De huidige noord- en zuidpool van de maan en de plaats waar de polen drie miljard jaar geleden lagen. Credit: James Keane, University of Arizona; Richard Miller, University of Alabama at Huntsville
De Griekse filosoof Heraclites zei het al in de Oudheid: Panta rhei, oftewel alles is in beweging. Dat geldt niet alleen voor rivieren – ‘je kunt niet twee keer in dezelfde rivier stappen’, zei Heraclites ergens rond 500 voor Christus – maar ook voor rotatieassen. Yep, twee berichten hierover kwamen recentelijk tot mij, de ene over de rotatieas van de maan, de ander over de rotatieas van de aarde. Wat blijkt:
- dat de rotatieas van de maan ongeveer drie miljard jaar geleden een beetje is gekanteld, zo blijkt uit onderzoek aan de verdeling van het ijs dat in diepe kraters rond de noord- en zuidpool van de maan is gelegen. Dat ijs blijkt niet gecentreerd te zijn rond de huidige polen, maar er 200 kilometer naast. Vanaf de aarde gezien is de noordkant van de maan een graad of vijf naar achteren gekanteld, en de zuidkant evenveel naar voren gekomen en dat schijnt in pakweg een miljard jaar te zijn gebeurd. Bij die verschoven zuidpool drie miljard jaar geleden sloeg op 9 oktober 2009 de LCROSS sonde te pletter, de plek waar nu de krater Cabeus A ligt. Bron: NASA.
- dat de rotatieas van de aarde ook opschuift – alles beweegt zoals Heraclites zo’n 2500 jaar geleden al stelde – en dat die verschuiving sinds het jaar 2000 een bepaalde kant opgaat en de oorzaak van die verschuiving in richting komt door… de mens! Nee het is geen verlate 1 aprilgrap, onderzoek van wetenschappers van NASA’s Jet Propulsion Laboratory (JPL) laat zien dat de richting bepaald wordt door twee dingen, te weten het smelten van de ijskappen of Groenland en West-Antartica én de verdeling van de watermassa’s op land en zee. En waar ontstaan die twee dingen weer door: helemaal juist, door de opwarming van de aarde, die door de mens versterkt wordt. Hieronder een afbeelding waarop de verschuiving in de richting van de beweging van de rotatieas van de aarde goed te zien is.
Voor de eeuwwisseling schoof de noordpool op richting Hudsonbaai in Canada, met een vaartje van zo’n 7 cm per jaar. Nu gaat ‘ie richting de nul-meridiaan in Greenwich en de snelheid is maar liefst verdubbeld. Hieronder nog een andere afbeelding, waarop te zien is welke verandering in de verdeling van water op aarde er gaande is, sommige gebieden krijgen meer water (in rood aangegeven) en sommige gebieden minder water (in blauw aangegeven).
Credit: NASA/JPL-Caltech
Bron: Gizmodo.
