28 maart 2024

Een nieuwe visie over het ontstaan van de manen van Mars

Credit: Université Paris Diderot / Labex UnivEarthS

Phobos en Deimos, de twee aardappelvormige maantjes van Mars, dragen een mysterie met zich mee. Hoe zijn deze namelijk ontstaan? In de twintigste eeuw luidde de standaardtheorie dat het om twee planetoïden zou gaan die later zijn ingevangen door Mars. Helaas is uit berekeningen gebleken dat dit niet zomaar mogelijk kan zijn geweest. Zouden Phobos en Deimos dan ontstaan zijn als gevolg van een enorme inslag op de Rode Planeet? Wellicht, maar waarom is hierbij dan geen grote maan ontstaan, zoals bij de aarde? [1]De standaardtheorie van het ontstaan van de maan luidt dat de aarde vlak na haar ontstaan in botsing is gekomen met een protoplaneet. Hierbij is een enorme puinschijf rondom de aarde ontstaan die … Lees verder Nu heeft een team van Belgische, Franse en Japanse wetenschappers, onder leiding van dr. Pascal Rosenblatt van de Koninklijke Sterrenwacht van België, een reeks geavanceerde hydrodynamische en numerieke computersimulaties gedraaid, in een poging het mysterie van het ontstaan van Phobos en Deimos te ontrafelen. Volgens die simulaties moet Mars meer dan vier miljard jaar geleden geramd zijn door een drie keer kleinere protoplaneet. Als gevolg hiervan is een gigantische puinschijf ontstaan rondom Mars, vergelijkbaar met de ringen van Saturnus. Hieruit is dan een relatief enorme maan gevormd, met duizend keer meer massa dan Phobos – dit proces is dus vergelijkbaar met het ontstaan van onze maan.

Hierna is het gedaan met de overeenkomsten. Er is bij Mars namelijk een geheel andere getijdendynamiek aanwezig. Dat heeft te maken met het verschil in omloopperiode: de aarde moet ten tijde van het ontstaan van de maan een razendsnelle rotatie (omwentelingsperiode) hebben gehad van slechts vier uur. Mars had echter toen al een vergelijkbare rotatieperiode als de huidige aarde: zo’n 24 uur. De getijdenacties die hiervan het gevolg zijn hebben bij Mars geresulteerd in het ontstaan van een hele reeks kleinere manen. In de dichte binnenschijf is de grote maan van Mars ontstaan, evenals misschien een paar kleintjes. In de minder dichte buitenschijf van Mars zijn dan Phobos en Deimos ontstaan.

Scenario voor het ontstaan van Phobos en Deimos, in zes stappen. Klik erop voor een grotere versie. Credit: A. TRINH/ Observatoire Royal de Belgique

Uiteindelijk heeft die getijdendynamiek ervoor gezorgd dat de meeste maantjes, inclusief de grote, weer terug op Mars geknald zijn. Toevallig hebben meerdere onafhankelijke onderzoeken gesuggereerd dat het uitzonderlijk vlakke noordelijke halfrond van de Rode Planeet wel eens het resultaat kan zijn geweest van een maan die op Mars viel. Phobos en Deimos zijn hieraan ontsnapt en zijn langzaam naar hun huidige positie gemigreerd. Dit werk opent de weg naar nieuw onderzoek over het ontstaan van het Marssysteem en, meer algemeen, naar de studie van het ontstaan van manen in het zonnestelsel en de exoplanetenstelsels.In de nabije toekomst zullen nieuwe waarnemingen hierin meer inzicht brengen. Het Japanse ruimtevaartagentschap JAXA is van plan in 2022 een ruimtesonde te lanceren die bodemmonsters van het oppervlak van Phobos naar de aarde zal brengen. Het Europese ruimtevaartagentschap ESA heeft, in samenwerking met het Russische Roscosmos, vergelijkbare plannen voor 2024. Wellicht dat hierbij het nieuwe model gestaafd of weerlegd kan worden. Het model heeft namelijk voorspeld dat Phobos en Deimos zijn opgebouwd uit zowel Martiaans materiaal als materiaal van de impactor. Dit zou wellicht gecontroleerd kunnen worden door de gezamenlijke Europese-Russische missie.Klik hier voor een filmpje over dit verhaal.Dank aan Wim voor de suggestie 😉 Bronnen: Centre national de la recherche scientifique & Koninklijke Sterrenwacht van België.

Voetnoten

Voetnoten
1 De standaardtheorie van het ontstaan van de maan luidt dat de aarde vlak na haar ontstaan in botsing is gekomen met een protoplaneet. Hierbij is een enorme puinschijf rondom de aarde ontstaan die later is geaccumuleerd tot onze maan.
Share

Comments

  1. Waarom heeft men niet direct ingezien dat de twee maantjes D en P afkomstig zijn NA een inslag op Mars?

    Mars zou wellicht net zo groot als de Aarde zijn geweest, met voldoende zwaartekracht om een goede atmosfeer vast te houden, waar dus ook leven mogelijk was.
    Het is weer tijd om sciencefiction verhalen over Mars van vroeger te bedenken ^^)

    Wie weet komen wij van Mars en waren we een ver ontwikkelde beschaving, met de wetenschap dat binnen een aantal eeuwen de inslag onherroepelijk zag aankomen, om ons dan klaar te maken voor een reis naar Aarde …. en daar in gevecht met de prehistorische reptielen, de vraag is, wanneer zou de inslag op mars zijn geweest?.

    • Obelix zegt

      Quote uit #Edu : “Mars zou wellicht net zo groot als de Aarde zijn geweest…”

      Over SF gesproken… bovenstaand artikel geeft een reden waarom Mars 2 aardappelvormige ‘maantjes’ heeft d,m,v, een vroege impact, maar de massa van (het systeem) Mars is daardoor in het verleden niet noemenswaardig veranderd.
      De ietwat grotere maan zou op Mars zijn terug gevallen, waardoor Mars weer op zijn oude gewicht zou zijn gekomen.
      Voor een massa van Mars vergelijkbaar met de massa van Aarde is geen enkele aanwijzing. 😉

      Groet, Paul

      – –
      NB alleen mannen komen van Mars, vrouwen komen van Venus. 😛

Laat een antwoord achter aan Mardi Reactie annuleren

*