 🙂

        Groet, Paul

        • @ Obelix,

          Natuurlijk heeft de Aarde ook een pak rammel gehad, maar als de maan aan de achterzijde zoveel inslagen heeft, met de kracht dat deze poreus is geworden, heeft de maan als een paraplu gewerkt. Alles wat de maan heeft getroffen, is niet op de Aarde gevallen en dus heeft het als bescherming gediend.

          • Je moet wel even de proporties in het oog houden : een paraplu werkt echt !

            De Maan is echter veel te klein om als paraplu voor de Aarde te hebben gediend. Daarnaast staat de Maan ook zelden op de positie om de ‘inslagen voor de Aarde’ op te vangen.
            Dat “paraplu-effect” schat ik op minder dan 1% effectief.

            Wat wel helpt, is dat de dubbelplaneet Aarde-Maan een gezamenlijk zwaartepunt heeft wat buiten de Aarde ligt. Puin wat niet te snel gaat, zal naar dat gezamenlijke-zwaartepunt worden aangetrokken, en mist zodoende zowel Maan als Aarde.
            Puin wat nog langzamer gaat, wordt misschien wel ingevangen, en dus geneutraliseerd, in een Lagrangepunt.

            De invloed van de Maan kenmerkt zich niet als een paraplu, een blokkade die de slagen opvangt, maar als een afleidingsmanoeuvre, zodat we beiden niet geraakt worden.
            Het nu getoonde feit (zie artikel) dat de Maan genadeloos is getroffen, betekend dat de Aarde eveneens heel zwaar moet zijn getroffen.
            Dat jij en ik daar op de huidige Aarde niks van zien, heeft er alles te maken dat er nauwelijks dergelijk oude structuren aan het oppervlak zijn.

            Ave, Obelix 😉

            NB de aardse rotsbodem zal in het getroffen gebied ook verbrijzeld en poreus zijn geweest. Misschien dat mede daardoor continentale platen werden opgebroken.

          • Ik denk ook, dat het een stuk scheelt dat de Aarde een atmosfeer heeft,
            niet al te grote “rotzooi” verbrand daar gewoon in, terwijl dat op de Maan
            al een flinke krater kan achterlaten.
            Daarnaast zorgt die zelfde atmosfeer voor erosie, die de in het verleden
            gevormde inslagkraters laat “verdwijnen” als sneeuw voor de Zon 🙂

          • Je moet het gemeenschappelijk massamiddelpunt (barycentrum) op de juiste manier gebruiken. Het barycentrum van Aarde en Maan beweegt zich eens per jaar in een ellipsvormige baan om de Zon. Aarde en Maan draaien eens per ca. 28 dagen om hun barycentrum.

            Het barycentrum van Aarde en Maan ligt op ca. 1700 km **onder** het aardoppervlak.

            Een asteroide die tussen Aarde en Maan door vliegt op een afstand van minder dan zo’n 40.000 km langs de maan, wordt tijdens de passage richting Maan getrokken en niet richting barycentrum.

    • Wat Grail (“Ebb” en “Flow”) voor de Maan heeft gedaan, had o.a. de Grace-missie daarvóór al voor de Aarde gedaan. Uit die metingen aan het gravitatie-veld van de Aarde is een mooi model afgeleid. Zie:

      http://apod.nasa.gov/apod/ap141215.html

      (Astronomy Picture of the Day, 15 december 2014. AKA “The Potsdam Potatoe”).

      De Vredefort-krater is daarop volgens mij niet te zien.

      @Arie,

      Af en toe ben ik onverwacht niet ingelogd. Als ik dan een reactie stuur gaat het fout. Oké. Helaas ben ik dan ook de reactie kwijt. Is aan het laatste misschien iets te doen?

      • Gert, ik heb het een en ander over de GRACE-missie opgezocht uit nieuwsgierigheid. Best bijzonder dat ze dat zo in kaart kunnen brengen. De verschillende informatie daarover vond ik de moeite waard om er een filmpje van te maken.

