28 maart 2024

Radioastronomen creëren scherpste ‘foto’ ooit

De radio-‘foto’ van de jet van BL Lacertae. Credit: Gomez et al./Bill Saxton/NRAO/AUI/NSF.

Door radiotelescopen op aarde te ‘koppelen’ met een radioastronomische satelliet in een wijde baan om de aarde hebben sterrenkundigen de scherpste sterrenkundige afbeelding ooit weten te creëren. De radio-‘foto’ toont de zogeheten jet (straalstroom) van een superzwaar zwart gat in de kern van het sterrenstelsel BL Lacertae. De nieuwe resultaten zijn gepubliceerd in The Astrophysical Journal.De scherpte van een astronomische foto wordt in eerste instantie bepaald door de middellijn van de gebruikte telescoop: hoe groter de telescoop (of de radioschotel), hoe meer kleine details er in het resulterende beeld te zien zijn. In de radiosterrenkunde wordt de interferometrietechniek gebruikt om afzonderlijke radioschotels onderling met elkaar te koppelen, zodat een beeldscherpte verkregen wordt die overeenkomt met die van een denkbeeldig instrument dat even groot is als de afstand tussen de twee verst uiteengelegen schotels. Zo levert de Westerbork-radiotelescoop (14 schotels verspreid over een afstand van ca. 3 kilometer) even scherpe beelden op als een denkbeeldige radioschotel met een middellijn van 3 kilometer.De nieuwe waarnemingen van de jet van BL Lacertae zijn verkregen door metingen van de Russische kunstmaan Spektr-R te combineren met gelijktijdig verrichte waarnemingen van radioschotels in Europa en de Verenigde Staten. Op die manier ontstond een denkbeeldige telescoop met afmetingen van ca. 100.000 kilometer – acht maal de middellijn van de aarde. De bijbehorende beeldscherpte – een maat voor de hoeveelheid detail die zichtbaar is – zou voldoende zijn om een euromunt op de maan te kunnen zien. BL Lacertae bevindt zich op een afstand van ca. 900 miljoen lichtjaar; de jet heeft een lengte van ongeveer 2 lichtjaar. Bron: Astronomie.nl.

Share

Speak Your Mind

*