19 maart 2024

Mysterieuze dubbelster heeft sterk magnetisch veld

Credit: Visualisation courtesy of Volkmar Holzwarth, KIS, Freiburg

Astronomen hebben onderzoek gedaan naar de dubbelster Epsilon Lupi, die bestaat uit twee hete, blauwe sterren in een nauwe omloopbaan rondom elkaar. Beide sterren “wegen” zo’n 8 zonnemassa’s en staan op een afstand van 500 lichtjaar, in de richting van het sterrenbeeld Wolf. De betrokken astronomen hebben ontdekt dat beide sterren een magnetisch veld hebben en dat kwam als een verrassing. Kijk, sterren als de zon genereren een magnetisch veld via een inwendige “dynamo”, die wordt aangedreven door sterke convectie in de buitendelen van de ster. Als gevolg van de convectie zal heet materiaal omhoog wellen, afkoelen en weer neerdalen – je kunt het vergelijken met een lavalamp. Bij sterren zwaarder dan 5 zonnen (ongeveer), zijn de buitendelen echter niet convectief. Er is dus helemaal geen ondersteuning voor een magnetische dynamo. Desondanks hebben 10 procent van alle massieve sterren wel degelijk een magnetisch veld! Er zijn twee verklaringen bedacht voor het ontstaan van magnetische velden bij massieve sterren, die beide uitgaan van een zogenaamd “fossiel magnetisch veld” – een magnetisch veld dat in het verleden van de ster gegenereerd is en vervolgens is “opgesloten” in het oppervlak van de ster. Volgens de eerste verklaring is dit veld gegenereerd bij het ontstaan van de ster, terwijl volgens de tweede verklaring het veld is aangedreven door het gewelddadige mengen van materiaal bij het samensmelten van een nauwe dubbelster. Bij Epsilon Lupi kan de tweede verklaring uitgesloten worden: de dubbelster is immers nog niet samengesmolten. Waar het magnetische veld van deze sterren dan wel vandaan komt, is nog niet bekend. Overigens zijn de velden van beide sterren in tegengestelde richting uitgelijnd: de magnetische noordpool van de ene ster wijst in precies dezelfde richting als de magnetische zuidpool van de andere ster. De afstand tussen de twee sterren is dusdanig klein, dat de magnetische interactie tussen de twee sterren als een soort “rem” kan fungeren, waardoor de sterren worden afgeremd. Wellicht dat hierdoor beide sterren in de toekomst alsnog zullen samensmelten tot een groter exemplaar met een veel krachtiger magnetisch veld. Bron: Royal Astronomical Society.

Share

Comments

  1. “De magnetische noordpool van de ene ster wijst precies richting de magnetische zuidpool van de andere ster.”

    Het plaatje suggereert wat anders. Namelijk dat de noord- en zuidpool in tegengestelde richtingen wijzen. Maar dus niet in elkaars richting. Daarvoor zouden de sterren 90 graden gekanteld moeten liggen. Kan zijn dat het zo is, maar dan is het plaatje dus fout.

    groet,
    Gert (Enceladus)

Speak Your Mind

*