        Off Topic

        Ik kwam ook nog iets vreemds tegen waar ik nog nooit van gehoord had over een mysterieus fenomeen (?) in Italië (Rocca di Papa), maar ook in Polen is een ‘plek van verstoorde aantrekkingskracht’.
        Een test met een waterfles die vanzelf naar boven rolt, een auto. Citaat: “Poolse wetenschappers van de Universiteit van Wroclaw hebben jaren intensief onderzoek gedaan naar de gehele regio. Ze hebben onder andere met behulp van satellieten de meest uiteenlopende metingen gedaan.”
        En verder: “Conclusie
        Ondanks dat we hebben kunnen vaststellen dat zowel langs de Via dei Laghi als in Karpacz Górny gravitatie afwijkingen zijn, kunnen we niet verklaren waarom zaken juist daar naar boven rollen.”
        Er zijn verschillende filmpjes op YouTube https://www.youtube.com/watch?v=FlVpkWRU1Jc

        • Je hebt weer goed je best gedaan om een filmpje te maken! 👍👍

          Dat verhaal over een auto of een fles water die omhoog rolt is een optische illusie. “Omhoog” in het filmpje is niet écht “omhoog”. Er is geen referentie aanwezig, bijvoorbeeld het wateroppervlak van een meer. Ook hebben de filmers niet zoiets eenvoudigs als een waterpas bij zich. In wielertermen heet dat volgens mij “vals plat”.

          Poolse wetenschappers. Hm.

          https://www.psiram.com/ge/index.php/Fosar_und_Bludorf

          Daar word ik niet vrolijk van, op zijn minst.

          Dít is géén optische illusie:

          https://www.youtube.com/watch?v=9wG3Ollomb0

          • Dankjewel Gert. Dat in Italië zou zomaar kunnen. Bij Poolse wetenschappers had ik dezelfde reactie als jij haha (foei) Jammer dat de namen Fosar en Bludorf dit fenomeen ook onder de aandacht hebben gebracht. Gisteren zag ik een site met meer over dat Italiaanse fenomeen.
            Ik ga het voor je opzoeken Gert en plaats het wel in de Astrocorner (eerst even een bak koffie)

            Een soortgelijk filmpje over optisch bedrog (hoe verzinnen ze het) Bij 180° gedraaid ziet het er weer helemaal anders uit.
            https://www.youtube.com/watch?v=vnTNiZbxdWQ

          • Dat gebied in polen is op tv geweest met man vs expert. Daar gaat de normale man vrachtwagen trekken tegen een professional op, natuurlijk wint ie het van de prof. 🙂
            http://www.dailymotion.com/video/x2jdcz0

          • Harde banden en wie niet sterk is moet slim zijn 😛 Geweldig om te zien dat het werkt die gravity hill. Zouden hardlopers ook iets merken bij dat heuveltje op omhoog, dat het een stuk makkelijker gaat?

          • In Polen heb je ook het zogenaamde ‘kromme bos’: https://www.youtube.com/watch?v=fd_ZeXbWfvc

            groet,
            Gert (Enceladus)

  3. En hier nog een filmpje van Nederlanders: http://www.grenswetenschap.nl/permalink.asp?i=812

    Grappig. Je zou denken dat er in de top van de heuvel iets is dat sterker aan auto’s (en mensen) trekt dan de kern van onze planeet. Kan Dafne Schippers hier niet eens een getimede 200 meter gaan lopen? Als ze pardoes een nieuwe wereldrecord loopt, weten we zeker dat er iets aan de hand is. 🙂

    groet,
    Gert (Enceladus)

    • Nog een leuke link: https://en.wikipedia.org/wiki/Ames_room

      groet,
      Gert (Enceladus)

    • Gaaf filmpje zeg. Er gaat weer een wereld voor me open 😉 Nou nog een filmpje van omhoog stromend water. In de Astrocorner meer daarover.
      Een stukje daaruit:
      De Duitse geoloog Johannes Fiebag was één van de eerste wetenschappers die het fenomeen ter plekke onderzocht heeft. Hij stelde vast dat de weg langs de rand van een vulkaankrater loopt. De krater zelf is tegenwoordig met water gevuld en vormt het meer Lago Albano. De weg lijkt op het bewuste deel omhoog te lopen en sceptici zeggen dat het om gezichtsbedrog gaat omdat de weg in feite af zou lopen. Fiebag zegt echter dat de weg wel degelijk een stijgende lijn vertoont. Meting met een waterpas toonde volgens hem aan dat de weg inderdaad op liep. Een verklaring voor het fenomeen had Fiebag echter niet en hij stelde dat nader onderzoek noodzakelijk was.Zou er in Nederland ook zoiets fenomenaals bestaan?

