Dwergplaneet Ceres is vermoedelijk geologisch actief

Zes studies hebben nieuwe en belangrijke inzichten verschaft over de dwergplaneet Ceres, het grootste object in de planetoïdengordel tussen Mars en Jupiter. De resultaten zijn allemaal gebaseerd op gegevens die zijn verzameld door de ruimtesonde Dawn en zijn deze week gepubliceerd in allerlei wetenschappelijke vakbladen.Bij het eerste onderzoek is een heuse cryovulkaan aangetroffen op Ceres – een vulkaan die gesmolten ijs uitspuwd in plaats van gesmolten gesteente. De vulkaan in kwestie staat bekend als Ahuna Mons en heeft een holle top en een elliptische basis – beide zijn kenmerken van cryovulkanisme. De onderzoekers hebben ook vastgesteld dat Ahuna Mons jonger moet zijn dan omringende kraters, zodat het cryovulkanisme relatief recent moet hebben plaatsgehad. Men heeft geen bewijs gevonden voor krimpende tektoniek of sporen van erosie – dat betekent dat vulkanische extrusie verantwoordelijk moet zijn voor de waargenomen kenmerken. Wat precies het materiaal is dat door de vulkaan wordt uitgebraakt is niet bekend, maar mogelijk hebben we te maken met chlorinezouten, die voorheen ook op andere plaatsen op Ceres zijn aangetroffen.https://youtu.be/-6nxKqPIUkEBij het tweede onderzoek heeft men waterijs aangetroffen aan het oppervlak van Ceres. Dat is vreemd, aangezien waterijs op die locatie instabiel zou moeten zijn. Desondanks heeft men de aanwezigheid van waterijs vastgesteld in de jonge krater Oxo, met een totale oppervlakte van een vierkante kilometer. Op Ceres zou, onder invloed van zonnestraling, waterijs binnen enkele decennia moeten verdwijnen aan het oppervlak. Dat betekent dat het aanwezige waterijs van recente herkomst moet zijn. Wellicht is bij de inslag waarbij de krater is ontstaan, voldoende oppervlaktemateriaal vrijgekomen om het waterijs aan het oppervlak te brengen. In dat geval moet Oxo slechts enkele tientallen jaren oud zijn. Het zou echter ook kunnen dat een soort lawine de verantwoordelijke bron van de verstoring is geweest.Bij het derde onderzoek heeft men vastgesteld dat de zonnewind een interactie aangaat met Ceres. Dat betekent dat de dwergplaneet een dunne atmosfeer moet hebben die geïoniseerd wordt door de energierijke deeltjes uit de zonnewind. Een minder waarschijnlijke verklaring is dat de zouten in het binnenste van Ceres een soort magnetisch veld opwekken, die in staat is om een gedeelte van de zonnewind af te buigen.We vervolgen dit verhaal met de resultaten van het vierde onderzoek. Hierin kunnen we kort maar krachtig zijn: uit metingen is gebleken dat het oppervlak van Ceres niet uit zuiver ijs kan bestaan, hetgeen betekent dat de korst van de dwergplaneet uit een mengsel bestaat van verschillende soorten gesteenten en ijzen.

Daarnaast heeft men de diverse landschapsvormen op Ceres gecategoriseerd, waaronder kraters, koepels, gelobde stroomresten en lineaire structuren. Hoewel sommige van die kenmerken door inslagen kunnen zijn gevormd, lijken veel ervan toch door geologische processen te zijn ontstaan. Hierbij moet je vooral denken aan cryovulkanisme, dat wordt aangedreven door gesmolten ijs vanuit het inwendige. Daarnaast lijken sommige structuren te wijzen op het opwellen van zouten aan het oppervlak.Ten slotte heeft men de verspreiding van klei-achtige fylosilicate mineralen op Ceres in kaart gebracht, een materiaal dat ondermeer magnesium en ammonium bevat. De onderzoekers hebben gebruik gemaakt van de optische- en infrarood-spectrometers aan boord van Ceres om te achterhalen dat de samenstelling van het klei overal op Ceres gelijk is, maar dat de hoeveelheid klei flink kan verschillen. Aangezien bij het vormen van deze mineralen de aanwezigheid van water noodzakelijk is, zijn de onderzoekers tot de conclusie gekomen dat de invloed van vloeibaar water belangrijk moet zijn geweest gedurende een periode in de geschiedenis van Ceres.

Bronnen: NASA, DailyMail & EurekAlert!.