28 maart 2024

Bij nieuwe planeetdefinitie blijft Pluto een dwergplaneet en wordt onze Maan een planeet

Een foto gemaakt op 16 mei van een deel van dwergplaneet Ceres. Credit: NASA/JPL-Caltech/UCLA/MPS/DLR/IDA

In 2006 kwam de Internationale Astronomische Unie (IAU) in Praag met een nieuwe definitie van het begrip planeet en op basis daarvan degradeerde de toenmalige negende planeet Pluto tot dwergplaneet, een categorie die hij moest delen met Ceres, Eris, Makemake en Haumea. Bij die definitie werd alleen gekeken naar de objecten in het zonnestelsel. Nou zijn er op dit moment bijna 2000 ontdekte en bevestigde exoplaneten en nog eens drieduizend exoplaneten die op bevestiging wachten, dus een definitie van planeten op basis van alleen het zonnestelsel is zeer beperkt. Vandaar dat onlangs de sterrenkundige Jean-Luc Margot (Universiteit van Californië, Los Angeles) met een nieuwe wiskundige definitie van het begrip planeet is gekomen, die ook van toepassing is op exoplaneten buiten het zonnestelsel. In de uit 2006 stammende planeetdefinitie speelt het schoonmaken van de baan van een hemelobject door z’n zwaartekracht een belangrijke rol als criterium. Margot houdt dat criterium, maar kom daarvoor met een simpele, maar uiterst doeltreffende formule, waarvoor alleen de massa van de ster, de massa van de planeet en de baanperiode nodig zijn, parameters die voor sterrenkundigen gemakkelijk te meten zijn. Ook betrekt hij er een tijdsaspect bij: is het object in staat om binnen een bepaalde tijdsschaal, zoals de levensduur van de moederster van een systeem, z’n baan schoon te vegen. In dit vakartikel licht Margot zijn planeetdefinitie toe en het is op basis hiervan dat Pluto – helaas voor de Amerikanen – nog steeds niet voldoet aan de criteria om een planeet te mogen worden genoemd en dat … onze Maan wel een planeet moet worden genoemd!

Onder de lijn: de dwergplaneten, boven de lijn de planeten.

Pluto is door de scheervlucht op 14 juli j.l. door de Amerikaanse New Horizons sonde naar voren gekomen als een dynamische, kleurrijke en vol voor verrassingen zorgende dwergplaneet, dus het zou erg wrang zijn als op basis van de nieuwe definitie Pluto dwergplaneet blijft en onze eigen Maan, die toch een stuk minder sprankelend oogt als Pluto, opeens een planeet zou zijn. Margot wijst er op dat onze maan een satelliet is van de aarde en dat het begrip satelliet nog niet is gedefinieerd door de IAU. Dat zou dus ook moeten gebeuren en wel op het eerstvolgende congres van de IAU, dat in 2018 in Wenen gaat plaatsvinden. Margot wil dat ze dan over zijn nieuwe planeetdefinitie gaan stemmen en dat ze ook met een definitie van satellieten komen. Zou best kunnen dat we vanaf 2018 aarde en maan als een dubbelplaneet kunnen beschouwen. 😀 Bron: Universe Today + New Scientist.

Share

Comments

  1. Ben Dijkhuis zegt

    Het is een probleem van de mens, die alles in hokjes wil verdelen. Feitelijk gaat het nergens over, het zal Pluto of de maan een worst zijn hoe ze worden genoemd. Overigens, wat is de zin van de waardeloze indeling van planeten en dwergplaneten. Een van reden is dat buiten de baan van Pluto lichamen zijn die wellicht groter kunnen zijn dan Pluto zelf. Men is bang dat er zo honderden planeten benoemd moeten worden. So what? Wat is het bezwaar?

  2. Ben, als dat in hokjes verdelen het grote probleem is dan heb jij dus liever geen hokjes begrijp ik. Dus of het nou sterren, planeten, kometen, planetoïden zijn, alles is gewoon één pot nat daarboven, is dat juist? Probleem is dat dit indruist tegen de manier waarop de wetenschap met dat alles probeert om te gaan, namelijk de boel classificeren om zodoende orde te scheppen en dingen te verklaren. Als een dwergplaneet nou anders ontstaan en geëvolueerd is als een gewone planeet, wat is er mis mee om dat dan in verschillende categorieën te stoppen?

    • Ben Dijkhuis zegt

      Je overdrijft mijn argument sterker dan ik zelf bedoel. Een komeet is geen planeet, zoals een appel geen peer is. Het wetenschappelijk argument dat je aandraagt is mijns inziens zwak.
      Voor wetenschappelijk onderzoek aan Pluto maakt het niet uit of hier sprake is van een planeet of dwergplaneet, dat wil ik er mee zeggen. De hoofdreden van de nieuwe definitie, hetgeen nog steeds (terecht) weerstand oproept, is nog steeds de mogelijkheid dat KBO’s groter kunnen zijn dan Pluto.

