IJsgeisers aan de zuidpool van de Saturnusmaan Enceladus.
De kleine Saturnusmaan Enceladus vertoont al minstens 11 jaar lang continu vulkanische activiteit aan de zuidpool. Het ‘ijsvulkanisme’ van Enceladus werd in 2005 ontdekt door de Amerikaanse planeetverkenner Cassini; vermoedelijk is er al gedurende vele decennia sprake van dit zogeheten cryovulkanisme. De ijsgeisers, die ijskristalletjes, stofdeeltjes en waterdampmoleculen bevatten, zijn afkomstig uit parallelle breuklijnen in het bevroren oppervlak van de ca. 500 kilometer grote Saturnusmaan; ze doen vermoeden dat zich onder de ijskorst een oceaan van vloeibaar water bevindt.
Dat de activiteit van Enceladus’ ijsgeisers gekoppeld is aan de getijdenwerking van de moederplaneet Saturnus is al geruime tijd bekend – de baan van Enceladus is een klein beetje excentrisch, waardoor de getijdenkrachten gedurende
