28 maart 2024

De lancering van de ExoMars 2016-missie vanuit Noordwijk

Astroblogs-collega Arie heeft er al een blog aan gewijd, maar ik had vandaag het voorrecht om de lancering van ExoMars 2016 via een live-videoverbinding mee te maken tussen enkele honderden ESA-medewerkers en mensen van de pers. Nu was ik nog niet eerder bij ESA geweest, dus ik keek mijn ogen uit, want deze organisatie vormt met alle gebouwen op een groot terrein zowaar een soort dorp op zich. Een sterrendorp, als het ware.

De zaak raakte gedurende het uur voor de lancering steeds voller.

De zaal raakte gedurende het uur voor de lancering steeds voller.

Via een live-videoverbinding werden we eerst bijgepraat over het ExoMars-project. Eigenlijk bestaat ExoMars uit twee delen: ExoMars 2016 en 2018. Bij de lancering van vandaag zijn de Trace Gas Orbiter en Schiaparelli op reis gegaan. De Trace Gas Orbiter (TGO) gaat hopelijk uitsluitsel geven over de aard van de al eerder aangetroffen sporen van methaan in de Mars-atmosfeer. Methaan kan zowel een biologische als een geologische oorsprong hebben. Eerder is al vastgesteld dat de hoeveelheid methaan varieert door de tijd en per locatie. Was er ooit, of is er zelfs nu nog, leven op Mars? Dankzij ExoMars komen we hopelijk dichterbij het antwoord.

Proton-raket ExoMars 2016 onderweg met de speciale trein naar de laceerbasis

Proton-raket met ExoMars 2016 onderweg op de speciale trein naar de lanceerbasis.

Terwijl TGO in een baan om Mars komt, zal Schiaperelli gaan landen op onze buurplaneet en wordt vooral gezien als een wegbereider voor de rover die over ruim twee jaar op Mars moet gaan landen bij de ExoMars 2018-missie. Men wil met Schiaparelli ervaring opdoen met de uitgedachte landingsmethode. Drie dagen voor aankomst bij Mars wordt Schiaparelli losgekoppeld van TGO en zet dan zelfstandig, in sluimertoestand om energie te besparen, zijn weg naar de rode planeet voort. Een paar uur voordat de sonde de atmosfeer binnengaat, wordt deze geactiveerd. Dit gebeurt op een hoogte van 122,5 km, terwijl de snelheid 21.000 km/uur bedraagt.

Uitleg over de startprocedure door de ExoMars deputy Flight Operations Director

Uitleg over de startprocedure door de ExoMars deputy Flight Operations Director.

Een aerodynamisch hitteschild zorgt ervoor dat de sonde afremt tot een snelheid van 1.650 km/uur. Dan bedraagt de hoogte nog maar 11 km en wordt er een parachute geopend. Op een hoogte van 7 km wordt het hitteschild afgeworpen en de hoogteradar ingeschakeld. Deze meet de hoogte en de snelheid ten opzichte van het Mars-oppervlak. Op een hoogte van 1,3 km worden tenslotte het achterste hitteschild en de parachute afgeworpen. Schiaparelli heeft dan nog een snelheid van ongeveer 270 km/uur, maar negen kleine hydrazine motortjes zullen de sonde afremmen tot een snelheid van minder dan 2 km/uur, totdat de afstand boven het Mars-oppervlak nog maar twee meter bedraagt. Op dat moment worden de motortjes uitgeschakeld en valt de sonde het laatste stukje met een snelheid van iets minder dan 11 km/uur op de Mars-bodem, beschermd door een speciale kreukelzone. De aankomst staat nu, dankzij de voorspoedige lancering, gepland op 19 oktober. Ik heb die datum alvast in mijn agenda gezet en leef nu al mee met de mensen van ESA en Roscosmos. Want laten we die laatste organisatie niet vergeten, dit is immers een gezamenlijk missie met de Russische ruimtevaartorganisatie.

