Combinatie van data van Planck (geel) en Lofar. Credit: ESA/RuG/ASTRON.
‘We hebben iets ontdekt dat niemand ooit heeft gezien. Maar we weten nog niet echt wat het is‘, zegt hoogleraar sterrenkunde Saleem Zaroubi. Samen met postdoc onderzoeker Vibor Jelic gebruikte hij de LOFAR radiotelescoop om het eerste licht dat in het universum is uitgezonden te onderzoeken, tijdens het zogeheten ’tijdperk van reïonisatie’. Dit is een periode, zo’n 500 miljoen jaar na de oerknal, waarin de eerst sterren en sterrenstelsels zich vormden en met hun straling het neutrale waterstof – dat tot dat moment het universum domineerde – ioniseerden.Om dit oeroude licht te analyseren moeten sterrenkundigen eerst alle storende straling van onze eigen Melkweg kwijt zien te raken. ‘Wij keken op plekken aan de hemel waar die storende straling minimaal was‘, legt Zaroubi uit. Maar zelfs daar is dit soort metingen een hele uitdaging.Toen zij een speciale techniek gebruikten om de kracht van magnetische velden te meten, verscheen er een onverwacht patroon in één van de bestudeerde plekken. ‘Bij deze techniek kijken we naar de polarisatie van synchrotronstraling‘, legt Zaroubi uit. Synchrotronstraling ontstaat wanneer hoogenergetische elektronen terechtkomen in een magnetisch veld, in dit geval het magnetisch veld van de Melkweg. Het resultaat van de observatie was een verrassing. Jelic: ‘De polarisatie van de synchrotronstraling was sterker dan wij hadden verwacht, maar we vonden bovendien een merkwaardig patroon van rechte filamenten in onze gegevens.‘Rechte filamenten of ‘ongekookte spaghetti’, zoals Jelic het beschrijft, is iets ongewoons in het universum. Daarom controleerden ze hun gegevens nog eens extra goed, net als hun analysemethoden. Maar ze konden geen enkele fout vinden die de vreemde waarneming kon verklaren. ‘En we vonden dit soort patronen niet in andere delen van de hemel die we hadden bestudeerd‘, vult Zaroubi aan.De volgende stap leverde een nog grotere verrassing op. De onderzoekers vergeleken hun resultaten met meetgegevens van de Planck satelliet, die onder meer straling van stof in de Melkweg heeft onderzocht. ‘We keken naar deze straling in hetzelfde gebied‘, vertelt Zaroubi. ‘En tot onze verbazing zagen we patronen die sterk leken op onze waarnemingen.‘
Hieruit bleek dat de waarnemingen echt klopten.Maar wat zien ze dan? ‘Op basis van onze gegevens zien we een of andere draadvormige structuur, die uitgelijnd is met het magnetisch veld van de Melkweg en bestaat uit zowel stof als gassen, inclusief neutraal waterstof‘, somt Zaroubi op. ‘De structuur moet zich ergens tussen ons zonnestelsel en de bron van de synchrotronstraling bevinden, vermoedelijk niet meer dan driehonderd lichtjaar bij ons vandaan. En gezien de vorm zou ik zeggen dat de structuur zich door het heelal beweegt.‘Maar dat laat nog veel vragen open, bijvoorbeeld waarom het zulke rechte draden zijn. Jelic: ‘Onze Melkweg wordt voor een belangrijk deel gevormd door turbulentie en dat levert geen geordende structuren op.‘ Daarom wil hij dieper in het mysterie duiken. ‘We gaan op dezelfde plek aan de hemel kijken naar signalen op andere frequenties, met gegevens van de Planck satelliet en de Westerbork radiotelescoop. En we gaan simulaties uitvoeren om te achterhalen hoe dit soort geordende structuren kan ontstaan.‘Eén reden om dit te doen is dat het nu eenmaal spannend is om een mysterie verder te onderzoeken. Maar er is ook een mee praktische reden, vertelt Zaroubi. ‘We moeten begrijpen wat er aan de hand is, want dit fenomeen verstoort onze observaties van het tijdperk van reïonisatie. Pas als we weten wat er precies aan de hand is kunnen we die storing wegfilteren.‘ En bovendien, zo besluit Jelic, ‘zullen we zo ook iets nieuws leren over onze eigen Melkweg.‘ Bron: Rijksuniversiteit Groningen.
