Site pictogram Astroblogs

Hete Jupiter HD 80606b zorgt voor nieuwe discussie migratiemodellen

Voorstelling van de hete Jupiter HD 80606b (credit: NASA's Jet Propulsion Laboratory)

Voorstelling van de hete Jupiter HD 80606b

Voorstelling van de hete Jupiter HD 80606b (credit: NASA’s Jet Propulsion Laboratory)

Sinds de ontdekking van de allereerste exoplaneet in 1995 zijn er al bijna tweeduizend exoplaneten ontdekt – deze catalogus meldt er al 2098, maar of dat juist is betwijfel ik – en veel daarvan zijn hete Jupiters, zware gasreuzen zoals Jupiter, die zeer dicht bij hun moederster staan en daarom bloedje heet zijn. In eerste instantie dacht men dat dergelijke planeten uitzonderingen zijn, omdat in ons zonnestelsel de gasreuzen in de buitenregionen voorkomen en helemaal niet heet zijn. Maar al gauw bleek dat wij de uitzondering waren en dat het voorkomen van hete Jupiters eerder regel dan uitzondering is. Wel was men van mening dat de hete Jupiters eerst in de koude buitenregionen ontstaan en dan vervolgens onder invloed van gravitationele interactie, onder andere door passerende andere sterren, naar de binnenregionen migreren. Maar ja, wat doe je dan vervolgens als je weer een uitzondering op die hete Jupiters vind? Met de Spitzer infrarood-ruimtetelescoop hebben ze er zo eentje gevonden, een planeet die HD 80606b heet en die 190 lichtjaar van ons vandaan staat. Wat blijkt: HD 80606b heeft een heel vreemde, langgerekte baan om z’n ster, een baan die 111 dagen duurt voor één omwenteling. Hieronder de lichtcurve van de HD 80606, waar HD 80606b omheen draait en die hij gezien vanaf de aarde tijdens het perihelium – de passage langs z’n ster – even versterkt in lichtkracht. Hieruit is de vreemde baan van HD 80606b afgeleid.

sig16-006_Inline

Credit: NASA/JPL-Caltech/MIT

Als de planeet het dichtste bij de ster staat wordt één kant heel fel beschenen en kan de temperatuur daar oplopen tot wel 1100 °C, hetgeen het predicaat Hete Jupiter meer dan waard is. Maar kort daarna is ‘ie al weer flink afgekoeld en is Spitzer niet meer in staat de infraroodstraling van de warmte te detecteren. Die temperatuur is op zich niet het vreemde, wel de elliptische baan van HD 80606b, die sterk doen denken aan de banen van sommige kometen om de zon. De tot nu toe waargenomen hete Jupiters hebben allemaal een vrij cirkelvormige baan, hetgeen in het verleden misschien niet zo was, maar die wel door getijdekrachten cirkelvormig zijn geworden. Bij HD 80606b is dat dus niet het geval en dat betekent dat de planeet nog maar net naar binnen is gemigreerd en dat die invloed door de getijdekrachten nog moet plaatsvinden óf dat het model niet klopt en dat er uitzonderingen zijn. Hier het vakartikel over deze waarneming. Bron: Spitzer.’

FacebookTwitterMastodonTumblrShare
Mobiele versie afsluiten