29 maart 2024

Nieuwe methode om pulsars te ‘wegen’

Credit: NASA

Sterrenkundigen van de Universiteit van Southampton en de Universiteit van Amsterdam hebben een nieuwe methode ontwikkeld om de massa van een pulsar te bepalen. Pulsars zijn de kleine, snel roterende en extreem compacte resten van geëxplodeerde sterren, die regelmatige radio- of röntgenpulsjes afgeven.

Tot nu toe konde massa van een pulsar alleen bepaald worden wanneer hij een baan rond een ander hemellichaam beschreef – uit de waargenomen afstand en omlooptijd valt eenvoudig de massa te berekenen. Van ‘solitaire’ pulsars was de massa dus nooit bekend. De nieuwe methode, gepubliceerd in Science Advances, maakt dat nu wél mogelijk.

De astronomen leiden de massa van een pulsar af uit de kleine ‘glitches’ die sommige van die snel rondtollende sterren af en toe vertonen – plotselinge minieme versnellingen van hun rotatie. Die glitches ontstaan door de energie-overdracht tussen supervloeibaar gas in het inwendige en het waargenomen oppervlak van de pulsar. Op basis van de grootte en de frequentie van zulke glitches kan (met behulp van kernfysische modelberekeningen) een goede schatting van de massa van de pulsar worden verricht, aldus de sterrenkundigen.

Bron: Astronomie.nl.

Share

Comments

  1. gert1904 zegt

    “Tot nu toe konde massa van een pulsar alleen bepaald worden wanneer hij een baan rond een ander hemellichaam beschreef – uit de waargenomen afstand en omlooptijd valt eenvoudig de massa te berekenen.”.

    Dat is wel érg onzorgvuldig geformuleerd, door de bron van Olaf.
    (1) Objecten in een meervoudig systeem draaien altijd om het gezamenlijk massamiddelpunt (barycentrum).
    (2) Op de in het bronartikel beschreven manier wordt de *som* van de massa’s in een dubbelsysteem bepaald. Na metingen aan de omloopbanen kan ook de *verhouding* tussen beide massa’s bepaald worden. Pas nu kunnen de twee massa’s afzonderlijk worden berekend.
    (3) de methode levert de beste resultaten als de twee massa’s in een dubbelsysteem van gelijke grootteorde zijn. Als de massa’s erg verschillen (A >>>B, “B draait om A”) levert de methode de massa van A. De massa van B (in het bronartikel dus de pulsar) kan dan slechts zeer onnauwkeurig/niet worden bepaald.

    Zon + planeten draaien om een gemeenschappelijk barycentrum. Een waarnemer buiten ons Zonnestelsel ziet de Zon lichtjes slingeren. Arie schreef er recent nog een mooi blog over.

Speak Your Mind

*