Ze kunnen wel ophouden met zoeken hoor.
Aan de hand van het plaatje (ik werd gelijk warm van binnen toen ik het onder ogen kreeg) werd het meteen duidelijk dat het hier een vroege Karel Appel betreft.
LOL! 🙂
Misschien zijn we met het zoeken naar die restwarmte van type III-beschavingen op het verkeerde spoor en is dit in feite een intergalactisch bouwwerk van een hoogontwikkelde beschaving?
groet,
Gert (Enceladus)
Heeft inderdaad wel iets weg van een intergalactisch hekwerk,
zo van, TOT HIER EN NIET VERDER! 🙂
Olaf, ik zou er ook gelijk mee naar Kunst en Kitsch gaan, zal vast een boel geld waard zijn. 🙂
Ach, die kunnen een neppe Karel Appel niet eens van een echte onderscheiden 😛
Die kleuren deden mij ergens aan denken. Aah, een jaar of 15 geleden beschilderde ik het glas boven 2 slaapkamerdeuren. Ik had weer eens een creatieve bui, dit keer met de kwast. Schilderde ook een boom op de WC deur, en een bloempot met lavendel op een andere deur.
Fraai Monique! 🙂
groet,
Gert (Enceladus)
Dank je. Eigenlijk was het destijds mijn oplossing om niet zoveel licht van de lamp op de overloop door het raam te krijgen (als de jongens van het stappen thuiskwamen) De praktische oplossing.
De boom op de wc deur om ‘achter de boom te …’ hahaha (en makkelijk vindbaar)
http://i.imgur.com/XjBwqRp.jpg
http://i.imgur.com/cbKQfrg.jpg
http://i.imgur.com/BKJjVjV.jpg
Leuk! 🙂
groet,
Gert (Enceladus)
Het zijn inderdaad die rechte lijnen in de vleugels van die Egyptische Vuurvogel (Feniks).
… uit zijn eigen as verrezen…
Quote : “…vermoedelijk niet meer dan driehonderd lichtjaar bij ons vandaan. …zich door het heelal beweegt.”
Dat betekend dus dat het heelal zich continue verjongt, het heelal eindigt niet; geen Big Rip of Big Crunch.
Wat een geruststelling, bedankt Monique. :^*
Paul
Okay, iets serieuzer dan: het artikel schreeuwt m.i. om de quote:
The most exciting phrase to hear in science, the one that heralds new discoveries, is not “Eureka†but “That’s funny…â€
—Isaac Asimov (1920–1992)
Ja, dat is en blijft een heel erg mooie quote. Het zou inderdaad weleens kunnen dat dit achteraf een van de grootste ontdekkingen op astronomisch gebied blijkt.
groet,
Gert (Enceladus)
Wat je ook vaak hoort: ‘What’s that?’ Zoals Hanny deed toen ze het Voorwerp voor het eerst zag.
Quote : ” De structuur moet zich ergens tussen ons zonnestelsel en de bron van de synchrotronstraling bevinden, vermoedelijk niet meer dan driehonderd lichtjaar bij ons vandaan. ”
Minder dan 300 lj. bij ons vandaan…, volgens mij betekent dat het zich ruim binnen de Melkweg bevindt. 😕
Groet, Paul
In deze presentatie:
http://www.astron.nl/lofarscience2015/Documents/LSW/June_3/Session_7/jelic.pdf
stelt Jelic dat het gaat om het spoor van snel bewegende sterren, en trekt hij een vergelijking met de condenssporen van vliegtuigen.