28 maart 2024

Zie hier Tayna, het zwakste object dat ooit in het verre/vroege heelal is gevonden

Credit: NASA, ESA, and L. Infante (Pontificia Universidad Católica de Chile

Dat roze vlekje hierboven is Tayna, een naam die ‘eerstgeborene’ betekent in het Aymara, een indiaanse taal die ze in het Andesgebergte in Zuid-Amerika spreken. Tayna is een klein sterrenstelsel, pakweg zo groot als de Grote Magelhaense Wolk, en momenteel is het het zwakste object dat men ooit heeft waargenomen in het verre en vroege heelal. Tayna kwam al voor toen het heelal nog maar 400 miljoen jaar oud was, momenteel is de leeftijd van het heelal 13,8 miljard jaar. Dat we Tayna kunnen zien komt door twee aardse en één natuurlijke telescoop. De Hubble en Spitzer ruimtetelescopen heeft men voor de foto gebruikt, maar zonder die natuurlijke telescoop zouden ze ‘m nooit hebben kunnen zien. Die natuurlijke telescoop wordt gevormd door de zeer zware cluster die zich tussen Tayna en de aarde bevindt, de talloze sterrenstelsels die je op de foto als gele vlekjes ziet en die samen MACS J0416.1-2403 heten, een cluster die vier miljard jaar van ons af staat. Zowel de verborgen donkere materie als de gewone materie van MACS J0416.1-2403 krommen door hun massa de ruimte om de cluster heen en daardoor werkt die ruimte als een natuurlijke lens, die het licht van erachter liggende objecten afbuigt en versterkt, een effect dat bekend staat als gravitatielenzen en dat honderd jaar geleden door Albert Einstein in diens Algemene Relativiteitstheorie werd voorspeld (zie afbeelding hieronder).

Gravitational-lens

Credit: NASA

En dat is gebeurd met Tanya, diens licht is door MACS J0416.1-2403 afgebogen en (maar liefst twintig maal) versterkt tot dat vage, roze vlekje. Men denkt dat vroege sterrenstelsels zoals Tayna de voorlopers zijn van grote sterrenstelsels zoals de Melkweg. De snelheid van stervorming in Tayna is veel hoger dan in sterrenstelsels in het huidige heelal. Hier het vakartikel over Tayna, dat vandaag verscheen in The Astrophysical Journal. Bron: Hubble.

Share

Speak Your Mind

*