29 maart 2024

Astronomen luisteren naar het “gezang” van oude sterren

Sterrenkundigen hebben het “geluid” opgevangen van oude sterren in de Melkweg. Maar wacht even, we hebben allemaal de film Alien gezien: in space no one can hear you scream. Er is toch helemaal geen geluid in de ruimte? Dat is niet helemaal waar: in het binnenste van een ster is de materiedichtheid ruimschoots voldoende om geluidsgolven te laten propageren. Deze zogenaamde resonante oscillaties kun je niet letterlijk horen, maar wel meten met ruimtetelescopen zoals Kepler. Als gevolg van die oscillaties of trillingen zal de ster een heel klein beetje gaan pulseren in helderheid en dat is nou precies waar Kepler gevoelig voor is. De precieze toonhoogte van die sterrenmuziek is afhankelijk van de massa en de leeftijd van de ster. Deze techniek wordt astroseismologie genoemd en is voorheen succesvol toegepast bij jonge sterren. Nu heeft men dus ook trillingen waargenomen bij oude sterren in de sterrencluster M4. Dat betekent dat we bij alle sterren in de Melkweg gebruik kunnen maken van astroseismologie om de precieze leeftijd van individuele sterren te achterhalen. Dat zou ons kunnen helpen om de geschiedenis van ons spiraalstelsel beter te begrijpen.

Hieronder vind je een opname van M4 met de “beluisterde” sterren omcirkelt. Laat je muis boven een gele cirkel zweven om naar het gezang van die ster te luisteren! Het geheel past niet goed op een pagina, dus iemand met verstand van HTML die een manier weet om dit beter te doen? Reageer dan gerust hieronder!

Bron: University of Birmingham

Share

Comments

  1. Ik vind dat je het leuk hebt opgelost. Waar ik wel benieuwd naar ben zijn de afstanden. de toonhoogten zijn namelijk niet gelijk. Overigens kun je wel schreeuwen in de ruimte, alleen de afstanden zijn zo groot dat het geluid uitdooft. Op zich is dat wel een aardig experiment, als er namelijk zwarte materie is botst de geluidsgolf er tegenop en zal in kracht afnemen omdat elke botsing een stukje energie weg neemt. Zal het wel weer fout hebben, aardse condities gelden tot het randje van de dampkring.

    • De toonhoogte is het gevolg van de massa (dichtheid) en leeftijd (samenstelling qua aanwezige elementen) van de ster. Alleen in de ster zelf, en misschien in diens atmosfeer, zijn die geluidsgolven aanwezig, ze reizen dus niet onze kant op. Dat staat eigenlijk duidelijk in het artikel.

      In lege ruimte kan geluid in princiepe wel bestaan (ik heb daar in het verleden een aantal discussies met berekeningen over gevolgd). Maar dat is een onmeetbaar effect. Een kubieke meter lege ruimte bevat 5 tot 8 deeltjes (protronen, atoomkernen of complete atomen/moleculen). De kans dat die deeltjes botsen is te klein om geluidsgolven te laten reizen.

      Dat over donkere materie is een goeie. Stel dat die materie vergelijkbaar is met normale materie, in die zin dat er echt “iets” aanwezig is, zou geluid daar gebruik van kunnen maken om te reizen. Als er dus “iets” is dat in botsing kan worden gebracht door meer van dat “iets”…..de botsingen vormen dan de golven zoals wij die kennen. Zoals b.v. water/golven in zee en geluidsgolven in lucht/atmosfeer. De donkere materie zal energie van die geluidsgolf langzaam opsnoepen, net zoals een golf hier op Aarde in kracht af zal nemen. Maar in het kader van dit artikel is het niet aan de orde, omdat de genoemde geluidsgolven zich in de ster bevinden.

Speak Your Mind

*