      • Ik overdrijf het omdat het nou precies duidelijk maakt dat classificeren wel degelijk zin heeft en noodzakelijk is. Ja sterren zijn sterren en planeten zijn planeten, waarom zou je daar verschillende hokjes voor hanteren, iedereen ziet toch dat die twee verschillen? Probleem is alleen dat de sterrenkunde de laatste jaren objecten heeft gevonden die precies tussen die twee inzitten. Er zijn bruine dwergsterren, die ook als grote gasplaneten worden gezien, er zijn planetoïden die door een staart op een komeet lijken, er zijn om in jouw metafoor te spreken dus inmiddels fruitsoorten ontdekt die precies tussen twee bestaande soorten inzitten. Dit maakt het allemaal toch verdraaid handig als je die hokjes benoemt en dan vervolgens probeert te kijken door middel van heldere criteria wanneer een object in het ene of in het andere hokje hoort. Daar is toch niets mis mee?

    • Ben Dijkhuis zegt

      Dat Jupiter op dezelfde manier is geëvolueerd als de aarde lijkt mij sterk.

      • Precies wat je zegt, Jupiter is anders ontstaan en geëvolueerd als de aarde. Binnen de categorie van planeten moet je dus weer twee hokjes creëren, namelijk één hokje van rotsplaneten, zoals de aarde, en één hokje van gasplaneten zoals Jupiter. In de geest van wat jij zegt jou je die hokjes helemaal niet moeten maken, maar jouw voorbeeld laat nou precies zien dat het toch verdraaid handig is om dit onderscheid te maken en er een label aan te hangen.

  3. Olaf van Kooten zegt

    Dit doet me denken aan een ander voorstel, waarin alle grote ronde manen van planeten werden aangeduid als “secondary planets”. Volgens die definitie zijn niet alleen de maan, maar bijvoorbeeld ook Titan en Ganymedes “secondaire planeten”. Bij dit nieuwe voorstel, ben ik benieuwd naar de resultaten van die formule, om te zien of hierbij, naast de maan, de grote manen bij de gasreuzen ook “planeten” zullen zijn.

    • Ben Dijkhuis zegt

      Omdat planeten en satellieten om een gemeenschappelijk zwaartekrachtpunt draaien, kan ik meevoelen dat de grote satellieten ook planeten genoemd kunnen worden. Secundair is feitelijk overbodig omdat ze eveneens, in een iets ingewikkelder baan om de zon draaien. Dat de maan een planeet is, ligt dan zeker voor de hand.

  4. Nou, als die saaie Maan toch een planeet moet zijn, wil ik hem best inruilen voor Pluto 🙂
    Wie gaat dat ff regelen? 🙂

  5. Ik niet. Onze MAAN saai? Inruilen voor PLUTO? Auw Mardi Smiley
    Ik heb iets met de maan. Moonique is geboren bij 100% volle maan in 1962, woonde de eerste 3,4 jaar aan de Wolvenlaan (Diameter maan 3,476), mijn lengte komt overeen met de valversnelling 1,62 m/s2 (1.62 meter)
    Grrrrr…

    • Nou moet ik rap iets verzinnen om hier toch weer goed weg te komen 🙂

      Eigenlijk was ik meer aan het vergelijken, zo van, Maan Pluto, Pluto Maan.
      En dan kom je tot de ontdekking dat Pluto nog zoveel meer
      onopgeloste en nog te ontdekken mysteries heeft als de Maan,
      zo, dat het een stuk handiger zou zijn, als deze in de plaats van de Maan zou staan.
      Wedden dat we dan al lang Plutomaan missies zouden hebben gehad. 🙂

      Dat neemt niet weg dat de Maan bij mij nu naar het verdomhoekje zou zijn verwezen.
      Het blijft voorlopig een PRACHTIG, mysterieus. rustgevend dichtstbijzijnde hemellichaam
      waar nog zeker een hele hoop op te ontdekken valt, sterker nog
      de Maan zou in de toekomst, wel eens de redding van de mensheid kunnen zijn,
      als we hier op Aarde alles op gebruikt hebben,
      wat je maar kan gebruiken (mogelijk (te) kort door de bocht))
      en dat we voor grondstoffen en anderzijds aanspraak moeten maken op onze Maan.

      Nee,,, laat hem toch nog maar even staan, die Maan 🙂

  6. Ben Dijkhuis zegt

    Ik heb het gezien Arie. Bedankt. Moet nu zelf een en ander bijstellen. Met name inzake Planet Nine.

    Gr. Ben

Speak Your Mind

*