Tekening van de baan van de Aarde om de Zon die de hoeken van het invallende zonlicht toont tijdens de solstices en de equinoxen. Credit: Kuuke.nl
Vandaag om 10.21 uur begint de astronomische herfst – de weerkundige herfst is al op 1 september begonnen. 10.21 uur is het moment van de herfst-equinox (Latijn: aequinoctium autumnale), als het middelpunt van de zonneschijf in zijn baan langs de ecliptica van noord naar zuid over de hemelequator trekt en hij recht boven de evenaar staat. Je ziet dat moment hierboven weergegeven, een plaatje afkomstig uit Starry Night. Dag en nacht zijn dan even lang, vandaar het woord ‘equinox’ (Latijn: equi = gelijk, nox = nacht). Op de één of andere manieren denken veel mensen dat de herfst steevast op 21 september begint, maar dat zal wel komen door het begin van de lente, die meestal – maar ook niet altijd – op 21 maart valt. In 2092 zal de herfst op 21 september beginnen, de eerste keer dat dit gebeurt sinds de invoering van de Gregoriaanse kalender, dat was in 1582 om precies te zijn. Verder begint de herfst altijd op 22 september (zoals in 2012 en 2013) of op 23 september (zoals vorig jaar en dit jaar).
Voorstelling van de baan van de aarde om de zon en het begin van de vier seizoenen (credit: DVS)
Na vandaag duren de nachten langer dan de dagen. In de praktijk zit er nog verschil in de lengte van dag en nacht, wat veroorzaakt wordt door twee dingen: Het ene is dat de tijdstippen van zonsopkomst en -ondergang betrekking hebben op de bovenrand van de Zon en niet op diens middelpunt (scheelt 16″) en het andere is het effect van de atmosferische straalbreking: hierdoor is de Zon even boven de horizon zichtbaar, terwijl zij er in werkelijkheid nog onder staat (’t hangt af van het weer, maar gemiddeld scheelt het zo’n 34″). Bron: Sterrengids 2015.