Aftellen tot de lancering. En die aanduiding '074' voor de tijd betekent volgens mij dat 14 maart de 74e dag van dit jaar is.

Aftellen tot de lancering. En die aanduiding ‘074’ voor de tijd betekent volgens mij dat 14 maart de 74e dag van dit jaar is.

Ik noemde het hierboven al even: dit is feitelijk pas het eerste deel van de missie, want over iets meer dan twee jaar staat ExoMars 2018 op stapel. Elke 26 maanden bevinden de Aarde en Mars zich immers in een gunstige positie ten opzichte van elkaar en is er gedurende enige weken sprake van een lanceervenster. Ook dan zal een Russische Proton-raket zorgdragen voor de reis naar Mars. En ook dan zal de raket twee verschillende eenheden naar Mars brengen. In 2018 zal het gaan om een platform, van Russische makelij en een rover, die door ESA wordt gebouwd. Het platform en de rover zullen samen landen. Maar goed, dat is nog even toekomstmuziek. De komende zeven maanden zullen we vooral geduld moeten hebben, alvorens het in oktober bij de landing heel spannend gaat worden. Het zou fantastisch zijn als de landing goed gaat, want dat zou zowel voor Rusland als voor Europa een primeur zijn. Tot nu toe is het immers alleen NASA gelukt om succesvol te landen op Mars. Hoogste tijd om dat monopolie voorgoed te doorbreken!

Er was zoveel belangstelling voor de live-videoverbinding dat sommige ESA-medewerkers moesten staan

Er was zoveel belangstelling voor de live-videoverbinding dat sommige ESA-medewerkers moesten staan.

De lancering vond vanmorgen overigens stipt op tijd plaats en werd beloond met een minutenlang daverend applaus van alle aanwezigen. NS zou er een puntje aan kunnen zuigen…

Alle foto’s in deze blog zijn vanmorgen gemaakt bij ESA in Noordwijk. Bron: ‘ExoMars 2016, Europe’s New Area of Mars Exploration’. Mijn dank gaat uit naar ESTEC Communication voor de gastvrijheid.

Share

Comments

  1. Leuk om te lezen hoe die lancering van ExoMars 2016 vanuit Noordwijk te volgen was! De foto’s geven daar ook een aardige indruk van.

  2. Enceladus zegt

    Wat ik nog vergat te melden in de blog: op de parkeerplaatsen bij ESA trof ik opvallend veel auto’s aan met een speciaal diplomaten-kenteken (dat is een Nederlands kenteken met 4 cijfers en de letteraanduiding CD, voor Corps Diplomatique).

    Wie weet wat al die diplomaten bij ESA doen? ESA is toch vooral een wetenschappelijke organisatie en geen politieke?

    groet,
    Gert (Enceladus)

  3. Monique zegt

    Duidelijk uitgelegd, we zijn weer helemaal op de hoogte. Ik ben daar ook wel eens op dat terrein van ESA geweest (rondleiding). Ook binnenin sommige gebouwen waar ze van alles uittesten. Groot en indrukwekkend allemaal.

  4. Zou het mogelijk kunnen zijn dat er wat methaan van onze Aarde de ruimte in gaat en voor een deel in Mars atmosfeer opgenomen word?

    • Enceladus zegt

      Dat lijkt me eerlijk gezegd uitgesloten, want als dat het geval zou zijn, dan zou methaan in de Mars-atmosfeer overal in gelijke hoeveelheden voor moeten komen. En dat is dus niet het geval, zoals ik al schreef in bovenstaande blog. Methaan wordt op verschillende locaties op Mars in verschillende concentraties aangetroffen en die concentraties variëren ook nog eens met de tijd. M.a.w.: het methaan in de Mars-atmosfeer heeft overduidelijk zijn oorsprong op die planeet.

      groet,
      Gert (Enceladus)

Laat een antwoord achter aan Yves Reactie annuleren

*