      Zou er in Nederland ook zoiets fenomenaals bestaan?

      • Quote : “Meting met een waterpas toonde ….”

        En er gaat je geen lampje branden? Water zou er toch ‘de verkeerde’ kant op stromen, waarom zou uitgerekend een waterpas je dan wel ‘juist informeren’. Proest. 🙂

        In dat Poolse filmpje zei men dat de verklaring er in lag dat er een ondergrondse rivier liep. Ik vraag me af … nou en? Is dat het effect van de 5e fundamentele kracht?
        Naast 1) zwaartekracht, 2) elektromagnetische wisselwerking, 3) sterke wisselwerking en 4) zwakke wisselwerking blijkt nu 5) de water-aantrek-en-de-berg-op-meesleur wisselwerking te bestaan.
        Toch jammer dat deze oerkracht al niet voor 1953(!) was ontdekt. {dat had Zeeland misschien kunnen redden.}

        Groet, Paul 🙂

    • Wowie, heel bijzonder. Wist niet dat dit bestond.

    • Wat ik eerder vanavond al in de Astrocorner schreef: een verminderde zwaartekracht kan het ‘omhoogrollen’ niet verklaren. Astronauten op de Maan werden wegens de lagere zwaartekracht daar ook niet ineens als vanzelf heuveltjes opgetrokken en hadden moeite met dalingen. Wel konden ze veel verder springen. En dat komt natuurlijk doordat ze op de Maan minder wogen.

      Daar komt dan ook mijn punt van kritiek: als de zwaartekracht minder zou zijn op deze twee bijzondere plekken, dan zou dat toch eenvoudig te meten zijn door iemand te wegen? Het zou om 4 of 5% gaan. Nou dan zou iemand die hier 80 kg, weegt daar iets van 76 of 77 kg. moeten wegen. Maar ik vermoed dat dat niet het geval zal zijn. Bij een verminderde zwaartekracht zou je hoger moeten kunnen springen, niet ineens omhoog rollen.
      Er lijkt dus iets anders aan de hand.

      Ik denk dan ook dat er niet zozeer sprake is van een verminderde zwaartekracht als wel van een zwaartekrachtveld dat zeer lokaal in een andere richting werkt. Het is dan eigenlijk een weeffout in de tijdruimte.
      Ik zou dan ook weleens willen weten hoe een atoomklok zich op die twee plekken gedraagt. Lijkt me zeer interessant!

      groet,
      Gert (Enceladus)

  4. Nee, niet in Nederland denk ik. Anders hadden we daar vast al eens van gehoord.

    groet,
    Gert (Enceladus)

  5. By the way Arie: er is iets mis met de software van de Astrocorner: berichten door mij daar geplaatst vanavond staan op de homepage wel in het rijtje recente berichten, maar als je daar op klikt, dan blijken ze er toch niet te staan. Bij het plaatsen ging het ook al steeds mis. Het systeem deed alsof het ze gewoon plaatste, maar ze werden vervolgens niet zichtbaar.

    Zal wel komen doordat ik iets te melden had over de zwaartekracht anaomalie in Polen. 😉

    groet,
    Gert (Enceladus)

    • Oeps, geen idee wat er aan de hand is. Plugin is niet geupdate volgens mij, dus dat kan niet de reden zijn. Hooguit de cache, WP Supercache. Ik heb de cache geheel geleegd, wellicht dat dat helpt.

      • Ik zal mijn opmerking hieraan toevoegen: ik heb een aantal malen in de Astrocorner gereageerd, maar krijg mijn (grote) bericht niet geplaatst. Ook niet een testbericht van 2 regels standaard ascii.

        • Ik zie het wel. Niet het grote bericht (uren werk) van Gert1904, maar de test. Beter reageer ik hier dan maar.

          Gertmans, ik probeer even met je mee te denken. Jij denkt aan een toename van de zwaartekracht in de top van de heuvel. Dat zou volgens jou inhouden/verklaren dat daarom de voorwerpen naar boven rollen?

