29 maart 2024

IJle atmosfeer van maan Io klapt bij iedere eclips in Jupiter’s schaduw in elkaar

Voorstelling van Io tijdens een eclips achter Jupiter. Credit: Southwest Research Institute.

Io is de binnenste van de vier grote manen van de planeet Jupiter, ontdekt op 8 januari 1610 door Galileo. Geen plek waar je graag zou willen verblijven, want het is het meest vulkanisch actieve hemellichaam in het zonnestelsel waardoor het op de zon en Venus na ook de heetste plek is van ons zonnestelsel. In tegenstelling tot vulkanen op aarde, spuwen de vulkanen op Io zwavel (S) of zwaveldioxide (SO2) uit. Io heeft daarom een ijle atmosfeer van zwaveldioxide. Wat blijkt nu uit onderzoek van wetenschappers van het Southwest Research Institute? Dat die ijle atmosfeer ‘in elkaar klapt’, zoals ze dat noemen, dat wil zeggen dat de zwaveldioxide dan aan het oppervlakte vast vriest. Dat zou telkens gebeuren als Io in de schaduw van Jupiter komt en dan twee uur lang geen zonlicht ontvangt. Io draait in 1,7 dagen om Jupiter en gedurende die twee uren van ‘eclips’ daalt de temperatuur er van bijna -150 °C naar bijna -170 °C. Zodra de maan weer in het zonlicht komt en de temperatuur stijgt begint de atmosfeer zich weer op te bouwen. Om dit te kunnen meten heeft men gebruik gemaakt van de Texas Echelon Cross Echelle Spectrograph (TEXES), verbonden aan de acht meter grote Gemini North Telescoop op Hawaï. Over de studie verscheen het artikel “The Collapse of Io’s Primary Atmosphere in Jupiter Eclipse” in het Journal of Geophysical Research. Bron: SWRI.

Share

Comments

  1. Enceladus zegt

    Als ik zo naar buiten kijk, dan klapt de atmosfeer hier ook in elkaar…

    Gloomy

    groet,
    Gert (Enceladus)

    • 🙂 🙂 🙂 Dit soort commentaren maakt ASTROBLOGS zo heerlijk laagdrempelig.
      En dat is tevens de reden dat ik elke dag weer opnieuw met veel plezier en nieuwsgierigheid
      de blogs en de reacties daar op zit te volgen…

      HULDE aan de makers er van, zo blijft het een leuke en interessante blog…

  2. Haha, ja daar lijkt het wel op. Zitten wij soms ook in een langdurige eclips? Het verschijnsel op Io doet zich trouwens ook voor tijdens de nacht. De rotatie van Io loopt synchroon met z’n omwenteling rondom Jupiter, net zoals de maan bij de aarde. Als het nacht is kan het er ook flink afkoelen. Op de Engelse Wiki staat erover: “Because the density of sulfur dioxide in the atmosphere is tied directly to surface temperature, Io’s atmosphere partially collapses at night or when Io is in the shadow of Jupiter. The collapse during eclipse is limited somewhat by the formation of a diffusion layer of sulfur monoxide in the lowest portion of the atmosphere, but the atmosphere pressure of Io’s nightside atmosphere is two to four orders of magnitude less than at its peak just past noon.”

  3. Heetste plek (op Zon en Venus na) van binnen, bedoel je? Want -150 °C lijkt me niet zo heet.

  4. Dat van die heetste temperatuur op de Zon en Venus na heb ik van Wikipedia geplukt: https://nl.wikipedia.org/wiki/Io_(maan) Op de Engelse versie daarvan staat het niet. Ik denk dat de schrijver bedoeld heeft dat het bij die vulkanen op Io bloedheet is, maar dat het verder helemaal niet heet is, koud zelfs. Beetje verwarrend dus, dat geef ik toe.

    • We never shoot the messenger 🙂

      Ik duik er nog eens in als ik tijd heb….want ik heb ook twijfels of je het wel een atmosfeer mag noemen. Om atomen en moleculen vast te kunnen houden heeft een object een minimale massa nodig met bepaalde ontsnappingssnelheid (Jeans Escape). De Maan is b.v. niet zwaar genoeg….Mars krap aan. Uiteraard heeft elke atoom en molecuul zijn eigen massa. Zware deeltjes ontsnappen minder makkelijk. Io heeft niet veel massa maar SO2 is zwaar…een hoop protonen en neutronen bijeen gepakt. Op dit moment denk ik dat het eerder zo is dat Io continue nieuw materiaal omhoog spuugt wat deels weer neerslaat bij koude maar ontsnapt in de warme perioden. Met andere woorden, ik denk dat Io “nul atmosfeer” zou hebben zonder zijn vulcanisme en aanvulling van gassen. Dus is het niet zozeer een atmosfeer, althans niet stabiel.

  5. Sonja Verdoold zegt

    Dat Io in 1,7 dag om reus Jupiter heenvliegt, zegt toch wel iets over de indrukwekkende snelheden in de ruimte…
    Leuk maantje ook om met een flinke telescoop op de korrel te nemen, als de kleine voor Jupiter langs gaat, zie je met een beetje geluk zelfs de schaduw ervan op Jupiter.
    Wees dus aardig voor iedereen die een grotere telescoop heeft dan jezelf. 😉

Speak Your Mind

*