29 maart 2024

Betelgeuze gedraagt zich onverwacht

Betelgeuze en omgeving (inclusief boeggolf en uitgestoten gasringen). Credit: ESA/Herschel/PACS/L. Decin

Nieuwe observaties van de heldere ster Betelgeuze, de beroemde schouder van het sterrenbeeld Orion, hebben uitgewezen dat de temperatuur van de ster te laag is om zijn enorme massaverlies te verklaren.

Betelgeuze is een rode superreus aan het einde van zijn leven. Mogelijk zal de ster ‘binnenkort’ (in kosmische termen) ontploffen als supernova, hoewel dat niet zeker is. Ook onze zon zal later in haar leven gaan uitdijen tot een reuzenster, hoewel minder extreem dan bij Betelgeuze. Desondanks kan de studie naar Alpha Orionis ons helpen te begrijpen wat later met onze zon zal gebeuren.

Reuzensterren stoten aan het einde van hun leven een geweldige hoeveelheid massa uit en Betelgeuze is hierop geen uitzondering. Maar als een ster een deel van zijn massa wil uitstoten, moet hij daartoe wel energie in zijn buitenlagen pompen en dat blijkt niet te gebeuren. Dit is uitgewezen door het SOFIA-observatorium – een aangepaste Boeing 747 met een infraroodtelescoop aan boord. Aan de hand van deze waarnemingen blijken de buitendelen van de ster veel koeler te zijn dan verwacht – te koel om het massaverlies aan te drijven.

“Alle mogelijke energiebronnen voor het aandrijven van massaverlies – zoals magnetisme, stralingsdruk en schokgolven – lijken niet in overeenstemming te zijn met de waargenomen temperatuur. We zitten dus met een mysterie opgezadeld”, aldus Graham Harper (hoofd van het onderzoeksteam). Dit mysterie is een herinnering aan het feit dat wetenschappers de evolutie van sterren minder goed begrijpen dan ze zouden willen.

Bron: Nature

Share

Comments

  1. Co van Driel zegt

    Als wij Betelgeuze zien ontploffen, dan is dat al vele honderden jaren geleden gebeurd.

    • Die gebeurtenis is verder weg….miljarden lichtjaren i.p.v. 600 lichtjaar (Betelgeuze)
      http://www.scientificamerican.com/article/found-the-most-powerful-supernova-ever-seen/

      • Ehum, ja, ik zie het nu ook, ff doorgoogelen inderdaad… het zal om ASASSN-15lh gaan.

      • Enceladus zegt

        Gelukkig wel. Een supernova dichterbij lijkt aantrekkelijk omdat je dan ook ’s nachts buiten in je tuin de krant kunt lezen, maar gezien de straling lijkt het me toch geen pretje…

        groet,
        Gert (Enceladus)

        • Hier een recente publicatie http://arxiv.org/abs/1211.2584

          Abstract;

          > A Galactic short gamma-ray burst as cause for the 14C peak in AD 774/5 <

          Abstract; In the last 3000 yr, one significant and rapid increase in the concentration of 14C in tree rings was observed; it corresponds to a gamma-ray energy input of 7×10^24 erg at Earth within up to one year in AD 774/5 (Miyake et al. 2012). A normal supernova and a solar or stellar flare are unlikely as cause (Miyake et al. 2012), so that the source remained unknown. Here, we show that a short gamma-ray burst (GRB) in our Galaxy is consistent with all observables: Such an event is sufficiently short and provides the necessary energy in the relevant spectral range of γ-rays. Its spectral hardness is consistent with the differential production rates of 14C and 10Be as observed. The absence of reports about a historic sighting of a supernova in AD 774/5 or a present-day supernova remnant are also consistent with a short GRB. We estimate the distance towards this short GRB to be ~ 1 to 4 kpc – sufficiently far away, so that no extinction event on Earth was triggered. This is the first evidence for a short GRB in our Galaxy.

Laat een antwoord achter aan K.J. Reactie annuleren

*