          Bij afname van de zwaartekracht in de top van de heuvel merk je niks (volgens jou beredenering), maar het verschil ligt hem in minder gewicht. Vergelijkbaar met de situatie op de maan. Dat met de weegschaal is wel leuk bedacht, maar volgens mij is dat nauwelijks meetbaar. Dan kun je beter met je weegschaal naar de evenaar. Daar zal het hooguit een ons of 2,5 schelen (hihi) Geen kilo’s.

          Maar goed, waarom rollen die flessen naar boven? Je zou haast denken aan een natuurlijke kracht uit andere richting (dat moeten wij nog ontdekken)

          Gert1904, Dat is knap waardeloos voor je. Is mij ook al eens eerder overkomen. Als je helemaal (linksboven) op het ’terug-pijltje’ klikt dan kom je wel weer op je bericht.
          Dan zou je het voor de zekerheid even kunnen copy-pasten.

          • Ik kan jou even niet volgen Monique. Waarom zou het verschil in gewicht volgens jou minimaal zijn?
            Er wordt toch gezegd dat de zwaartekracht in Polen op die plek zo’n 4% minder is?
            80 kg. – 4% = 76,8 kg.

            Dat is toch een significant verschil en makkelijk meetbaar.
            Maar ik vermoed dat er geen verschil in gewicht zal worden gemeten.
            De zwaartekracht is er dan misschien in de richting van de kern van de Aarde minder, maar ik vermoed dat er ter plekke sprake is van zwaartekracht in een tweede richting. Anders rolt er niks heuvelopwaarts.

            Nogmaals: op de Maan is de zwaartekracht nog veel minder dan hier, maar we hebben nooit gehoord dat de Maanrovers uit zichzelf heuvelopwaarts rolden. Verminderde zwaartekracht is dus geen verklaring voor het fenomeen. Het is zwaartekracht in een andere richting.

            Lijkt mij dat dit eens grondig onderzocht moet worden door serieuze onderzoekers van ESA, NASA of een gerenomeerde universiteit. Het zou ons heel veel kunnen leren over hoe de ruimte is opgebouwd, want – al klinkt het als science fiction – een weeffout in de tijdruimte vind ik aannemelijk (maar hoe bewijs je dat?)

            groet,
            Gert (Enceladus)

          • Gert, hoe kom je aan die 4%? In het Poolse filmpje wordt op 2 verschillende dagen door de heren landmeters een meting gedaan op die weg. De ene dag meten ze dit, de andere dag is het anders. Het scheelt enige centimeters.

            Nemen we het Italiaanse fenomeen dan zie ik 3,2% gemeten met een pendel (natte vingerwerk)
            Citaat: In ons geval kozen we voor de pendel en we kalibreerden die in Berlijn. In Berlijn had de pendel 0,9629 seconde nodig om een complete oscillatie te maken. Op de Italiaanse Via dei Laghi echter bedroeg de oscillatie, met aftrek van een foutmarge van 0,002 seconden, 0,9788 seconden. Hiermee was bewezen dat de pendel op de Via dei Laghi langzamer bewoog, wat alleen maar te verklaren was door een afwijking in gravitatie. Gemiddeld is de gravitatie daar 3.2 % kleiner dan in Berlijn.

            Of het nou 4% of 3,2% is … hoe betrouwbaar is dat?
            Ik weet niet of je het’fenomeen’ van hier met de omstandigheden op de maan kunt vergelijken.
            Natuurlijk is het na te meten met een weegschaal. Je zet een 80 kg gewicht op de weegschaal in Berlijn, op de Poolse weg en na de bocht bij Rocca di papa.
            Jij denkt dat in Polen 76,8 kg op de weegschaal staat. Ik denk het niet, maar als het aangetoond wel zo is dan vind ik het ook best.
            Waar het om gaat is het vanzelf omhoog rollen van de flessen en auto’s.

            Die natuurkundige in het filmpje (vanaf 7:10) doet de proef: magnetische levitatie met vloeibare stikstof. Leuk, maar dan zou je verwachten dat ze in het filmpje een aardmagnetische veld op die plek gaan meten/ontdekken. Dacht ik dat de aap uit de mouw zou komen…mooi niet. Dan houden ze het op de grotere variant die onder de weg ligt. Dat moet je dan voorlopig maar aannemen (haha)
            Bonus:
            https://www.youtube.com/watch?v=Zqmdv5iyIOY

Laat een antwoord achter aan Obelix Reactie annuleren

*